Đế vương “Ivan khủng khiếp” hay còn được biết đến với tên gọi Sa hoàng Ivan Vasilyevich là nhà lãnh đạo khét tiếng tàn bạo. Sau khi vợ qua đời, sa hoàng Ivan trở nên mất kiểm soát bản thân và từng bước trở thành người máu lạnh.

Người ta cho rằng tính hung bạo của Ivan Bạo chúa một phần xuất phát từ tuổi thơ không bình thường. Mồ côi cha khi mới lên ba, Ivan trở thành Đại công tước Moscow với sự nhiếp chính của mẹ.

Khi tiếp tục mồ côi mẹ ở tuổi lên 8, Ivan lại chịu sự nhiếp chính của một số boyar (tước vị quý tộc cao nhất của Nga hồi đó). Việc bị họ áp chế khiến tâm lý Ivan phát triển không bình thường. Dù sao thì đến năm 14 tuổi, ông đã chính thức nắm quyền và đến năm 17 tuổi thì xưng Sa hoàng, mở đầu cho một sự nghiệp nổi bật.

Tính hung hãn và tâm lý bất ổn của ông không mấy bộc lộ trong những năm đầu chính thức nắm quyền. Người ta cho rằng, tính khí nhà vua thay đổi rõ rệt nhất vào năm 1553 khi ốm nặng đến mức tưởng không qua khỏi và sau năm 1560 khi người vợ đầu qua đời, mà Ivan cho là do bị các boyar đầu độc.

Vị Sa hoàng luôn căm ghét và nghi ngờ các boyar, ông nghĩ họ âm mưu lật đổ mình, nhất là trong trận ốm thập tử nhất sinh ấy, khi ông yêu cầu các boyar thề trung thành với con trai ông, nhưng họ đã từ chối bởi nghĩ rằng cơn bạo bệnh sẽ đẩy ông vua ghê gớm đến chỗ mất mạng. Khi ông bình phục, rất nhiều vị quý tộc đã bị giết hại.

Nổi giận với thành phố Novgorod, Ivan từng hạ lệnh tàn sát cả quý tộc lẫn thường dân ở đây, khiến thành phố vốn rất giàu mạnh này không bao giờ trở lại thời hưng thịnh được nữa. Các nhà sử học cho biết, có đến 3.000 người bị giết hại ở Novgorod, trong đó một nửa là quý tộc.

Bi kịch lớn nhất của Ivan Bạo chúa xảy ra 3 năm trước khi vị Sa hoàng qua đời. Vì ngứa mắt với cách ăn mặc của cô con dâu mà ông cho là lố lăng, khiếm nhã, ông đã đánh đập khiến cô bị sẩy thai.

Bất bình về chuyện của vợ và đứa con thiệt phận của mình, con trai Sa hoàng đã cãi nhau một trận trời long đất lở với bố, khiến cơn điên giận của ông vua có bệnh thần kinh bùng phát. Trong cơn thịnh nộ, Ivan cầm cây gậy có đầu nhọn đánh vào đầu con trai và khiến vị hoàng tử mất mạng.

Vị Sa hoàng đầu tiên của nước Nga cũng được cho là đã hãm hiếp Irina, vợ của Fyodor con trai ông, và chỉ chịu buông cô ra khi hai vị cố vấn đại thần là Boris Godunov (cũng là anh trai Irina) và Bogdan Belsky nghe tiếng kêu chạy đến.

Ba ngày sau đó, Sa hoàng đột ngột qua đời ở tuổi 54 khi đang chơi cờ với Belsky. Người ta cho rằng chính hai vị cố vấn sát hại nhà vua do lo sợ cho tính mạng của mình sau lần bắt quả tang vụ việc kia.

Thậm chí có lời đồn rằng, Sa hoàng bị bóp cổ đến chết khi đang đánh cờ. Kết quả xét nghiệm thi hài ông vào thế kỷ 20 cho thấy một hàm lượng lớn thủy ngân, có khả năng là dấu hiệu đầu độc, nhưng cũng không loại trừ trường hợp đó chỉ là dấu vết của thuốc điều trị giang mai, bệnh mà Ivan bị cho là có mắc phải.

Sau khi Ivan Bạo chúa qua đời, con trai ông là Fyodor lên nối ngôi, nhưng vì bất tài nên mọi việc đều trao vào tay anh vợ là Boris Godunov quỷ quyệt, đầy tham vọng.

Để dọn đường cho việc chiếm ngôi vua, Godunov đã giết em trai út của Sa hoàng Fyodor. Khi Fyodor chết vào năm 1598, không con cái, Godunov lên ngôi, tự xưng là Sa hoàng.