Ngày lễ tình yêu truyền thống của Trung Quốc (7/7 âm lịch) tức ngày lễ Thất Tịch có nguồn gốc từ câu chuyện tình lãng mạn và bi thương của đôi uyên ương Ngưu Lang và Chức Nữ.
Chuyện tình đẹp như mơ của họ có nhiều biến thể khác nhau. Một trong số đó mô tả câu chuyện diễn ra vào thời kỳ Ngọc Hoàng Thượng Đế là nhân vật tối thượng cai quản mọi việc ở trên thiên đình cũng như ở dưới hạ giới. Ngọc hoàng có 7 người con gái.
Trong số những nàng công chúa, Người đặc biệt yêu quý công chúa út bởi cô là người thông minh nhất, đẹp nhất và tài năng nhất. Cô cũng là người có kỹ năng dệt vải “đỉnh” nhất so với 6 người chị. Cô công chúa đó chính là Chức Nữ.
Vào một ngày nọ, 7 chị em Chức Nữ cảm thấy cuộc sống trên thiên đình thật buồn chán, tẻ nhạt nên đã quyết định xuống trần gian thăm thú. Khi xuống hạ giới ngao du phong thủy, họ nhìn thấy và bị hút hồn bởi một hồ nước tuyệt đẹp, những bông hoa đầy màu sắc, tiếng chim hót, màu xanh của cỏ cây, hoa lá xung quanh.
Họ quyết định xuống tắm hồ. Nhưng khi đang ngâm mình dưới nước thì bầu trời trong xanh bỗng chuyển sang màu xám và đen kịt, gió thổi mạnh và sau đó ít lâu mưa trút xuống. 7 công chúa nhỏ của Ngọc hoàng nhận ra đó là tín hiệu của vua cha gọi về. Do đó, họ vội vã lên bờ, mặc xiêm y và bay trở về trời.
Riêng quần áo của Chức Nữ bị gió mạnh cuốn đi nên cô không thể cùng những người chị trở về trời. Khi đó, Ngưu lang đã vô tình nhặt được xiêm y của Chức Nữ và trả lại cho cô. Gặp chàng, Chức Nữ đã trúng tiếng sét ái tình.
Sau khi trở về thiên đình, Chức Nữ thường xuyên quan sát, ngắm nhìn người yêu Ngưu Lang từ trên trời. Cô đã tâm sự với những người chị về tình yêu mãnh liệt của mình dành cho chàng trai chăn trâu chốn phàm trần. Cuối cùng, cô quyết định rời thiên đình và xuống hạ giới kết nghĩa phu thê với Ngưu Lang. Khi đã thành thân với nhau, mỗi ngày Ngưu Lang đều đi chăn trâu, ra đồng cỏ làm việc trong khi Chức Nữ ở nhà dệt vải, nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa. Cuộc sống hạnh phúc của hai người không kéo dài được bao lâu thì bị Ngọc hoàng Thượng đế phát hiện. Người vô cùng tức giận và cử tướng lĩnh xuống trần thế đưa con gái về thiên đình.
Vợ chồng Ngưu Lang - Chức Nữ chống trả quyết liệt nhưng đối phương quá mạnh nên đành chịu thua. Tưởng đã vĩnh viễn mất đi người vợ yêu quý, đột nhiên, Ngưu Lang được con bò biết nói tiếng người mách lối rằng: “Hãy tóm lấy sừng của tôi. Nó sẽ giúp người đuổi kịp vợ và có thể ở bên cô ấy mãi mãi. Người hãy đặt những đứa con bé nhỏ vào trong sọt tre và mang chúng đi cùng. Tôi thực ra là một vị thần nhưng đã phá vỡ một trong những quy tắc, luật lệ của thiên đình nên bị Ngọc Hoàng Thượng Đế trừng phạt. Tôi bị giáng xuống hạ giới và phải sống trong thân xác của loài bò. Hãy làm theo lời tôi. Nhanh lên nếu không sẽ không kịp”.
Thấy vậy, Ngưu Lang làm theo lời chỉ dẫn của vị thần trên. Ngọc Hoàng và Hoàng Hậu đã hóa phép khiến trời nổi giông bão, gây ra một trận lụt rất lớn. Khi bão tan, vợ chồng Ngưu Lang - Chức Nữ bỗng phát hiện ra hai người bị chia cách bởi hai bờ sông Ngân. Vị thần bò không thể bay qua con sông đó để giúp họ đoàn tụ. Cảm động trước mối tình của hai người, một triệu con chim từ khắp nơi bay đến ghép thành một cây cầu đặc biệt giúp Ngưu Lang có thể đi bộ sang bờ bên kia gặp Chức Nữ. Mặc dù được đàn chim giúp đỡ nhưng Ngọc Hoàng vẫn chia cắt được đôi uyên ương.
Sau khi chia cắt tình yêu mãnh liệt của con gái, Ngọc Hoàng thương tình nên ra ơn cho hai người mỗi năm được gặp nhau một lần vào đêm mùng 7/7 âm lịch. Khi tiễn biệt nhau, Ngưu Lang và Chức Nữ khóc sướt mướt. Nước mắt của họ rơi xuống trần hóa thành cơn mưa và được người dưới trần gian đặt tên là mưa ngâu. Vì thế, cứ đến ngày đó, người ta không thấy một con chim nào trên bầu trời vì họ tin rằng, chúng đã đi bắc cầu Ô Thước cho Ngưu Lang và Chức Nữ gặp nhau. Đặc biệt, ngày 7/7 trời thường đổ mưa cũng được cho là những giọt nước mắt đoàn tụ của cặp vợ chồng người phàm – thần tiên.
Cho đến nay, người dân Trung Quốc luôn coi ngày 7/7 âm lịch hàng năm là Ngày Lễ tình nhân của mình và tổ chức nhiều hoạt động nhằm tưởng nhớ đến mối tình bi thương của Ngưu Lang - Chức Nữ. Cụ thể, nhiều gia đình Trung Quốc sống trong khoảng thời gian từ năm 206 trước công nguyên đến năm 220 sau công nguyên thường đặt hoa quả bên ngoài cửa sổ vào ngày Thất tịch để tỏ lòng tôn kính đôi uyên ương trên. Thêm vào đó, người ta còn tổ chức cuộc thi xâu kim dưới ánh trăng dành cho những cô gái trẻ. Phong tục độc đáo trên vẫn được duy trì cho đến ngày nay.
Còn ở miền Đông Nam Trung Quốc, những thiếu nữ sẽ thả một chiếc kim vào bát nước. Khi đó, nó sẽ tạo thành những gợn sóng lăn tăn tượng trưng cho những mẫu vải mà họ phải học thêu hay dệt trong năm tới. Thỉnh thoảng, họ buộc một sợi dây đỏ vào cây kim để cầu nguyện sẽ tìm được lang quân như ý.
Trong khi đó, thiếu nữ ở miền Tây Nam Trung Quốc sẽ nhuộm tóc vào ngày lễ Thất tịch với ước vọng sẽ được trẻ đẹp mãi mãi và sớm tìm được tình yêu vĩnh cửu như Ngưu Lang - Chức Nữ. Cũng trong ngày tình yêu này, những chàng trai muốn ngỏ lời với bạn gái thường tặng hoa hồng cho người trong mộng. Họ sẽ tặng cô gái mình yêu số lượng hoa với màu sắc khác nhau. Tặng một bông hồng đỏ có nghĩa là "chỉ một tình yêu", 11 bông hồng nghĩa là "thích", 99 đóa hồng có nghĩa là "mãi mãi" và 108 bông hồng mang ý nghĩa "hãy lấy anh".
Phụ nữ ở khu vực bờ biển phía Đông sẽ mặc quần áo mới và làm những chiếc bánh có hình những bông hoa để tưởng nhớ tới Chức Nữ trong ngày Thất tịch.
Tại Quảng Đông, người dân dùng giấy tạo thành một chiếc cầu mang ý nghĩa tượng trưng giống như cầu Ô Thước kỷ niệm sự gặp gỡ của Ngưu Lang và Chức Nữ. Phụ nữ cũng mua giấy để may quần áo cho Chức Nữ với mong ước họ được truyền các kỹ năng dệt vải, thêu thùa giỏi như Chức Nữ. Người dân ở Tây An, tỉnh Sơn Tây thì tổ chức một lễ hội quy mô lớn trong ngày này. Khi đến đây, mọi người có thể kể về chuyện tình yêu lãng mạn hay sóng gió của bản thân. Sau đó, 77 đôi tình nhân sẽ tham gia vào một đám cưới tập thể theo tập tục có từ đời nhà Đường.
