Theo từ điển Bách Khoa Thư Britannica, "thần giao cách cảm là khả năng truyền ý nghĩ không dùng những kênh giác quan thông thường", là một trong ba khả năng chính của năng lực cảm thụ bên ngoài các giác quan hay còn gọi là ngoại cảm (ESP).
Từ "Telepathy" bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa đen là "trực cảm từ xa", được sử dụng là thuật ngữ khoa học chính thức từ 1882.
Khả năng thần giao cách cảm cũng được cho là thường xuất hiện ở các thành viên trong một gia đình có mối quan hệ tình cảm sâu sắc và gắn bó, như giữa cha mẹ và con cái, anh chị em (nhất là những cặp sinh đôi), vợ chồng.
Có một số trường hợp thường thấy và có thể là một dạng thần giao cách cảm, mà người ta thỉnh thoảng gặp phải là cảm giác bất an, bồn chồn như lửa đốt trong lòng khi người thân ở xa qua đời hay gặp tai nạn hiểm nghèo.
Những cặp song sinh giống nhau như hai giọt nước được cho rằng có khả năng thần giao cách cảm và thấu thị. Họ như có một mối liên kết vô hình dù ở cách xa nhau hàng ngàn cây số, người này cảm nhận được trạng thái tâm lý của người kia, biết được người kia đang gặp tai nạn, bệnh hoạn hay vừa qua đời.
Hiện tượng thần giao cách cảm nở rộ ở châu Âu và Bắc Mỹ vào giai đoạn hai cuộc chiến tranh thế giới với những trận chiến rất khốc liệt và đẫm máu gây tử vong hàng chục ngàn binh sĩ đôi bên.
Khi đó, có rất nhiều bà vợ nằm mơ, hoặc nhìn thấy người chồng từ mặt trận trở về nói lới vĩnh biệt rồi… biến mất. Điều trùng hợp lạ lùng là thời điểm người vợ nhìn thấy chồng cũng là lúc người chồng hi sinh ngoài mặt trận.
Về khả năng tiên tri (prophecy), ở châu Âu nổi tiếng nhất là nhà chiêm tinh Nostradamus (1503-1566) ở Pháp vào thế kỷ 16. Quyển sấm Les Propheties do Nostradamus sáng tác năm 1555 (có cập nhật lần cuối năm 1568) với nội dung gồm 942 bài thơ 4 câu được người ta cho là đã dự báo chính xác những biến cố lịch sử quan trọng từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 21.
Vào thế kỷ 20, người tiên tri nổi tiếng nhất là bà lão mù người Bulgaria Baba Vanga (1911-1996), người bỗng nhiên nảy sinh khả năng tiên tri sau một trận bão lớn làm bà mù cả đôi mắt.
Về khả năng cách không khiển vật (telekinesis) có thể tác động và di chuyển vật chất từ xa và khả năng thấu thị thì nổi tiếng nhất là nhà ngoại cảm người Do Thái Uri Geller hồi thập niên 70.
Trước Uri Geller, ở Liên Xô có bà Ninel Kulagina (1926-1990), vốn là chiến sĩ xe tăng trong Hồng Quân thời thế chiến thứ hai. Sau khi giải ngũ, Kulagina phát hiện ra mình có khả năng điều khiển đồ vật từ xa bằng ý chí mà không cần chạm tay vào.
Trong một số thí nghiệm, Kulagina có thể di chuyển các đồ vật để trên mặt bàn mà không đụng tay vào, tách lòng trắng và lòng đỏ các quả trứng đã đập vỡ ngâm trong thùng nước, di chuyển một bao diêm được đặt trong trong một cái hộp bằng kính.
