Theo các ghi chép lịch sử và các cuộc khai quật khảo cổ học, lăng Tần Thủy Hoàng được xây dựng với quy mô vô cùng hoành tráng, mô phỏng cung điện hoàng gia dưới lòng đất. Để bảo vệ thi hài của Tần Thủy Hoàng khỏi sự xâm hại của vi khuẩn và trộm mộ, người ta đã sử dụng một lượng lớn thủy ngân - chất độc có tính sát khuẩn cao - bao phủ xung quanh quan tài.
Ước tính có khoảng 100 tấn thủy ngân được sử dụng trong Lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Đây là một lượng khổng lồ, so sánh với việc khai thác thủy ngân thời bấy giờ quả là một kỳ công phi thường. Tuy nhiên, đây vẫn là con số chưa được kiểm chứng chính xác bởi các nhà khoa học do lo ngại về nguy cơ ô nhiễm môi trường.
Một trong những bí ẩn nổi tiếng nhất của lăng Tần Thủy Hoàng là lượng thủy ngân khổng lồ được cho là tồn tại bên trong lăng mộ.
Sự tồn tại của lượng thủy ngân khổng lồ này đã dấy lên nhiều giả thuyết và lo ngại về tác động của nó đến sức khỏe con người và môi trường xung quanh. Một số chuyên gia cho rằng lượng thủy ngân này có thể gây ngộ độc cho những người tiếp xúc trực tiếp, đồng thời làm ô nhiễm nguồn nước và đất đai trong khu vực.
Tuy nhiên, các nhà khảo cổ học cũng chỉ ra rằng lượng thủy ngân này đã được bao bọc kín đáo bên trong lăng mộ và ít có khả năng rò rỉ ra ngoài. Họ cũng cho biết, nồng độ thủy ngân đo được tại khu vực xung quanh lăng mộ hiện nay vẫn nằm trong phạm vi an toàn.
Các cuộc khai quật khảo cổ học tại khu vực lăng mộ chỉ phát hiện ra một lượng nhỏ thủy ngân, không đủ để khẳng định giả thuyết ban đầu.
Những năm gần đây, các chuyên gia đã suy đoán về hàm lượng thủy ngân lỏng trong lăng qua nghiên cứu về cây lựu xung quanh lăng Tần Thủy Hoàng. Người ta quan sát thấy hầu hết các cây lựu xung quanh lăng đều không ra trái, điều này có thể liên quan đến ô nhiễm môi trường do thủy ngân lỏng trong lăng. Mặc dù lượng thủy ngân lỏng thực sự được sử dụng là không chắc chắn nhưng hiện tượng cây lựu cung cấp manh mối gián tiếp.
Với sự tiến bộ của công nghệ khảo cổ và phương pháp khoa học, việc khám phá Lăng Tần Thủy Hoàng của người dân cũng sẽ có chiều sâu hơn. Công nghệ hiện đại cho phép phân tích chính xác hơn về cấu trúc của ngôi mộ, sự phân bố thủy ngân lỏng và nghề thủ công cổ xưa. Có thể sẽ có thêm nhiều hoạt động khảo cổ trong tương lai nhằm tiết lộ thêm nhiều bí ẩn về Lăng Tần Thủy Hoàng.
Việc sử dụng thủy ngân trong xây dựng lăng mộ Tần Thủy Hoàng là một chủ đề gây tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng việc sử dụng thủy ngân là một nghi lễ tôn giáo nhằm bảo vệ linh hồn của vị hoàng đế. Số khác lại cho rằng thủy ngân được sử dụng như một chất độc để ngăn chặn vi khuẩn và vi sinh vật phân hủy thi hài. Bất kể mục đích sử dụng là gì, lượng thủy ngân khổng lồ trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng cũng đặt ra những nguy cơ tiềm ẩn cho môi trường và sức khỏe con người. Thủy ngân là một kim loại nặng có độc tính cao, có thể gây ra các vấn đề về thần kinh, hô hấp và tim mạch.
Sự huyền bí và lộng lẫy của Lăng Tần Thủy Hoàng thu hút rất nhiều khách du lịch. Hố chiến binh và ngựa đất nung cùng các địa điểm khảo cổ xung quanh đã trở thành điểm đến không thể bỏ qua của du khách. Khi việc khám phá và bảo vệ lăng mộ tiếp tục đi sâu, có thể sẽ có nhiều trưng bày và dự án tương tác hơn trong tương lai để cho phép mọi người hiểu lịch sử huy hoàng này một cách trực quan hơn.
Các nhà khoa học đang nghiên cứu các phương pháp để xử lý thủy ngân an toàn và hiệu quả, đảm bảo bảo vệ di sản văn hóa và sức khỏe cộng đồng.
Tuy nhiên vẫn có một thực tế là việc khai quật lăng mộ Tần Thủy Hoàng liên quan đến những vấn đề khoa học và đạo đức phức tạp. Vì có thể có một lượng lớn thủy ngân độc hại nên việc đảm bảo an toàn cho các nhà khảo cổ và ngăn ngừa ô nhiễm môi trường thêm là vấn đề cấp bách cần được giải quyết. Ngoài ra, các vấn đề như tôn trọng lịch sử, bảo vệ di sản, hợp tác với cộng đồng cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
