Trung Quốc hy sinh 1 tỉnh để cứu cả thế giới khỏi virus corona

John Chen, đã tốt nghiệp đại học, tuyệt vọng tìm kiếm sự giúp đỡ cho mẹ mình. Bà bị sốt cao, nhưng không đủ khỏe để đứng xếp hàng hàng tiếng đồng hồ để chờ kiểm định virus corona – vốn đang hoành hành ở khắp thành phố.

Hình ảnh người đàn ông băng qua con đường cao tốc trống không ở Vũ Hán. Nguồn: Bloomberg.

Ở tiền tuyến, vị bác sĩ chuyên về hô hấp 30 tuổi chỉ ngủ vài tiếng đồng hồ trong 2 tuần qua. Khung cảnh hỗn loạn và tuyệt vọng thường thấy ở tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc), vốn là nhà ở của 60 triệu dân và cũng là nơi bùng phát của virus corona (có tên khoa học là 2019-nCoV).

Mặc dù đã có nhiều ca nhiễm virus corona trên khắp thế giới, nhưng tác động của virus này phần lớn vẫn chỉ thể hiện ở Hồ Bắc, cụ thể 97% số ca tử vong vì dịch cúm corona xảy ra ở tỉnh Hồ Bắc.

Tác động ngày càng tăng phản ánh một hệ thống y tế đang bị choáng ngợp bởi một mầm bệnh chết người đang lây lan nhanh chóng, đến nỗi việc chăm sóc cơ bản nhất cũng không thể thực hiện được. Đây còn là minh chứng rõ ràng về cái giá nguồn nhân lực tại tỉnh Hồ Bắc – khu vực bị cách ly nổi tiếng nhất thế giới. Trung Quốc đã cách ly khu vực này từ ngày 23/01 để kiểm soát sự lây lan của virus corona ra phần còn lại của Trung Quốc và cả thế giới.

Thế nhưng, Hồ Bắc – vốn nổi tiếng vì các nhà máy sản xuất xe hơi và thành phố Vũ Hán nhộn nhịp – đang phải trả cái giá rất đắt, trong đó tỷ lệ tử vong của các bệnh nhân nhiễm virus corona tại Hồ Bắc là 3,1%, cao hơn nhiều so với mức 0,16% của phần còn lại tại Trung Quốc.

“Nếu tỉnh Hồ Bắc không được cách ly, một số người sẽ tỏa ra khắp Trung Quốc để cố gắng tìm kiếm sự hỗ trợ về y tế và sẽ đẩy cả Trung Quốc vào khu vực bị nhiễm dịch bệnh”, Yang Gonghuan, cựu Phó Tổng giám đốc của Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa dịch bệnh tại Trung Quốc, cho hay. “Việc cách ly mang lại nhiều khó khăn cho Hồ Bắc và Vũ Hán, nhưng đó là điều đúng đắn phải làm”.

“Nó cũng giống như đấu tranh trong một trận chiến – một thứ gì đó rất khó khăn nhưng phải làm”.

Vũ Hán – quê nhà của 11 triệu người dân Trung Quốc – là một thành phố cấp 2 của Trung Quốc, tức đây là khu vực đã phát triển tương đối, nhưng vẫn còn cách một nấc so với các khu đô thị đồ sộ của Trung Quốc là Thượng Hải, Bắc Kinh và Quảng Châu. Vũ Hán có những bệnh viện được đánh giá cao, nhưng nguồn lực lại không thể sánh bằng những thành phố nổi bật hơn.

Trong những ngày đầu của dịch cúm do virus Corona, sự không rõ ràng và trì hoãn từ các quan chức địa phương cũng cho phép cho mầm bệnh sinh sôi nảy nở và lan rộng ra trong công chúng khi mà họ vẫn chưa hề hay biết về dịch bệnh.

Lúc đầu, các bác sĩ nghĩ rằng dịch bệnh này được truyền từ động vật sang con người tại một khu thực phẩm ở Vũ Hán vào đầu tháng 12/2019. Và những dấu hiệu cho thấy dịch cúm do virus corona đang lây nhiễm từ người này sang người khác xuất hiện vào đầu tháng 1/2020. Ấy vậy mà các cơ quan chức trách vẫn cho phép các sự kiện công cộng quy mô lớn diễn ra. Quy mô của đợt khủng hoảng này chỉ trở nên rõ ràng hơn trong những ngày trước thềm Tết Nguyên đán (ngày 25/01) khi xuất hiện những trường hợp nhiễm bệnh cúm do virus corona ở những nơi khác.

Rơi vào tình huống khó khăn

Dịch bệnh diễn ra như “một cơn mưa bất chợt và khiến toàn bộ Vũ Hán há hốc mồm”, Zeng Yan, Giảng viên tại trường y tế thuộc Đại học Khoa học và Công nghệ Vũ Hán, cho hay.

110 chiếc giường chăm sóc đặc biệt trong thành phố Vũ Hán được chỉ định cho bệnh nhân nhiễm virus corona hiếm khi bị bỏ trống, khi Trung Quốc tuyên bố vào ngày 23/01 rằng họ sẽ thực hiện cách ly Vũ Hán (một động thái chưa từng có tiền lệ) nhằm ngăn chặn người mang mầm bệnh có thể đi ra ngoài, đồng thời cũng ngăn chặn hầu hết mọi người từ nơi khác đến. Khu vực cách ly đã sớm được mở rộng và giờ đã bao trùm gần như toàn bộ tỉnh Hồ Bắc.

Trong những ngày đầy hỗn loạn, bối rối sau đó, trùng với dịp Tết Nguyên đán kéo dài một tuần của Trung Quốc, các giới hạn áp lên khu vực bị cách ly cùng với cơ sở hạ tầng thành phố vốn đã bị quá tải khiến quá trình cung cấp các thiết bị y tế thiết yếu bao gồm khẩu trang, áo bảo hộ và thuốc khử trùng cao cấp đến bệnh viện của Vũ Hán bị chậm lại.

“Chúng tôi được khuyên nên sử dụng khẩu trang, găng tay và quần áo bảo hộ một cách tiết kiệm và tránh uống nước để chúng tôi không phải đi vệ sinh – vì sau mỗi lần đi vệ sinh, họ phải thay quần áo bảo hộ”, một bác sĩ tuyến đầu làm việc tại Bệnh viện Nhân dân tỉnh Hồ Bắc, cho hay.

Nguồn cung bị cản trở

Ding Ze – gia đình ông sở hữu một công ty chuyên về mắt kính tọa lạc ở khu vực khác của Trung Quốc – cho biết quá trình vận chuyển kính y tế tới Vũ Hán bị trì hoãn khoảng 10 ngày.

Vị bác sĩ được đồng nghiệpkhử trùng tại một khu cách ly ở Vũ Hán.

“Chúng tôi đã gửi nguồn cung mắt kinh vào ngày 25/01 và lô hàng này đến bệnh viện vào ngày 02/02”, ông nói. “Tất cả lô hàng từ bên ngoài chuyển vào tỉnh Hồ Bắc đều bị chậm lại vì thủ tục kiểm dịch nghiêm ngặt.

Mặc dù chính phủ Trung Quốc thúc giục 8 hãng vận chuyển hàng hóa vào ngày 02/02 để vận chuyển 58 tấn hàng cung cấp cho Vũ Hán, và các khoản quyên góp từ khắp nơi trên thế giớ bắt đầu chảy vào Vũ Hán, nhưng tình trạng thiếu hụt vẫn diễn ra. Và tình trạng thiếu hụt nguồn cung trong những ngày quan trọng đó - kết hợp với sự lây lan nhanh chóng của virus – đã để lại nhiều hậu quả tàn khốc.

Trong giai đoạn ngày 23/01-04/02, số ca tử vong vì virus corona ở tỉnh Hồ Bắc đã tăng hơn 25 lần lên gần 500 người.

Bà của Zhang Yaru bị bệnh viện từ chối vào cuối tháng 1/2019 vì những triệu chứng của bà khá nhẹ. Bà chìm vào hôn mô ngay sau đó và qua đời mà chưa được chẩn đoán.

“Bà ấy còn chưa nói một lời với chúng tôi trước khi chết, bà có lẽ còn chưa biết rõ những gì đã diễn ra”, Zhang – một cư dân ở Ngạc Châu, một thành phố nhỏ hơn kế cạnh Vũ Hán và cũng bị kiểm dịch chặt chẽ, cho hay. “Gia đình của chúng tôi giờ bị dồn vào một góc và tuyệt vọng. Tất cả những thành viên trong gia đình có khả năng đã nhiễm bệnh và ông nội tôi đang cho thấy những triệu chứng tương tự”.

Mặc dù các trường hợp nhiễm virus trong tỉnh Hồ Bắc vẫn đang tăng thêm hàng ngàn ca mỗi ngày, nhưng tốc độ lây nhiễm đang chậm lại ở phần còn lại của Trung Quốc. Đây là một dấu hiệu cho thấy biện pháp cách ly đã có hiệu quả trong việc giới hạn sự lây lan của corona virus trên toàn quốc và toàn cầu.

Việc cách ly khu vực Hồ Bắc là điều đúng đắn cần phải làm vì lợi ích của cư dân Trung Quốc, vị bác sĩ trên cho biết. “Một số người có thể nói rằng Hồ Bắc phải hy sinh lợi ích, nhưng cách này kìm hãm sự lây lan đến những nơi khác một cách hiệu quả”.

Việc kiểm dịch ở Hồ Bắc chưa là gì so với những nỗ lực trước đây ở các nơi khác trên thế giới. Trong năm 2014, tại Liberia, một khu phố nghèo khó với khoảng 70.000 người đã bị cách ly vì sự bùng phát của dịch Ebola, đồng thời châm ngòi cho các cuộc bạo loạn dữ dội. Khi việc cách ly chưa có dấu hiệu chấm dứt, điều này làm dấy lên những câu hỏi về đạo đức và pháp lý.

“Việc cách ly có thể cần thiết để kìm hãm sự lây lan của virus corona, nhưng bạn buộc phải bảo đảm rằng nơi đó có đủ nguồn lực y tế để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe”, Zhang Qianfan, Giảng viên tại Trường Luật Đại học Peking, cho hay. “Vụ cách ly không có nghĩa là thành phố này bị bỏ hoang và mọi cư dân phải đấu tranh để tồn tại”.

Ưu tiên hàng đầu

Trong những ngày sau lệnh cách ly, Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường hỗ trợ y tế cho tỉnh Hồ Bắc, nhưng vẫn duy trì hạn chế về những người muốn rời đi.

Hơn 8.000 nhân viên y tế trên khắp Trung Quốc đã đi đến Hồ Bắc, phần lớn đến 27 bệnh viện ở Vũ Hán được chỉ định để chăm sóc bệnh nhân nhiễm virus corona. Phần còn lại được gửi đến những thành phố lân cận. Hai bệnh viện mới – với tổng số 2.600 chiếc giường – được hoàn tất trong vòng 10 ngày, do hơn 2.000 người lao động từ nơi khác xây dựng. Bên cạnh đó, những sân vận động, văn phòng và khách sạn đều được chuyển thành các đơn vị dùng cho việc cách ly.

Tuy vậy, các bệnh viện ở Hồ Bắc vẫn còn thiếu nguồn cung, một bác sĩ làm việc ở phòng xét nghiệm tại bệnh viện Tongji ở Vũ Hán, cho biết.

“Tình hình đang cải thiện dần dần, nhưng chúng tôi thực sự đang bị quá tải và thực hiện xét nghiệm chẩn đoán 24/7, nhưng vẫn chật vật để hoàn tất những xét nghiệm này”, vị bác sĩ này cho biết trong ngày thứ Ba (04/02). “Tôi nghĩ chúng ta vẫn chưa đạt đến đỉnh điểm của vụ lây nhiễm đâu".