Vào ngày 23/9/1949, trong một tuyên bố được diễn đạt một cách cẩn trọng, Tổng thống Harry S. Truman đã thông báo cho người dân Hoa Kỳ rằng Liên Xô đã cho phát nổ một quả bom hạt nhân.
Theo đánh giá của các chuyên gia, thành tựu của Liên Xô, được thực hiện sớm hơn nhiều năm so với nhận định của các quan chức Mỹ đã gây ra sự hoảng loạn trong Nhà Trắng.
Mỹ là cường quốc đi đầu trong việc phát triển vũ khí hạt nhân. Sau khi ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản, các quan chức Mỹ, gồm cả Tổng thống Truman, đã coi vị thế độc quyền hạt nhân là át chủ bài trong cuộc đối đầu với Liên Xô thời hậu chiến.
Hầu hết các quan chức Mỹ, và phần lớn các nhà khoa học Mỹ tin rằng phải mất nhiều năm nữa Liên Xô mới có tạo ra một quả bom nguyên tử. Tới thời khi, Mỹ đã hoàn toàn áp đảo với kho bom hạt nhân của mình.
Tuy nhiên, vào ngày 3/9/1949, người Mỹ đã ghi nhận tín hiệu địa chấn từ bên trong Liên Xô mà họ chắc chắn là do một vụ thử hạt nhân dưới lòng đất. Khi được thông báo, Truman đã không tin.
Truman ra lệnh cho các cố vấn khoa học và quân sự của mình kiểm tra lại dữ liệu. Tuy nhiên, khi họ xác nhận kết quả, Truman đã phải đối mặt với thực tế là vị thế độc quyền hạt nhân của Hoa Kỳ đã biến mất.
Ông cũng phải đối mặt với nhiệm vụ thông báo cho người dân Mỹ, bởi tin tức này chắc chắn sẽ bị rò rỉ ra ngoài. Điều này sẽ là đòn giáng vào uy tín cá nhân cũng như chính quyền của Truman.
Điều gì đến cũng phải đến. Vào ngày 23/9, Truman đưa ra một tuyên bố ngắn gọn tới giới truyền thông: “Chúng ta có bằng chứng rằng trong những tuần gần đây, một vụ nổ hạt nhân đã xảy ra ở Liên Xô”.
Tổng thống Mỹ đã cố gắng hạ thấp mức độ nghiêm trọng của sự kiện bằng cách nói rằng: “Sự phát triển sức mạnh mới này của các quốc gia khác đã được dự kiến. Khả năng này luôn được chúng ta tính đến”.
Trên thực tế, chính phủ Mỹ đã không tính đến việc Liên Xô, cũng giống như Mỹ, đã bắt giữ nhiều nhà khoa học Đức sau Thế chiến II, những người đã nghiên cứu vũ khí hạt nhân.
Ngoài ra, Mỹ đã thất bại toàn diện trong nỗ lực ngăn chặn sự thâm nhập của điệp viên Liên Xô vào chương trình vũ khí hạt nhân. Vì vậy, Liên Xô đã cho thử bom hạt nhân sớm hơn nhiều năm so với dự kiến của Nhà Trắng.
Để phản ứng với bước tiến mới của Liên Xô, Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đã kêu gọi một khoản gia tăng khổng lồ chi tiêu quân sự và tăng tốc mạnh mẽ chương trình tiếp theo của việc phát triển vũ khí hạt nhân – bom hydro...
