Vào ngày 26/11, Sở GDCK TP.HCM (HoSE) gửi các CTCK thành viên lấy ý kiến về việc tăng đơn vị giao dịch lô chẵn (lô giao dịch) từ 10 chứng khoán lên 100 chứng khoán.
Dự kiến CTCK có thời gian 2 tuần từ ngày 1-15/12/2020 để chỉnh sửa hệ thống giao dịch của công ty; Từ ngày 16-22/12 HoSE sẽ mở hệ thống giao dịch cho CTCK kết nối và tự thử nghiệm; Thời gian triển khai chính thức trong tháng 1/2021.
Hiện tại, sàn HNX, UPCoM đang giao dịch với lô giao dịch 100 chứng khoán. Nếu đề xuất HoSE chính thức được thông qua, cả 3 sàn giao dịch trên TTCK Việt Nam sẽ giao dịch đồng bộ lô 100 chứng khoán.
 |
| TTCK như thế nào nếu nâng lô cổ phiếu? |
Theo đánh giá của một số CTCK trên thị trường, việc nâng lô giao dịch lên 100 chứng khoán lần này của HoSE có thể để giảm tải cho hệ thống khi thanh khoản giao dịch thời gian gần đây thường ở mức trên 10.000 tỷ đồng/phiên, con số kỷ lục từ trước tới nay.
Đối chất với ý kiến này, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng lý do tăng lô giao dịch gấp 10 lần để một số công ty chứng khoán không gặp sự cố đường truyền hay thậm chí HoSE, HNX không gặp sự cố phần mềm giao dịch là không xác đáng bởi quy mô TTCK Việt Nam còn rất nhỏ bé so với các nước trong khu vực và với các nước phát triển hàng chục hàng trăm lần.
Để không gặp sự cố đường truyền đòi hỏi các Sở GDCK, Trung tâm lưu ký phải luôn luôn coi trọng công tác nhân sự, nhất là đội ngũ chuyên gia IT và hiện nay các đơn vị này có tiềm lực tài chính rất mạnh với hàng trăm tỷ đồng tiền mặt, nên không khó trong việc có công nghệ tốt như thế giới.
VAFI kiến nghị các CTCK phải chú trọng đầu tư phần mềm giao dịch, với CTCK nhỏ không đủ tiềm lực tài chính để làm phần mềm hiện đại phải hạn chế số lượng khách giao dịch hoặc không cho làm thành viên giao dịch để buộc họ phải tài cấu trúc cổ đông hoặc giải thể.
Kẹp cửa lựa chọn cổ phiếu tốt cho nhà đầu tư nhỏ lẻ
Thanh khoản bùng nổ phần nào đến từ làn sóng nhà đầu tư “F0” tham gia vào thị trường minh chứng là số tài khoản mở mới đạt kỷ lục. Lũy kế tới hết tháng 10/2020, số lượng tài khoản chứng khoán tại Việt Nam đạt 2,67 triệu tài khoản.
Riêng trong tháng 10, nhà đầu tư trong nước đã mở mới 36.451 tài khoản, tăng hơn 5.000 tài khoản so với tháng trước. Trong đó, số lượng nhà đầu tư cá nhân mở mới trong tháng 10 là 36.346 và 105 tài khoản mở mới từ các tổ chức.
Dòng tiền đổ mạnh vào thị trường từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ và mới tham gia. Để an toàn cho giai đoạn này, nhiều nhà đầu tư thường dồn tiền vào các cổ phiếu vốn hoá lớn (bluechip).
Nhìn vào thị giá nhiều cổ phiếu nhóm này đều có thị giá 50.000 đồng/cp trở lên như VNM, MWG, PNJ, VIC, VHM, MSN, SAB,... Khi đặt lệnh 100 cổ phiếu, nhà đầu tư cũng đã phải bỏ ra trên 5 triệu đồng để mua 1 lô cổ phiếu trong khi hiện nay có thể để vào từ 3-5 mã cùng lúc.
“Với túi tiền vỏn vẹn 10 triệu đồng, dân chơi chứng khoán mới như tôi (F0) không thể sở hữu được danh mục an toàn với ít nhất 5 cổ phiếu” – anh T. chia sẻ.
VAFI cho biết hiện có hàng vạn sinh viên với số tiền ít ỏi 5 triệu, 10 triệu, 20 triệu, 30 triệu… nhiệt tình tham gia thị trường chứng khoán. Việc giao dịch lô 100 cổ phiếu khiến họ khó có thể tiếp cận với các cổ phiếu có thị giá cao (từ 30.000 đồng trở lên), không tạo được danh mục ít nhất 5 cổ phiếu để tạo lập danh mục đầu tư.
"VAFI phản đối chủ trương này vì nó ngăn cản sự phát triển thị trường chứng khoán, loại bỏ 10 lần cơ hội được thử nghiệm đào tạo đầu tư chứng khoán thành công, đồng thời đẩy các nhà đầu tư nhỏ lẻ vào các cổ phiếu rác, cổ phiếu không chất lượng do cổ phiếu Bluechip trở nên rất đắt đỏ", văn bản của VAFI nêu rõ.
 |
| Nguồn: VDS. |
Lô 100 cổ phiếu gây bất tiện và đã bị loại bỏ từ 20 năm trước
Việc giao dịch tối thiểu 100 cổ phần cho 1 lệnh giao dịch là không có gì mới, đã được hình thành ngay từ thủa ban đầu sàn HoSE đi vào hoạt động cách đây 20 năm.
Sau thời gian đầu thực hiện, lô 100 cổ phiếu của sàn HoSE đã cho thấy là lực cản cho sự phát triển của thị trường chứng khoán vì nhà đầu tư mới tham gia thị trường không có kinh nghiệm sẽ là rủi ro lớn, nên cần được giao dịch thử nghiệm với các giao dịch lô nhỏ, lô 10 cổ phần như hiện nay.
VAFI cho rằng lô tối thiểu 100 cổ phiếu sẽ gây rủi ro cho nhà đầu tư mới nên ngay từ năm 2002 đã cùng ký tên vào kiến nghị gửi UBCKNN đề nghị giảm 10 lần lô giao dịch tối thiểu xuống còn 10 cổ phần/lệnh.
Thời điểm đó, đề xuất này có gây tranh cãi, nhất là từ các công ty chứng khoán viện dẫn tốn kém nhiều công sức và biểu mẫu tài liệu cho việc ghi chép chứng nhận thêm nhiều lệnh giao dịch hơn (thời kỳ ban đầu chưa có giao dịch internet).
Tuy nhiên nhìn xa hơn là từ việc phát triển thị trường, vì lợi ích của các nhà đầu tư nên UBCKNN đã ủng hộ quan điểm của các thành viên sáng lập VAFI và cho sửa luật.
Sơ qua có thể thấy việc nâng lô cổ phiếu có thể mang lại lợi ích cho hệ thống của các công ty chứng khoán, tuy vậy cơ hội cho nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia thị trường ít ỏi hơn!