Các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC 2013 ở Indonesia.

Trong suốt 8 năm hoạt động, tất cả sáng kiến được nêu ra của EAS chỉ hạn chế ở mức độ các bản tuyên bố. Nhưng Hội nghị thượng đỉnh EAS lần này ở Brunei đã đạt được một bước tiến đột phá. Hội nghị đã công bố về việc khởi động cơ chế cụ thể tiến tới xây dựng không gian an ninh thống nhất cho toàn Châu Á.

Hội nghị thượng đỉnh Đông Á đã bàn về hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, tài chính, y tế và các vấn đề phát triển toàn diện của khu vực. Phần lớn các chủ đề trùng với chương trình nghị sự của APEC, tuy nhiên điều này chỉ có lợi thêm.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov nhận xét về kết quả hội nghị thượng đỉnh: “Nhìn chung, cơ chế này tiếp nối tất cả những nỗ lực đã được thực hiện trong khuôn khổ hội nghị APEC và hội nghị G20 do có hàng loạt hướng chung trong chương trình nghị sự . Đó là nhiệm vụ bảo đảm phát triển bền vững, bảo đảm an ninh, đối phó với những tình huống khẩn cấp và một loạt lĩnh vực khác. Tuyên bố kết thúc Hội nghị thượng đỉnh EAS phản ánh sự quan tâm đến việc thúc đẩy sức mạnh tổng hợp và hài hòa nỗ lực của các quy chế quốc tế khác nhau”.

Vấn đề chính đối với khu vực là cơ cấu an ninh và hợp tác. Ý tưởng được các nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc đưa ra trong năm 2010 trong suốt một thời gian dài chỉ tồn tại ở cấp độ các tuyên bố song phương mà không được sự hỗ trợ tương ứng của các đối tác khác trong EAS.

Ngoại trưởng Sergei Lavrov nói tiếp: “Hội nghị thượng đỉnh EAS thông qua dự thảo thỏa thuận khung về các nguyên tắc tăng cường hợp tác trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Quyết định được thông qua tại Brunei là đặc biệt quan trọng bởi vì khác với Châu Âu, Châu Phi và Mỹ La tinh, trong khu vực này không có cấu trúc toàn khu vực nào hội tụ tất cả các quốc gia trong khu vực. Sáng kiến của Nga trù định việc phát triển các quá trình hợp tác dựa trên nguyên tắc an ninh không thể tách rời. Nguyên tắc này đã được khẳng định trong các cấu trúc Châu Âu và sẽ được quảng bá lần đầu tiên trong bối cảnh Châu Á”.

Theo ông Lavrov, công tác quảng bá những nguyên tắc này hoàn toàn không đơn giản. Trong tương lai sắp tới sẽ có nhiều vòng đàm phán. Vòng đầu tiên sẽ được tổ chức tại Brunei trong năm nay, còn vòng thứ hai sẽ diễn ra tại Nga vào năm tới.