Như đã đề cập, vào sát ngày chốt sổ kế toán quý III/2023, CTCP Tập đoàn Đầu tư I.P.A (Mã CK: IPA) đã chuyển nhượng 20,46 triệu cổ phần (tương đương 51,15% vốn điều lệ) Nam Cần Thơ cho CTCP Đầu tư Hải Phòng với mức giá 225 tỷ đồng. Sau giao dịch, Nam Cần Thơ trở thành công ty liên kết của IPA với tỷ lệ sở hữu 48,6% vốn điều lệ.
Nam Cần Thơ, ban đầu là thành viên CEO Group, được biết đến là chủ đầu tư dự án Riverine Can Tho City. Dự án có quy mô hơn 100 ha và tổng vốn đầu tư 2.655 tỷ đồng, được UBND TP. Cần Thơ chấp thuận chủ trương đầu tư từ tháng 12/2018.
Nam Cần Thơ được thành lập vào tháng 7/2018, có vốn điều lệ ban đầu 100 tỷ đồng, do CTCP Tập đoàn C.E.O (Mã CK: CEO) sở hữu 99% vốn điều lệ. Cuối năm 2020, IPA đã chi 128,68 tỷ đồng mua lại 9,9 triệu cổ phần, tương ứng với 99% vốn điều lệ tại Nam Cần Thơ. Tháng 1/2021, IPA tiếp tục góp thêm 300 tỷ đồng để nâng vốn điều lệ của Nam Cần Thơ lên mức 400 tỷ đồng.
Về phần mình, Đầu tư Hải Phòng được thành lập vào tháng 4/2007, đăng ký địa chỉ trụ sở chính tại phường Minh Khai, quận Hồng Bàng, TP. Hải Phòng. Cập nhật ở lần thay đổi gần nhất tại ngày 4/12/2015, Đầu tư Hải Phòng có quy mô vốn điều lệ 105,2 tỷ đồng. Vị trí Giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật của công ty do bà Phan Thị Mến (SN 1980) đảm nhiệm.
Theo dữ liệu, bà Mến là một mắt xích trong hệ sinh thái của nhà chủ VNDirect. Bà có tròn 2 thập kỷ gắn bó với hệ sinh thái của vợ chồng doanh nhân Phạm Minh Hương, Vũ Hiền, từ Công ty Dịch vụ hậu cần VTS, tới IPA, và hiện công tác kế toán tại IPA. nữ doanh nhân sinh năm 1980 này từng là Tổng giám đốc CTCP Bất động sản Anive Hội An - công ty con của IPA. Chồng bà Mến - ông Hoàng Kim Hiếu cũng là một nhân vật chủ chốt trong hệ thống IPA, hiện phụ trách Chi nhánh Cần Thơ của Tập đoàn này.
Ở chi tiết đáng chú ý khác, IPA từng nắm cổ phần tại CTCP Đầu tư Hải Phòng, song đến năm 2008 HĐQT IPA quyết định bán toàn bộ cổ phần của công ty này. Sang năm 2009, IPA đã cho Đầu tư Hải Phòng vay 10,3 tỷ đồng để đầu tư vào CTCP Năng lượng Bắc Hà-công ty con của IPA. Tiếp đó vào năm 2014, Đầu tư Hải Phòng đã trở thành cổ đông lớn tại IPA với tỷ lệ nắm giữ lên đến 15%, tỷ lệ này một năm sau đó giảm xuống còn 5%. Hướng ngược lại, IPA suốt nhiều năm từ 2014-2016 cũng đã chi hàng tỷ đến chục tỷ đồng để trả cổ tức cho công ty này.
Ngoài ra, IPA và Đầu tư Hải Phòng còn là 2 trong số những cổ đông góp vốn thành lập nên CTCP du lịch dịch vụ Hội An (Hội An Invest) - công ty cùng nhóm IPA.
Trở lại với thương vụ bán một phần dự án Riverine Can Tho City cho Đầu tư Hải Phòng, theo BCTC hợp nhất quý III/2023, IPA lỗ phát sinh từ giao dịch này là 6,7 tỷ đồng, song theo BCTC riêng công ty này lại cho biết đã lãi hơn 5 tỷ đồng.
Lưu ý rằng đây không phải thương vụ nội bộ hiếm hoi của IPA. Trước đó một nghiệp vụ tài chính ngày cuối năm 2022 cũng đã mang về gần 330 tỷ đồng lợi nhuận cho công ty của nhà Chủ tịch VNDirect. Cụ thể, vào ngày 30/12/2022, IPA đã thực hiện giao dịch góp vốn vào Công ty TNHH Bất động sản Anive bằng cổ phần của công ty tại CTCP Ong Trung Ương và CTCP Cơ khí ngành In. IPA đã thực hiện đánh giá lại giá trị cổ phần của các công ty này khi thực hiện góp vốn.
Theo đó, sau khi đánh giá lại, giá trị của 9,29 triệu cổ phần Ong Trung Ương tăng từ 147 tỷ lên 379 tỷ đồng, còn 5,87 triệu cổ phần Cơ khí ngành In đem đi góp vốn cũng tăng từ 81 tỷ đồng lên 176 tỷ đồng. Tổng lãi phát sinh sau khi thực hiện đánh giá lại lên đến 327 tỷ đồng. Nhờ đó, IPA chỉ lỗ ròng 3,7 tỷ đồng, dù lãi thuần từ hoạt động kinh doanh ghi nhận âm đến 331,4 tỷ đồng.