Theo cảnh báo các nhà nghiên cứu, rừng Amazon có thể đang tiến gần đến thời điểm bước ngoặt, biến khu rừng mưa nhiệt đới tươi tốt này thành một vùng đồng cỏ khô cằn trong vòng 100 năm tới. Sự thay đổi lớn này có thể được kích hoạt bởi sự kết hợp giữa biến đổi khí hậu và nạn chặt phá rừng. Ảnh: LeoFFreitas via Getty Images.
Theo cảnh báo các nhà nghiên cứu, rừng Amazon có thể đang tiến gần đến thời điểm bước ngoặt, biến khu rừng mưa nhiệt đới tươi tốt này thành một vùng đồng cỏ khô cằn trong vòng 100 năm tới. Sự thay đổi lớn này có thể được kích hoạt bởi sự kết hợp giữa biến đổi khí hậu và nạn chặt phá rừng. Ảnh: LeoFFreitas via Getty Images.
Trong thế kỷ qua, các khu rừng mưa nhiệt đới như Amazon ngày càng dễ bị tổn thương trước các sự kiện như hạn hán, cháy rừng, biến đổi khí hậu gần đây và nạn chặt phá rừng lan rộng. Ảnh: Erik Sampers/Getty Images.
Báo cáo rừng toàn cầu của Viện Tài nguyên Thế giới ước tính rừng Amazon ở Brazil đã mất 28.000 km2 chỉ trong năm 2024. Ảnh: Neil Palmer/CIAT for Center for International Forestry (CIFOR).
Sử dụng một mô hình máy tính, nhóm nghiên cứu kiểm tra rừng Amazon sẽ phản ứng như thế nào trước tác động kết hợp của biến đổi khí hậu và nạn chặt phá rừng. Họ sử dụng "mô hình cột đơn", trong trường hợp này chỉ mô phỏng địa điểm ở lưu vực Amazon đại diện cho toàn bộ khu vực mà sông Amazon và các phụ lưu của nó chảy vào. Ảnh: Getty Images.
Dựa trên kết quả của mô hình, nhóm nghiên cứu xác định 3 ngưỡng quan trọng trong hệ thống Amazon gồm: diện tích rừng giảm 65%, độ ẩm từ Đại Tây Dương giảm 10% hoặc lượng mưa giảm 6%. Ảnh: Getty Images.
Khi vượt qua những ngưỡng này, thay đổi nhỏ trong khí hậu hoặc độ che phủ rừng có thể đẩy khu rừng vượt qua giới hạn, biến đổi hệ sinh thái thành đồng cỏ. Ảnh: Getty Images.
Trọng tâm của quá trình biến đổi là một vòng lặp giữa đất, thảm thực vật và độ ẩm trong khí quyển. Cây cối hút nước từ đất qua rễ và giải phóng hơi nước vào khí quyển qua lá, thông qua quá trình bay hơi và thoát hơi nước. Hơi nước đó ngưng tụ trong khí quyển tạo thành mưa, nước mưa thấm vào đất, nơi cây cối có thể tiếp cận. Chu kỳ cứ thế tiếp diễn. Ảnh: Deposit Photos.
Andrew Friend, giáo sư khoa học hệ thống Trái Đất tại Đại học Cambridge, đồng tác giả nghiên cứu, giải thích khi ít cây hơn, lượng thoát hơi nước và lượng mưa cũng ít hơn. Điều này khiến khu rừng trở nên khô hạn và cuối cùng biến nó thành đồng cỏ. Ảnh: Tropical Herping.
"Sự thay đổi này có thể do nạn phá rừng gây ra nhưng nguyên nhân cũng có thể do biến đổi khí hậu làm thay đổi tổng lượng nước từ Đại Tây Dương vào khu vực", giáo sư Andrew cho biết. Ảnh: mongabay.com.
