Trên cao nguyên đá Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên, có một giống gà đặc sản mà không vùng đất nào có được, đó là giống gà xương đen của đồng bào dân tộc Mông. Loại gà đen của Tủa Chùa có đặc tính rất riêng biệt là “lông xước” khác hoàn toàn so với các loại gà đen ở các vùng khác. Nổi tiếng thơm ngon, thịt chắc và thơm, ai đã ăn thử một lần sẽ nhớ mãi.
 |
| Gà đen, người Mông gọi là Ka Đu, một loại gà đặc sản của người Mông trên cao nguyên Tủa Chùa - Điện Biên. |
Theo ông Mùa A Sung ở xã Sính Phình trong huyện thì gà xương đen, tiếng người Mông gọi là Ka Đu, loại gà có sức đề kháng rất tốt. Mùa đông trên cao nguyên Tủa Chùa rất lạnh, nhiệt độ có ngày xuống dưới 5 độ nhưng những con Ka Đu vẫn sinh trưởng và phát triển tốt. “Người Mông chúng tôi coi gà đen là một tài sản quý. Dù cuộc sống khó khăn, trải qua bao năm tháng di cư khắp các miền đất trên cao nguyên này nhưng chúng tôi vẫn giữ được giống gà này. Thịt nó thơm ngon, bán rất được giá, nhiều tư thương đến tận nhà mua với giá 140 nghìn đồng/kg. Nhà có công việc gì chỉ cần bán chục con gà là có vài triệu để lo việc” - ông Sung tâm sự.
 |
| Nhiều gia đình thấy được lợi nhuận từ gà đen nên đã tập trung nuôi số lượng lớn. |
Thịt gà đen Tủa Chùa có hàm lượng dinh dưỡng rất cao, thường được mọi người biết đến với các món cháo cho trẻ nhỏ, phụ nữ mới sinh, người mới ốm dậy. Ngoài ra trong các mâm cỗ đều phải có thịt gà đen, như vậy mới quý, chủ nhà mới hiếu khách. “Ăn quen miệng đấy, tôi xuống thành phố Điện Biên Phủ hay đi những nơi khác, ăn thịt gà không ngon bằng quê mình. Gà mình nuôi, ăn thóc, ngô, ngủ trên cây, nuôi cả năm mới nặng khoảng 2kg, chứ gà nuôi công nghiệp, vài tháng đã bán thì thịt ngon sao được” ông Sùng A Dế, xã Mường Đun chia sẻ.
 |
| Mỗi năm bán ra thị trường hơn 1 tấn gà đen Tủa Chùa đã đem lại nguồn thu nhập hàng trăm triệu đồng cho nhà ông Mùa A Sung. |
Đúng như ông Dế nói, giống gà đen Tủa Chùa có sức sống mãnh liệt. Theo thói quen bao đời, người Mông không làm chuồng gà, mà gà ngủ trên cành cây bất kể mưa gió, trời giá rét và chỉ ăn ngô, thóc... Chính vì sức chống chịu giữa thiên nhiên khắc nghiệt mà gà đen Tủa Chùa qua nhiều năm đã có được giống gen rất tốt.
 |
| Với giá bán 140 nghìn đồng/kg, mỗi khi nhà có việc, người Mông chỉ cần bán chục con gà cũng có vài triệu để lo công việc trong nhà |
Cứ mỗi dịp gần tết Nguyên đán, tư thương săn lùng mua loại gà đen này càng nhiều nhưng không vì thế mà bà con người Mông ép giá. Trung bình người dân bán khoảng 140.000 đồng/kg, chẳng bao giờ bán cao hơn. Những ngày gần tết, nhà nào cũng để lại vài con để ăn tết, chọn những con gà trống to, đẹp làm giống và chục con gà mái để nhân giống năm sau, còn lại họ bán lấy tiền sắm tết. Trên cao nguyên Tủa Chùa, nhà nào cũng nuôi vài chục con đến vài trăm con. Nhiều hộ thấy được lợi nhuận từ gà đen mang lại đã làm trang trại, đầu tư nuôi hàng nghìn con.