3 nghiên cứu ứng dụng đoạt Giải thưởng Nhà Khoa học nữ xuất sắc 2023

Giải thưởng L’Oréal - UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học năm 2023 đã được Hội đồng Khoa học quốc gia trao cho 3 nhà khoa học trẻ xuất sắc trong 2 lĩnh vực Khoa học Vật liệu và Khoa học Sự sống.

3 nghien cuu ung dung doat Giai thuong Nha Khoa hoc nu xuat sac 2023
Giải thưởng L’Oréal - UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học năm 2023 đã được Hội đồng Khoa học quốc gia trao cho 3 nhà khoa học trẻ xuất sắc trong 2 lĩnh vực Khoa học Vật liệu và Khoa học Sự sống. 
Ngày 24.11, tại Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam, chương trình Giải thưởng Khoa học L’Oréal – UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học (For Women in Science) đã tổ chức Lễ trao Giải thưởng Nhà Khoa học nữ xuất sắc năm 2023 cho 3 Nhà khoa học nữ Việt Nam có các đề án nghiên cứu tiềm năng trong lĩnh vực Khoa học vật liệu và Khoa học sự sống.
Ba ứng viên được vinh danh Nhà Khoa học nữ xuất sắc năm 2023 đến từ Viện Khoa học Vật Liệu thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học Việt Nam, Trường Đại học Quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh và Trường Đại học Khoa học thuộc Đại học Huế.
Đề án nghiên cứu của các nữ khoa học liên quan đến phát triển quy trình phát hiện gen kháng kháng sinh sàng bằng kỹ thuật PCR giọt kỹ thuật số, tìm hiểu khả năng kháng khuẩn và ức chế hội chứng bệnh từ cây dược liệu đặc hữu ở Việt Nam và nghiên cứu về pin ion kim loại đa hóa trị sử dụng vật liệu nano MnO2 lai hóa với graphene làm vật liệu điện cực Dương...
3 nghien cuu ung dung doat Giai thuong Nha Khoa hoc nu xuat sac 2023-Hinh-2
 PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài.
Công trình của PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài là phát triển quy trình phát hiện gen kháng kháng sinh (ARG) của trực khuẩn mủ xanh Pseudomonas aeruginosa trực tiếp từ các mẫu lâm sàng bằng kỹ thuật PCR giọt kỹ thuật số. Kỹ thuật PCR giọt kỹ thuật số là công nghệ khuếch đại acid nucleic mới được phát triển gần đây. Đây là công nghệ có độ nhạy, độ chính xác, độ lái tập cao, khả năng định lượng vi sinh ngay cả ở nồng độ rất thấp và khả năng hoạt động tốt với các mẫu bệnh phẩm.
Nghiên cứu của PGS.TS Thu Hoài sẽ hướng đến việc phát triển các xét nghiệm mới để phát hiện nhanh sự hiện diện của các gen kháng kháng sinh ngay trên mẫu lâm sàng, hỗ trợ tốt hơn cho các y bác sĩ trong chẩn đoán kháng thuốc và gợi ý sử dụng thuốc, từ đó hỗ trợ quá trình điều trị, giảm sự phát triển và lây lan của tính kháng thuốc, đóng góp quan trọng cho việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Kháng kháng sinh hiện được xem là vấn đề y tế nghiêm trọng vì nó tạo ra tác động to lớn đến hiệu quả điều trị và tỷ lệ sống sót đồng thời làm gia tăng chi phí chăm sóc sức khỏe và tạo thêm gánh nặng xã hội.
PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài là tác giả và đồng tác giả của 3 chương sách và 72 bài báo với 25 bài báo ISI/Scopus trong lĩnh vực nghiên cứu hệ protein (proteomics) và kháng thuốc.
3 nghien cuu ung dung doat Giai thuong Nha Khoa hoc nu xuat sac 2023-Hinh-3
 TS Trần Thị Kim Chi.
Mục tiêu trong nghiên cứu của TS Trần Thị Kim Chi là tìm hiểu tính chất của thế hệ pin mới là loại pin ion kim loại đa hóa trị, sử dụng vật liệu nano MnO2 lai hóa với graphene làm vật liệu điện cực dương để thay thế cho các loại pin hiện hành do chi phí sản xuất thấp và sự phong phú của các kim loại đa hóa trị.
Các nghiên cứu cải tiến công nghệ pin để đạt được sự an toàn, tiết kiệm chi phí và thân thiện với môi trường với loại pin xạc không dùng liti trong công nghệ lưu trữ điện năng đang là hướng nghiên cứu quan trọng trong ngành Khoa học Vật Liệu.
Cơ chế làm việc của pin ion kim loại cho thấy vật liệu điện cực là yếu tố quan trọng quyết định đến hiệu suất điện hóa của thiết bị và các vật liệu oxit kim loại chuyển tiếp lai hóa graphene cho thấy tiềm năng lưu trữ cùng tốc độ phản ứng điện hóa khá nhanh (xạc nhanh). Với sự đa dạng trong thiết kế cấu trúc, tổng hợp từ nguyên vật liệu ban đầu rẻ tiền, nghiên cứu của TS Trần Thị Kim Chi cho ra đời lớp vật liệu điện cực Dương thân thiện với môi trường, trách được việc khai thác mỏ gây ô nhiễm môi trường của các kim loại chuyển tiếp độc hại như coban trong pin ion liti và chì trong pin acid chì đang sử dụng hiện nay.
Tiến sĩ Trần Thị Kim Chi là tác giả của 52 bài báo quốc tế, 23 bài báo trong nước và chủ trì 8 đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở và quốc gia với hướng nghiên cứu trọng tâm trong lĩnh vực quang – điện tử, và gần đây là nghiên cứu chế tạo cửa sổ điện sắc kết hợp với lưu trữ năng lượng.
3 nghien cuu ung dung doat Giai thuong Nha Khoa hoc nu xuat sac 2023-Hinh-4
PGS.TS. Nguyễn Thị Ái Nhung. 
Nghiên cứu của PGS.TS. Nguyễn Thị Ái Nhung sẽ hướng đến việc Nghiên cứu về khả năng kháng khuẩn và ức chế hội chứng bệnh từ cây dược liệu đặc hữu ở Việt Nam, tìm ra mối tương quan giữa hợp chất tự nhiên và cấu trúc protein.
Mục tiêu của nghiên cứu là sàng lọc các hợp chất tự nhiên từ một số cây dược liệu mới và đặc hữu tại Việt Nam như Gừng đen, Trứng nhện, Tỏi đá Phong Điền, Bồ công anh Việt Nam, nấm dược liệu… và khảo sát chi tiết cấu trúc, tính chất hóa học, tính chất dược lý và hoạt tính sinh học của hợp chất tự nhiên. Từ đó đánh giá khả năng ức chế vi khuẩn và hội chứng bệnh (Alzheimer, tiểu đường, …) của các hợp chất tự nhiên và so sánh với thuốc đối chứng bằng tính toán hóa lượng tử kết hợp với các kỹ thuật mô phỏng hiện đại để tìm ra mối tương quan giữa cấu trúc hóa học và hoạt tính sinh học của các hợp chất này.
Kết quả nghiên cứu của đề tài là hướng đến việc xây dựng bộ dữ liệu về cấu trúc, tính chất của hợp chất tự nhiên tiềm năng trong ức chế vi khuẩn và một số hội chứng bệnh, làm cơ sở khoa học đáng tin cậy cho các nghiên cứu chuyên sâu về dược chất thiên nhiên và hóa dược để bào chế thuốc có nguồn gốc tự nhiên ứng dụng trong phòng và hỗ trợ điều trị bệnh, giúp nâng cao sức khỏe cộng đồng.
PGS.TS Nguyễn Thị Ái Nhung đã công bố 37 công trình uốc tế trong đó có 27 công trình đứng tên đầu, là đồng tác giả của 03 sách chuyên ngành, chủ nhiệm 04 đề tài nghiên cứu khoa học.
38 nhà khoa học nữ xuất sắc Việt Nam đã được vinh danh
Từ năm 2009, Giải thưởng khoa học L’Oréal – UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học đã được giới thiệu đến Việt Nam nhằm hỗ trợ khuyến khích việc nâng cao kiến thức khoa học, sự sáng tạo và đam mê từ “một nửa của thế giới” là những nhà khoa học nữ trên toàn thế giới. Trong suốt 14 năm qua, Giải thưởng khoa học được dành riêng cho nữ giới này đã vinh danh 38 nhà khoa học nữ xuất sắc Việt Nam qua những nghiên cứu được đánh giá là có ý nghĩa khoa học quan trọng, góp phần cải thiện và thay đổi cuộc sống của cộng đồng và thể hiện niềm đam mê của họ với nghiên cứu khoa học.

Ba nhà khoa học nữ gốc Việt thành danh trên thế giới

Những nữ nhà khoa học gốc Việt như Giáo sư Lưu Lệ Hằng, Nguyễn Thục Quyên và Vicky Thảo D. Nguyễn đã tạo tiếng vang trên thế giới với những công trình nghiên cứu, khám phá nổi bật trong lĩnh vực khoa học, thiên văn...

Trong những năm gần đây, một số nữ nhà khoa học gốc Việt làm rạng danh đất nước với những công trình nghiên cứu, khám phá ấn tượng. Họ được trao tặng nhiều giải thưởng danh giá và có tên trong danh sách những nhà khoa học có ảnh hưởng lớn nhất thế giới. Dưới đây là 3 nhà khoa học nữ gốc Việt khiến thế giới ngưỡng mộ, thán phục:

Thần đồng toán học: 8 tuổi giải được toán lớp 12, 15 tuổi nổi tiếng TG

Ông được xem là 1 trong những thần đồng toán học nổi tiếng của Việt Nam, đạt điểm tuyệt đối và giành huy chương vàng Olympic Toán quốc tế khi mới chỉ 15 tuổi.

Than dong toan hoc: 8 tuoi giai duoc toan lop 12, 15 tuoi noi tieng TG

GS. Đàm Thanh Sơn

GS. Đàm Thanh Sơn sinh năm 1969 tại Hà Nội trong 1 gia đình tri thức có bố là Đàm Trung Bảo (giáo sư ngành hóa), mẹ là Nguyễn Thị Hảo (phó GS.TS ngành sinh – hóa). Từ nhỏ, GS.Đàm Thanh Sơn đã bộc lộ tài năng toán học thiên bẩm, ông được mệnh danh là “thần đồng” khi mới học lớp 2 (tương đương lớp 3 hiện nay), cậu bé 7 tuổi đã giải được toán lớp 10 (lớp 12 hiện nay). Sau đó, ông theo học lớp chuyên Toán – Tin của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Than dong toan hoc: 8 tuoi giai duoc toan lop 12, 15 tuoi noi tieng TG-Hinh-2

Năm 15 tuổi, ông Đàm Thanh Sơn đã xuất sắc đoạt huy chương vàng Olympic Toán quốc tế tại Praha (Tiệp Khắc) với số điểm tuyệt đối 42/42, lặp lại thành tích của hai đàn anh Lê Bá Khánh Trình và Lê Tự Quốc Thắng.

Sau khi giành huy chương vàng Olympic Toán quốc tế, Đàm Thanh Sơn được cử sang Liên Xô để học đại học. Dù học giỏi toán nhưng ông lại quyết định chuyển hướng học ngành Vật lý lý thuyết tại Đại học Tổng hợp Lomonosov.

Tốt nghiệp đại học năm 1991, 4 năm sau anh nhận bằng tiến sĩ Vật lý tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân Moskva. Các năm 1995-1999, anh là học giả hậu tiến sĩ (postdoc) tại Đại học Washington, Seattle và Viện Công nghệ Massachusetts, Mỹ.

Than dong toan hoc: 8 tuoi giai duoc toan lop 12, 15 tuoi noi tieng TG-Hinh-3

Từ năm 1999 – 2002, Đàm Thanh Sơn được bổ nhiệm làm giáo sư tại Đại học Columbia, đồng thời là học giả ở Trung tâm Nghiên cứu RIKEN-BNL, Phòng thí nghiệm quốc gia Brookhaven (Mỹ). Từ năm 2002, anh quay lại Seattle, được bổ nhiệm giáo sư tại khoa Vật lý Đại học Washington, là học giả cao cấp tại Viện Vật lý Hạt nhân trực thuộc đại học này.

Tháng 9/2012, được bổ nhiệm là giáo sư tại Đại học Chicago (Mỹ), Đàm Thanh Sơn được ngồi vào những chiếc ghế mà nhà vật lý nổi tiếng Fermi và Chandrasekhar từng ngồi. Đây là vinh dự nhà khoa học nào cũng thấy tự hào.

Năm 2014, GS.Đàm Thanh Sơn trở thành thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Mỹ, được bầu là thành viên Viện Hàn lâm Khoa học quốc gia Mỹ.

Than dong toan hoc: 8 tuoi giai duoc toan lop 12, 15 tuoi noi tieng TG-Hinh-4

Tính đến thời điểm hiện tại, giáo sư Sơn đã có trên 120 công trình khoa học được công bố, trong đó có những công trình được đánh giá “tạo ra những bước đột phá trong các lĩnh vực nghiên cứu”. Một trong số đó là công trình về mô hình lỗ đen lỏng trong không gian 10 chiều do anh nghiên cứu với hai nhà khoa học P. K. Kovtun và A. O. Starinets. Khám phá này gây tiếng vang trong giới bác học.

Dù rất thành đạt ở nước ngoài, nhưng GS. Đàm Thanh Sơn luôn gắn bó với quê hương. Ông nhiều lần về nước tham dự hội nghị "Gặp gỡ Việt Nam" cùng với nhiều nhà vật lý nổi tiếng thế giới; tham gia ban giám khảo, ban tổ chức các cuộc thi Toán, vật lý quốc tế tại Việt Nam. Dù ở bất cứ đâu, ông cũng đều cố gắng dùng ảnh hưởng của mình để giúp đỡ cho ngành vật lý Việt Nam, tạo điều kiện đưa nhiều sinh viên Việt Nam đến học tập ở Mỹ cũng như các nước có nền khoa học tiên tiến khác.