Sâu bên trong hệ thống hang động Abanda, tỉnh Ogooue-Maritime, Gabon, một quần thể cá sấu lùn màu cam khác thường (tên khoa học Osteolaemus tetraspis) sinh sống. Chúng sống trong bóng tối hoàn toàn, ăn dế, dơi và bơi trong phân dơi lỏng (hay còn gọi là phân dơi). Ảnh: Olivier Testa, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons.
Hiện giới chuyên gia chưa rõ có bao nhiêu con cá sấu đang sống trong những hang động này hoặc chúng bắt đầu lối sống ngầm này từ khi nào. Tuy nhiên, chúng có thể đã ở dưới đó hàng nghìn năm. Các nhà khoa học cho biết chúng thậm chí có thể đang trong quá trình tiến hóa thành một loài mới. Ảnh: Olivier Testa.
Cá sấu sống trong hang động chỉ được nghiên cứu lần đầu tiên vào năm 2010 và một nghiên cứu năm 2016 so sánh chúng với những loài sống trong rừng đã chỉ ra một số điểm khác biệt giữa 2 loài. Ảnh: Olivier Testa.
Chế độ ăn của chúng rất khác nhau. Trong đó, cá sấu sống trong hang hầu như chỉ ăn dế và dơi bám trên thành hang. Nhóm nghiên cứu phát hiện chúng thường có tình trạng tốt hơn những con cá sấu sống trong rừng. Họ cho rằng sự khác biệt này có thể là do cá sấu sống trong hang có nhiều con mồi và không có động vật ăn thịt. Ảnh: Olivier Testa.
Nhóm nghiên cứu cho rằng, cá sấu trong hang đẻ trứng ở cửa hang. Sau đó, cá sấu non sẽ mạo hiểm đi vào bóng tối. Khi trưởng thành, người ta cho rằng chúng hiếm khi rời khỏi hang. Ảnh: Olivier Testa.
Tác giả chính Matthew Shirley - nhà sinh vật học bảo tồn đến từ Đại học Quốc tế Florida cho hay làn da màu cam khác thường - đặc điểm ở cá sấu trưởng thành có thể là kết quả của thời gian chúng bơi trong phân dơi. Đó là một loại phân rất giàu urê. Theo thời gian, quá trình tiếp xúc này dường như khiến da cá sấu bị tẩy trắng do hóa chất. Ảnh: Olivier Testa.
Điều thú vị là phân tích di truyền của loài cá sấu - chưa được công bố - cho thấy loài cá sấu hang động màu cam có thể đang đột biến. Các nhà nghiên cứu chia sẻ một haplotype (một nhóm các biến thể ADN được thừa hưởng từ cha mẹ) được tìm thấy ở loài cá sấu hang động mà không có ở loài cá sấu rừng. Ảnh: Olivier Testa.
Sự thay đổi di truyền này là bằng chứng cho thấy cá sấu hang động đang tiến hóa thành một loài mới. "Do sự cô lập và thực tế là có ít cá thể đến và đi, chúng đang trong quá trình trở thành một loài mới. Điều đó có xảy ra sớm hay không thì không ai có thể đoán trước", nhà sinh vật học Shirley nói. Ảnh: Olivier Testa.
