Nằm ở thành phố cổ Ephesus (nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ), đền Artemis của người Hy Lạp được coi là ngôi đền tráng lệ bậc nhất thế giới cổ đại, được xếp vào danh sách 7 kỳ quan thế giới thời bấy giờ.
Đền được xây dựng từ đá cẩm thạch bởi kiến trúc sư Chersiphron và con là Metagenes. Đây là đền thờ nữ thần săn bắn Artemis, và còn được gọi là đền thờ Diana.
Theo sử sách, ngôi đền cổ được bắt đầu xây dựng năm 550 TCN, trải qua quá trình xây dựng lại và mở rộng qua nhiều thời kỳ, lần cuối là năm 430 TCN sau 120 năm.
So với các đền thờ đương thời, đền Artemis có quy mô to lớn và tráng lệ khác thường.
Theo mô tả, ngôi đền nguyên thuỷ có kích thước 55 mét x 110 mét, ba phía là một dãy cột gồm hai hàng bao quanh, một chiếc cổng có mái che với hàng cột sâu phía trước lối ra vào.
Khi ngôi đền được trùng tu vào thế kỷ 4 TCN, thì 36 cột nằm ở phía trước lối ra vào đều trang trí bằng các tác phẩm chạm nổi, một đặc điểm khác thường đối với các ngôi đền Hy Lạp.
Quanh ngôi đền phía trên các cây cột, có một trụ ngạch, trong khi các máng xối đều chạm hình đầu sư tử.
Có thể nói, nghệ thuật Hy Lạp kết hợp với sự phong phú của văn hóa châu Á đã tạo dựng nên một công trình kiến trúc thần thánh vô cùng nguy nga.
Dù vậy, ngôi đền tuyệt mỹ này lại có một số phận lịch sử rất bi thảm.
Năm 356 TCN, ngôi đền bị một kẻ điên cuồng thiêu hủy vào đêm Alexander Đại Đế chào đời. Một ngôi đền tương tự được xây lại trên nền ngôi đền cũ.
Năm 262, người Goth đã đốt ngôi đến lần thứ hai. Và tới năm 401, ngôi đền bị tàn phá bởi người Kito giáo vì họ không chấp nhận các vị thần bên ngoài tôn giáo của mình.
Sau đó, ngôi đền hoàng tráng một thuở dần dần chìm vào quên lãng. Đến ngày nay, chỉ còn phần nền và một số dấu tích kiến trúc của đền Artemis còn tồn tại.
