Kỳ bầu cử Quốc hội Mỹ 2018 diễn ra vào ngày 6/11 (giờ địa phương) là cuộc cạnh tranh gay cấn giữa Đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump và Đảng Dân chủ. Tại cuộc bỏ phiếu năm nay, cử tri Mỹ sẽ bầu lại tất cả 435 ghế hạ nghị sĩ, 35/100 ghế thượng nghị sĩ cùng 39 ghế thống đốc bang và vùng lãnh thổ.

Trong lịch sử, trong số 21 cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ được tổ chức kể từ năm 1934, Đảng của Tổng thống Mỹ đương nhiệm thường để mất ghế Quốc hội vào tay đảng đối lập, và chỉ giành chiến thắng tại Hạ viện 3 lần và tại Thượng viện 5 lần.

Trong cả hai cuộc bầu cử vào năm 2014 và 2010, Đảng Cộng hòa liên tiếp chiếm ưu thế áp đảo với kết quả thuyết phục lần lượt là 247 và 242 ghế tại Hạ viện, trong khi số hạ nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ giảm dần là 193 và 188 nghị sĩ. Đáng chú ý, trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2010, dưới thời của Tổng thống Dân chủ Barack Obama, Đảng Dân chủ mất tới 69 ghế, bao gồm 63 ghế tại Hạ viện và 6 ghế Thượng viện.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Huffington Post.

Một số giả thuyết lý giải nguyên nhân đảng của tổng thống lại thường thất bại trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đã được đưa ra. Lý giải đầu tiên đó là nếu một Tổng thống Mỹ từng được bầu với số phiếu áp đảo, hoặc vì “hiệu ứng coattail”, thì tổng thống đó sẽ bị thua đậm trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

“Hiệu ứng coattail" được hiểu là khi một ứng cử viên giữ một ưu thế rõ rệt trong cuộc vận động tranh cử và nắm chắc phần thắng trong tay thì dĩ nhiên là nhiều người khác muốn nắm vào "đuôi áo" ông ấy để dành thêm phiếu của cử tri.

Ngoài ra, lý do khác dẫn đến sự thất bại của chính đảng ủng hộ tổng thống là số lượng cử tri tức giận với tổng thống đó đi bỏ phiếu nhiều hơn số cử tri hài lòng. Dĩ nhiên, nếu họ cảm thấy không hài lòng với ông chủ Nhà Trắng, thì họ sẽ đi bỏ phiếu cho đảng "đối thủ" của ông ấy.

Trên thực tế, khả năng Đảng Dân chủ giành lại Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay là khó xảy ra bởi đảng này phải bảo vệ đến 27 trong 35 ghế được bầu lại. Trong khi đó, phía Cộng hòa vẫn còn 42 ghế thượng nghị sĩ không cần bầu lại. Họ chỉ cần thắng thêm ít nhất 8 ghế nữa để giữ lợi thế do đang kiểm soát chính phủ.

Nếu Đảng Dân chủ giành quyền kiểm soát tại Hạ viện, thì đó cũng là "cơn ác mộng" đối với Tổng thống Trump cũng như Đảng Cộng hòa, bởi phần lớn chương trình nghị sự cũng như các chính sách của ông Trump sẽ đứng trước nguy cơ bị đóng băng hoặc phải điều chỉnh rất nhiều để có thể thành hiện thực. Ngoài ra, ông Trump cũng ít có cơ hội tái đắc cử trong cuộc bầu cử Tổng thống vào năm 2020.

Kịch bản mà Tổng thống Trump mong đợi nhất đó là Đảng Cộng hòa tiếp tục nắm quyền kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện Mỹ. Nếu thành sự thật, đó sẽ là một thắng lợi quan trọng đối với cá nhân Tổng thống Trump và Đảng Cộng hòa.

Điều này không phải là không thể xảy ra khi dưới thời ông Trump, nước Mỹ cũng đã đạt được nhiều thành tựu nhất định, nền kinh tế phát triển vững mạnh. Liệu Tổng thống Trump có thể "lội ngược dòng" lịch sử hay không? Tất cả sẽ có câu trả lời sau khi kết quả cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ ngày 6/11 được công bố.