Mới đây, 33 tinh thể zircon quý giá đã được khai quật ở Vành đai Barberton Greenstone ở Nam Phi.
Những viên đá này mang đến cơ hội hiếm có để các nhà khoa học có thể quay ngược lại đến tận Liên đại Hỏa Thành (Thái Viễn Cổ, từ khi Trái Đất hình thành đến 3,8 tỉ năm trước) và vài trăm triệu năm đầu của Liên Đại Thái Cổ.
Theo nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà địa chất Nadja Drabon từ Đại học Harvard (Mỹ), zircon là những tinh thể khoáng chất cực hiếm, được hình thành trong điều kiện hút chìm - khi mép của một mảng kiến tạo trượt xuống bên dưới mép của mảng bên cạnh.
Mảng kiến tạo có thể hiểu là những mảnh vỏ của Trái Đất. Các mảng này liên tục di chuyển, trượt lên nhau, khiến các lục địa và đại dương chúng cõng trên lưng cũng liên tục thay đổi hình dạng.
Chính quá trình kiến tạo mảng đã khiến Trái Đất nhiều lần xuất hiện siêu lục địa, rồi lại tan rã thành nhiều châu lục như ngày nay.
Kiến tạo mảng và các hoạt động địa chất khác có vai trò quan trọng trong việc tạo ra các điều kiện phù hợp với sự sống trên Trái Đất, làm thay đổi thành phần đại dương và khí quyển.
Vì vậy việc hiểu rõ thời điểm và cách thức kiến tạo mảng được khởi động có thể giúp tìm câu trả lời cho vất đề lớn: điều gì khiến Trái Đất sống được.
Và theo các nhà khoa học, phân tích những tinh thể zircon có thể giúp chúng ta trả lời những câu hỏi trên. Các đồng vị hafnium kim loại và các nguyên tố vi lượng trong chúng có thể được sử dụng để suy luận ra loại đá mà từ đó chúng kết tinh, được đánh dấu bằng những mốc thời gian cụ thể.
Những tinh thể zicron này gần như tồn tại vĩnh cửu, nguyên vẹn từ khi chúng ra đời, nhưng chỉ có thể được khai quật tại 12 địa điểm trên khắp địa cầu.
Các nhà khoa học luôn tin rằng trong Liên đại Hỏa Thành, toàn bộ lớp ngoài hành tinh là quả cầu lửa nóng bỏng với biển dung nham, nhưng bằng chứng xác thực về thành phần của lớp vỏ sơ khai này thì cực kỳ hiếm hoi.
Những hạt cổ xưa nhất này có thể giúp gợi ý về thành phần của lớp vỏ "Trái Đất địa ngục" trong giả thuyết trên.
Hiện các nhà địa chất học vẫn đang tiến hành nghiên cứu về tinh tể zircon này nhằm cung cấp những thông tin đa chiều về sự hình thành sự sống trên hành tinh của chúng ta.
