Vừa qua, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) khu vực Bắc Tân Uyên đã hoàn tất quá trình lựa chọn nhà thầu cho gói thầu Thi công xây dựng thuộc dự án Xây dựng mương thoát nước hạ lưu đường Hiếu Liêm 04. Theo đó, Công ty TNHH MTV Xây dựng Phát Đại Lộc đã được phê duyệt trúng thầu. Điều đáng nói, đây là một gói thầu chỉ có hai nhà thầu tham dự và đối thủ duy nhất của Phát Đại Lộc đã bị loại ở bước đánh giá năng lực và kinh nghiệm.

Một nhà thầu bị loại vì "không cung cấp tài liệu"

Theo Quyết định số 34/QĐ-BQLDAĐTXD do ông Nguyễn Duy Mỹ, Giám đốc Ban QLDA ĐTXD khu vực Bắc Tân Uyên ký ngày 29/08/2025, gói thầu Thi công xây dựng (mã E-TBMT: IB2500344475) đã tìm được đơn vị thực hiện. Gói thầu này thuộc dự án Xây dựng mương thoát nước hạ lưu đường Hiếu Liêm 04, sử dụng nguồn vốn ngân sách thành phố, có giá được duyệt là 2.337.024.348 đồng.

Biên bản mở thầu ngày 21/08/2025 ghi nhận sự tham gia của hai nhà thầu, bao gồm: Công ty TNHH MTV Xây dựng Phát Đại Lộc (MST: 3702372533) và Công ty TNHH MTV Xây dựng Cầu Đường Phú Giáo (MST: 3701711342). Giá dự thầu của Phát Đại Lộc là 2.301.078.997 đồng, trong khi Cầu Đường Phú Giáo bỏ giá 2.329.284.459 đồng.

Tuy nhiên, kết quả cuối cùng chỉ có Công ty TNHH MTV Xây dựng Phát Đại Lộc được lựa chọn với giá trúng thầu 2.301.078.997 đồng, tiết kiệm khoảng 36 triệu đồng (tương đương 1,54%) so với giá gói thầu.

Lý do Công ty TNHH MTV Xây dựng Cầu Đường Phú Giáo bị loại được nêu rõ trong Báo cáo đánh giá E-HSDT số 17/025/BCXT-VCDC ngày 27/08/2025 của đơn vị tư vấn là Công ty Cổ phần Tư vấn Thiết kế Xây dựng Việt Trẻ và quyết định phê duyệt là: "Không đáp ứng yêu cầu về năng lực và kinh nghiệm nêu trong E-HSMT (Có trả lời làm rõ E-HSDT nhưng không cung cấp tài liệu như yêu cầu)".

Phân tích sâu hơn trong báo cáo đánh giá cho thấy, nhà thầu Cầu Đường Phú Giáo không đính kèm cam kết cung cấp tín dụng cho gói thầu và không có tài liệu chứng minh về hợp đồng tương tự như đã kê khai. Mặc dù đã được yêu cầu làm rõ, nhà thầu này vẫn không cung cấp bổ sung tài liệu. Điều này dẫn đến việc nhà thầu bị đánh giá "Không đạt" ở phần năng lực và kinh nghiệm và không được xem xét ở các bước tiếp theo.

Trong khi đó, nhà thầu trúng thầu là Phát Đại Lộc cũng phải thực hiện làm rõ một số nội dung liên quan đến kinh nghiệm của chỉ huy trưởng, nhân sự kỹ thuật và hồ sơ chứng minh thiết bị thi công. Tuy nhiên, sau khi làm rõ, nhà thầu này đã đáp ứng được yêu cầu của E-HSMT và được đề nghị trúng thầu.

Năng lực và "hệ sinh thái" của Công ty Phát Đại Lộc

Công ty TNHH MTV Xây dựng Phát Đại Lộc (MST: 3702372533) có địa chỉ tại huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương (trước sáp nhập), do ông Trần Cao Nam làm Giám đốc kiêm người đại diện pháp luật. Doanh nghiệp được thành lập từ tháng 6/2015 và được xếp vào loại hình doanh nghiệp siêu nhỏ.

Theo dữ liệu, tính đến đầu tháng 9/2025, Phát Đại Lộc đã tham gia 41 gói thầu, trong đó trúng 24 gói, trượt 14 gói và 2 gói chưa có kết quả. Tổng giá trị các gói thầu đã trúng với vai trò độc lập là hơn 80,2 tỷ đồng. Doanh nghiệp này có quan hệ với 19 bên mời thầu và chủ yếu hoạt động tại địa bàn tỉnh Bình Dương.

Chỉ tính riêng trong năm 2025, Phát Đại Lộc đã tham gia 10 gói thầu, trong đó trúng 4 gói, trượt 4 gói và 2 gói chưa có kết quả. Các gói thầu trúng trong năm 2025 của doanh nghiệp này bao gồm:

• Gói thầu Thi công xây lắp trị giá 6,72 tỷ đồng do Công ty TNHH Tư vấn Quản lý Xây dựng Sài Gòn mời thầu.
• Gói thầu Xây dựng trị giá 6,36 tỷ đồng do Công ty TNHH Một thành viên Tư vấn Xây dựng Lập Thành Phát mời thầu.
• Gói thầu Thi công xây lắp trị giá 6,1 tỷ đồng do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Xây dựng Nguyễn Phi Dũng mời thầu.
• Và gói thầu Thi công xây dựng trị giá hơn 2,3 tỷ đồng do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Bắc Tân Uyên mời thầu, là gói thầu đang được phân tích.

Một điểm đáng chú ý là sự xuất hiện thường xuyên của các bên mời thầu là các công ty tư vấn, và tần suất trúng thầu của Phát Đại Lộc tại các đơn vị mời thầu trên địa bàn tỉnh Bình Dương, đặc biệt là khu vực Tân Uyên, Bắc Tân Uyên, đặt ra những nghi vấn về tính cạnh tranh thực chất trong các cuộc thầu.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Võ Quang Vinh thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long nhận định: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã tạo ra một hành lang pháp lý chặt chẽ, nhằm đảm bảo ba trụ cột chính là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc một nhà thầu bị loại vì không cung cấp đủ tài liệu chứng minh năng lực, kinh nghiệm là hoàn toàn đúng quy trình. Bên mời thầu và tổ chuyên gia đã làm đúng trách nhiệm khi yêu cầu làm rõ và sau đó loại nhà thầu không đáp ứng".

Tuy nhiên, luật sư Vinh cũng chia sẻ thêm: "Mặc dù đúng quy trình, nhưng việc một gói thầu chỉ có hai nhà thầu tham gia, trong đó một nhà thầu bị loại vì những lỗi cơ bản về hồ sơ, đã làm giảm đi tính cạnh tranh. Câu hỏi cần đặt ra là liệu thông tin mời thầu đã được công bố rộng rãi để thu hút nhiều nhà thầu tiềm năng hay chưa, và liệu các yêu cầu của hồ sơ mời thầu có tạo ra rào cản nào cho các nhà thầu khác hay không. Đây là những khía cạnh mà các cơ quan quản lý nhà nước cần giám sát để đảm bảo tinh thần của Luật Đấu thầu được thực thi một cách triệt để".

Chuyên gia về đấu thầu, ông Lê Tấn Việt, phân tích: "Trong trường hợp này, việc nhà thầu Cầu Đường Phú Giáo không bổ sung được tài liệu sau khi có yêu cầu làm rõ là một thiếu sót nghiêm trọng về mặt chuyên nghiệp. Tuy nhiên, nhìn vào bức tranh lớn hơn, cần phải xem xét cả quá trình. Việc một nhà thầu 'quen mặt' thường xuyên trúng thầu tại một địa bàn hoặc từ một số chủ đầu tư/bên mời thầu nhất định là một hiện tượng không hiếm. Điều này có thể xuất phát từ năng lực thật sự và uy tín của nhà thầu, nhưng cũng có thể tiềm ẩn những vấn đề về quan hệ 'sân nhà, sân sau', làm méo mó môi trường cạnh tranh".

Ông Việt nhấn mạnh: "Để thị trường đấu thầu thực sự minh bạch, vai trò của công tác thẩm định hồ sơ mời thầu và giám sát quá trình lựa chọn nhà thầu là cực kỳ quan trọng. Thông tư 79/2025/TT-BTC hướng dẫn việc đăng tải thông tin trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia là một công cụ hữu hiệu để cộng đồng cùng giám sát. Các cơ quan chức năng cần tăng cường hậu kiểm các gói thầu có dấu hiệu bất thường, như tỷ lệ tiết kiệm thấp, ít nhà thầu tham gia, hoặc một nhà thầu trúng nhiều gói thầu liên tiếp từ cùng một chủ đầu tư, để đảm bảo tiền vốn của nhà nước được sử dụng hiệu quả nhất".

Việc Công ty TNHH MTV Xây dựng Phát Đại Lộc được phê duyệt trúng gói thầu Thi công xây dựng trị giá hơn 2,3 tỷ đồng tại Ban QLDA ĐTXD khu vực Bắc Tân Uyên về mặt quy trình là đúng pháp luật. Tuy nhiên, bối cảnh chỉ có một đối thủ duy nhất và bị loại vì những lý do cơ bản về hồ sơ đã đặt ra những câu hỏi về tính cạnh tranh. Dư luận và các cơ quan chức năng cần tiếp tục giám sát chặt chẽ hơn nữa để hoạt động đấu thầu ngày càng công bằng, minh bạch, góp phần vào sự phát triển bền vững của kinh tế - xã hội.