Liên tục điện thoại đến các ngân hàng (NH) đăng ký đổi tiền mới vào dịp Tết 2020 nhưng nhận được câu trả lời giống nhau là "chưa có", chúng tôi tìm đến thị trường chợ đen và "chợ" trên mạng.
Nhộn nhịp "chợ" tiền online
Ngày 5-1, chúng tôi ngỏ ý với chủ trang web doitienmoionline đổi 200 triệu đồng tiền mới gồm các mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng thì được thông báo phí chuyển đổi thông thường từ 8%-10%, nếu đổi vài chục triệu trở lên sẽ giảm 1%-2%. Tương tự, website 2USDSHOP.COM đăng tải thông tin liên hệ là Trần Huy Chương, số điện thoại 090303... Theo website này, 100 tờ 2 USD còn niêm phong có giá 5,2 triệu đồng (tức 52.000 đồng đổi 1 tờ 2 USD). "Đặc biệt năm nay, chúng tôi có bán tờ 2 USD seri 4 số cuối theo năm sinh, giá 180.000 đồng/tờ" - Chương thông báo.
Ngân hàng chỉ cung ứng một phần số lượng tiền mới cho người dân dịp Tết
Tại thị trường Hà Nội, giao dịch tiền lẻ qua cách kênh chợ đen, "chợ" trên mạng đặc biệt sôi động trong bối cảnh NH Nhà nước không phát hành tiền mệnh giá thấp 100 đồng, 200 đồng, 500 đồng, 1.000 đồng, 2.000 đồng và 5.000 đồng dịp Tết. Ở một số điểm kinh doanh đồ tâm linh trước cổng chùa Hà (Cầu Giấy), Phủ Tây Hồ (quận Tây Hồ), người bán không còn bày công khai tiền lẻ mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng ở quầy hàng mà chỉ đưa ra khi có khách hỏi. Về mức phí, các mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng sẽ "10 ăn 8", nghĩa là đổi 10.000 đồng chỉ nhận về 8.000 đồng.
Có thể nói hoạt động đổi tiền lẻ, tiền mới đang chuyển dần lên "chợ" trên mạng. Trên mạng xã hội Facebook cũng hình thành các nhóm đổi tiền lẻ hoặc cung cấp thông tin về mức phí đổi tiền lẻ, trong thời điểm nhu cầu tăng cao vào cuối năm. Chúng tôi điện thoại tới một điểm đổi tiền trên phố Thái Thịnh (quận Đống Đa, TP Hà Nội) và được nhân viên cho biết chi phí đổi là 7%-10% cho các loại tiền có mệnh giá phổ biến như 10.000, 20.000, 50.000, tùy vào số lượng đổi.
Một điểm đổi tiền ở quận Long Biên cũng thông báo mức phí như trên, đồng thời nói thêm từ sau 23 tháng chạp, phí đổi sẽ cao hơn rất nhiều. "Khách hàng đổi từ 10 triệu đồng trở lên thì được vận chuyển đến tận nơi, bảo đảm uy tín, đầy đủ mọi mệnh giá" - nữ nhân viên điểm đổi tiền này nói.
Ngân hàng chỉ cung ứng một phần nhu cầu
Nhiều NH cho biết đã đăng ký với NH Nhà nước về nhu cầu tiền mặt vào dịp Tết, trong đó có tiền mới, nhưng hiện chưa được cung ứng. Theo một lãnh đạo Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank), khi nhận được tiền mới từ NH Nhà nước, Trung tâm Tiền mặt của Vietcombank sẽ phân bổ đến các chi nhánh và căn cứ vào số lượng tiền mới nhận được, các đơn vị này sẽ tính toán để đổi cho khách hàng.
Một số giám đốc chi nhánh của các NH tại TP HCM thông tin Tết 2020, tiền mới mệnh giá 100.000 đồng có thể không nhiều vì trong năm qua, NH Nhà nước đã nhiều lần cung ứng cho các NH thương mại. Nhiều khả năng vào giữa tháng chạp, các NH thương mại sẽ tiếp tục nhận thêm tiền mới từ NH Nhà nước. Không ít chủ doanh nghiệp đã liên hệ đăng ký mỗi đơn vị hàng trăm triệu đồng nhưng NH chưa dám nhận lời vì chưa biết số lượng tiền mới mà đơn vị nhận được là bao nhiêu.
"NH thường ưu tiên đổi cho nhóm khách hàng có giao dịch tiền gửi, quan hệ tín dụng lớn, sau đó mới tính đến các nhóm khách hàng khác. Thế nhưng, do số lượng tiền mới không thể đáp 100% nhu cầu khách hàng nên các NH thường chỉ đổi cho mỗi tổ chức vài chục triệu đồng, mỗi cá nhân vài trăm ngàn đồng. Còn nhóm khách hàng không thường xuyên giao dịch với NH nhưng lại có nhu cầu tiền mới thì việc đổi tiền là rất khó" - giám đốc một chi nhánh của Vietcombank nhận định.
Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NH Nhà nước Chi nhánh TP HCM, khẳng định hệ thống NH luôn đáp ứng kịp thời và đầy đủ nhu cầu tiền mặt. Còn số lượng tiền mới chỉ đủ cung ứng cho một phần nhu cầu của người dân vào dịp năm mới. Riêng người dân mở điểm dịch vụ đổi tiền là trái quy định của pháp luật.