Tần Thủy Hoàng (259 trước Công nguyên - 210 trước Công nguyên) là hoàng đế đầu tiên của đất nước Trung Quốc thống nhất sau khi tiêu diệt 6 nước chư hầu. Ngoài ra, ông hoàng này còn gây chú ý khi cho xây dựng Vạn Lý Trường Thành và nhiều công trình đồ sộ khác.
Mặt khác, Tần Thủy Hoàng được coi là một quân vương độc đoán, tàn bạo khi gây ra cái chết của hàng ngàn người trong các cuộc chiến chinh phạt, thôn tính 6 nước chư hầu.
Trong Sử Ký của Tư Mã Thiên, sau khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc vào năm 221 TCN, tể tướng Lý Tư đã cho thực hiện đốt sách chôn Nho, bao gồm việc đốt sách và chôn sống hơn 460 học giả. Theo đó, Tần Thủy Hoàng còn được coi là một bạo chúa.
Thế nhưng, sự thật về vụ đốt sách chôn Nho được làm sáng tỏ khi các nhà khảo cổ khai quật được một tấm bia đá thời Tần ở di chỉ khảo cổ trên núi Lang Nha, thuộc tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc năm 1921.
Tấm bia đá khắc 447 ký tự, có chiều cao 132,2 cm, rộng 65,8 - 71,3 cm, dày 36,2 cm. Nội dung trên tấm bia được các chuyên gia xác định là do các đại thần trong triều đình nhà Tần soạn.
Các chuyên gia hé lộ nội dung trên bia đá nói về việc Tần Thủy Hoàng thống nhất thiên hạ, ban bố các quận, huyện, xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất.
Trên bia còn có câu nói phản ánh tâm nguyện của vua Tần: "Nay hoàng đế bình nhất bốn bể, xây thành làng mạc, thiên hạ thái bình". Câu nói này thể hiện khát vọng của ông về việc mong muốn dân chúng mãi có cuộc sống bình yên.
Đặc biệt, nội dung trên bia đá còn "giải oan" cho Tần Thủy Hoàng về vụ đốt sách chôn nho. Vua Tần thực chất không ra lệnh đốt hết sách, thi, thư mà chỉ cho tiêu hủy những cuốn sách không có giá trị.
Trong khi đó, những cuốn sách hữu ích về y học, nông nghiệp, chăn nuôi... không bị Tần Thủy Hoàng "xóa sổ".
Về việc "chôn Nho", Tần Thủy Hoàng Chỉ trừng phạt những nhà giả kim đã dám lừa dối ông khi tuyên bố tìm được phương thuốc trường sinh bất lão. Trên thực tế, ông hoàng này không giết hại các Nho sinh vô tội.
