Nằm giữa cao nguyên đá Đồng Văn kỳ vĩ, dinh thự của vua Mèo là chứng tích về sự giàu sang và quyền lực của dòng họ Vương ở Hà Giang một thế kỷ trước.
Chủ nhân đầu tiên của công trình là ông Vương Chính Đức (1865 – 1947), một người H’Mông đã trở thành thủ lĩnh vùng cao nguyên này.
Theo các tư liệu lịch sử, dinh thự họ Vương được xây trong 8 năm, tiêu tốn khoảng 150.000 đồng bạc trắng. Thợ xây dựng là người Hồi vùng Vân Nam và những tốp thợ giỏi nhất người Mông.
Sau khi hoàn thành, khu dinh thự có quy mô đồ sộ, kiên cố như một pháo đài với kiến trúc mô phỏng một phần kiến trúc thành quách đời Thanh của Trung Hoa, kết hợp với họa tiết trang trí của người H’Mông.
Tương truyền, trước khi xây dinh thự, vua Mèo đã cho mời thầy địa lý có tiếng tên là Trương Chiếu tìm một mảnh đất có phong thủy đẹp. Sau một thời gian đi khắp cao nguyên Đồng Văn, ông Trương Chiếu đã chọn mảnh đất ở Sà Phìn.
Thầy phong thủy giải thích rằng: “Giữa cánh đồng Sà Phìn nổi lên một quả đồi hình con rùa, xung quanh là những núi cao bao bọc. Sau lưng mảnh đất hình con rùa là dãy núi hình ghế tựa, có đất để co duỗi chân, bên phải, bên trái đều có núi cao...”.
“...Đằng trước có hai núi tượng trưng cho văn, võ đứng hầu, sau hai quả núi là một dãy núi chắn ngang như rồng uốn lượn”. Cuối cùng thầy phong thủy kết luận: “Đây là mảnh đất ở của bậc anh kiệt".
Người ta đồn rằng, nhờ tòa dinh thự được xây trên khu đất phát mà sự nghiệp của Vương Chính Đức phất lên như diều gặp gió, và họ Vương trở thành thế lực cai quản cả một cõi.
Ngày nay, khu tư dinh của vua Mèo vẫn giữ được kiến trúc nguyên bản như cách đây một thế kỷ. Đây là một địa điểm mà bất cứ du khách nào cũng ghé thăm khi đã đặt chân lên cao nguyên đá Đồng Văn...
