Omega-3 là một nhóm các axit béo không no thiết yếu mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được, do đó cần được bổ sung thông qua thực phẩm hoặc các dạng bổ sung khác. Trong số đó, ba loại axit béo Omega-3 quan trọng nhất là ALA (Alpha-linolenic acid), EPA (Eicosapentaenoic acid) và DHA (Docosahexaenoic acid). Mỗi loại có vai trò khác nhau nhưng đều góp phần quan trọng vào sức khỏe tổng thể, đặc biệt là trong việc bảo vệ tim mạch và duy trì chức năng não bộ khỏe mạnh.
Lợi ich của Omega-3 đối với tim mạch
Bệnh tim mạch hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chế độ ăn giàu Omega-3 giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, nhờ vào những cơ chế sau:
Giảm mức Triglyceride và Cholesterol xấu (LDL): Triglyceride là một dạng chất béo có trong máu. Mức Triglyceride cao có liên quan mật thiết đến nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim. Omega-3, đặc biệt là EPA và DHA, có khả năng làm giảm đáng kể chỉ số này, đồng thời làm tăng cholesterol tốt (HDL).
Ổn định nhịp tim: Rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Nhiều bằng chứng cho thấy Omega-3 giúp ổn định hoạt động điện học của tim, từ đó giảm nguy cơ rung nhĩ và các rối loạn nhịp tim khác.
Giảm huyết áp: Đối với những người bị tăng huyết áp nhẹ đến trung bình, việc bổ sung Omega-3 thường xuyên giúp hạ huyết áp một cách tự nhiên, đặc biệt khi dùng ở liều cao (theo chỉ định của bác sĩ).
Kháng viêm và bảo vệ mạch máu: Viên mạn tính đóng vai trò trong nhiều bệnh lý tim mạch. Omega-3 có tác dụng chống viêm, giúp bảo vệ lớp nội mạc mạch máu – phần quan trọng kiểm soát huyết áp và lưu thông máu.
Ngăn ngừa hình thành huyết khối: Omega-3 giúp giảm khả năng kết dính tiểu cầu – một yếu tố hình thành cục máu đông, từ đó làm giảm nguy cơ đột quỵ và tắc nghẽn mạch máu.
 |
| Ảnh minh hoạ- Nguồn: Internet |
Tác dụng của Omega-3 đối với não bộ
Não bộ là cơ quan có hàm lượng chất béo cao nhất trong cơ thể, trong đó DHA chiếm tỷ lệ rất lớn. Omega-3 đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển, bảo vệ và duy trì chức năng của hệ thần kinh trung ương.
Phát triển trí não ở thai nhi và trẻ sơ sinh: DHA đặc biệt quan trọng trong giai đoạn mang thai và những năm đầu đời. Việc bổ sung đầy đủ DHA giúp thai nhi và trẻ sơ sinh phát triển tốt hơn về trí tuệ và thị lực, tăng khả năng tập trung và nhận thức, giảm nguy cơ rối loạn phát triển thần kinh như tự kỷ hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).
Tăng cường trí nhớ và khả năng nhận thức ở người lớn: Ở người trưởng thành và người cao tuổi, Omega-3 hỗ trợ chức năng não bằng cách: Bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương, cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung, làm chậm quá trình suy giảm nhận thức do tuổi tác, giảm nguy cơ sa sút trí tuệ và Alzheimer.
Hỗ trợ sức khỏe tâm thần: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng Omega-3, đặc biệt là EPA, có liên quan đến việc giảm nguy cơ và mức độ trầm cảm, cải thiện tâm trạng ở bệnh nhân rối loạn lưỡng cực, giảm lo âu, cải thiện giấc ngủ và sự ổn định cảm xúc.
Nguồn cung cấp Omega-3 tự nhiên
Để nhận được đầy đủ lợi ích từ Omega-3, việc lựa chọn nguồn bổ sung phù hợp rất quan trọng. Một số thực phẩm giàu Omega-3 bao gồm:
Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, cá ngừ
Hạt và dầu thực vật: Hạt lanh, hạt chia, óc chó, dầu hạt cải, dầu đậu nành.
Dầu cá và dầu tảo: Dạng bổ sung phổ biến, cung cấp EPA và DHA, thích hợp cho người ăn chay.
Thực phẩm tăng cường Omega-3: Trứng gà Omega-3, sữa và ngũ cốc được bổ sung.
Lưu ý khi sử dụng Omega-3
Liều dùng khuyến nghị đối với người trưởng thành khỏe mạnh, nên bổ sung khoảng 250–500 mg EPA + DHA mỗi ngày. Tuy nhiên, với người có bệnh lý tim mạch hoặc cần điều trị đặc biệt, bác sĩ có thể chỉ định liều cao hơn.
Tác dụng phụ (hiếm gặp): Buồn nôn, ợ hơi có mùi tanh, tiêu chảy hoặc tăng nguy cơ chảy máu khi dùng liều quá cao.
Tương tác thuốc: Omega-3 có thể ảnh hưởng đến thuốc chống đông máu, nên cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng song song.
Omega-3 là dưỡng chất thiết yếu giúp bảo vệ tim mạch, tăng cường trí não, cải thiện tâm trạng và hỗ trợ sức khỏe tổng thể. Việc bổ sung Omega-3 đều đặn thông qua thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng là một lựa chọn khôn ngoan cho mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu và an toàn, người dùng nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế, đặc biệt nếu đang mắc bệnh lý nền hoặc dùng thuốc điều trị dài hạn.