Hiệu quả kinh tế từ trồng cây xạ đen tại xã Cao Dương, huyện Lương Sơn (Hòa Bình) cao gấp 3 – 4 lần trồng lúa, ngô. Chính vì vậy mà nhiều diện tích đất đồi, đất ruộng sản xuất kém hiệu quả đã được bà con nơi đây chuyển đổi sang trồng xạ đen và đem lại thu nhập cao.

Gia đình anh Nguyễn Văn Thức ở xóm Cao Đường là hộ có diện tích trồng xạ đen lớn nhất của xóm. Cây xạ đen được đưa về xã cách đây khoảng 10 năm. Gia đình anh cũng tận dụng mảnh đất vườn nhà (khoảng 1.000m2) để trồng loại cây dược liệu này.

Thời gian trồng gia đình anh nhận thấy giống cây này dễ trồng, dễ chăm sóc, đầu tư ít mà hiệu quả kinh tế thu về cũng khá. Năm 2014 anh đã đầu tư mở rộng diện tích và mua lại mảnh đất rộng 4.000m2 của các hộ dân trong xóm. Gia đình đã cải tạo lại khu ruộng, đồng thời để có giống trồng anh đã lấy hạt để ươm từng cây giống vào bầu. Với diện tích đó anh đã trồng hết 3 vạn cây giống và được trồng theo hàng, theo lối.

Theo anh Nguyễn Văn Thức cho biết: Người mới trồng không nên trồng bằng cách giâm cành vì tuổi của cây sẽ nhanh bị già cỗi, cho năng suất sẽ kém hơn khi trồng bằng hạt. Từ khi trồng chăm sóc bón phân cân đối sau khoảng 6 tháng là cây xạ đen bắt đầu cho thu hoạch lứa cắt đầu tiên và một năm gia đình anh cắt được 4 - 5 lứa với hình thức cắt tỉa những cành bánh tẻ, cành ra hoa. Với giá bán hiện nay khoảng 7.000 đồng/kg tươi và băm chặt phơi khô giá 14.000 – 15.000 đồng/kg.

Cùng xóm Cao Đường với gia đình anh Thức thì hộ ông Nguyễn Thanh Hải cũng là hộ có thu nhập cao và ổn định từ cây xạ đen. Năm 2008, ông Hải đã chuyển đổi diện tích hơn 1.000m2 trồng ngô, trồng nhãn kém hiệu quả sang trồng cây xạ đen. Thời gian đầu trồng ông vừa làm vừa học hỏi kinh nghiệm chăm sóc nên cây sinh trưởng phát triển tốt và cho thu hoạch.

Cũng vào thời gian đó cây xạ đen được thị trường ưa chuộng bởi theo đông y thì cây xạ đen có tác dụng hữu hiệu trong điều trị mụn nhọt, tiêu viêm, giải độc, giảm tiết dịch trong bệnh xơ gan cổ chướng và đặc biệt hạn chế sự phát triển của các khối u trong cơ thể người bệnh… nên giá cả bán rất cao khoảng 30.000 đồng/kg khô.

Nhận thấy cây xạ đen có nhiều công dụng và đem lại hiệu quả kinh tế, gia đình ông Hải đã nhân rộng diện tích lên 4.500m2. Với diện tích này thì mỗi năm gia đình ông cũng có mức thu nhập từ 150 – 180 triệu đồng.

Có thể nói trồng cây xạ đen cho thu nhập cao nhiều lần cấy lúa, trồng ngô. Đến nay cây xạ đen được trồng tập trung nhiều nhất ở xóm Cao Đường và xóm Om Làng. Nhà ít đất thì trồng ít, nhà nhiều đất thì trồng nhiều. Cây trồng này đã giúp nhiều hộ dân trong xã có nguồn thu nhập chi tiêu trong gia đình, thậm chí nhiều hộ còn làm giàu từ cây xạ đen.