Cùng với thú mỏ vịt, thú lông nhím là động vật đơn huyệt cuối cùng còn tồn tại trên thế giới. Chúng thuộc nhánh đầu tiên của động vật có vú nhưng vẫn có những đặc điểm của loài bò sát, như đẻ trứng thay vì sinh con.
Một trong những bí ẩn lớn nhất của thú lông nhím là bộ phận sinh dục có bốn đầu riêng biệt, hay còn gọi là quy đầu khiến nhìn qua nhiều người sẽ lầm tưởng đó là… một bàn tay.
Chỉ có hai trong số đó được sử dụng trong mỗi lần cương cứng, và loài thú lông nhím này có thể thay thế giữa hai đầu mà chúng sử dụng để thụ tinh.
Ngoài hình dạng đặc biệt của chúng, bộ phận dục của loài thú lông nhím cũng rất khác thường vì không giống như hầu hết các loài động vật có vú khác, chúng chỉ được sử dụng để sinh sản hữu tính chứ không phải để đi tiểu.
Thay vào đó, thú lông nhím sử dụng một cái vòi, một lỗ mở đa năng để đi tiểu, đại tiện và ở con cái thì dùng để đẻ trứng.
Khi không sử dụng, bộ phận sinh dục của chúng được rút vào bên trong cơ thể và nhô ra qua lỗ bao khi cương cứng. Tinh hoàn của thú lông nhím cũng bất thường vì không có bìu, vẫn luôn ở bên trong cơ thể.
Về các đặc điểm khác, thú lông nhím sở hữu một cơ thể tròn cùng bộ lông xù sắc nhọn rất đặc trưng.
Vì thức ăn chủ yếu của thú lông nhím là kiến và mối, nên móng vuốt của chúng rất phát triển, để đào xuyên qua chiếc tổ bằng đất.
Bên cạnh đó, để hỗ trợ cho việc săn mồi, thú lông nhím còn có một thụ quan cảm ứng điện bên trong mõm, cho phép chúng cảm nhận các xung điện phát ra từ kiến, mối.
Khi đã định vị và mở được lối vào để tiếp cận con mồi, thú lông nhím sẽ dùng đến vũ khí cuối cùng là chiếc lưỡi siêu dính để bắt gọn “bữa ăn” của mình.
Vì có 4 chân rất ngắn và mập mạp nên tốc độ không phải là ưu điểm của loài thú này. Do đó, khi gặp thú dữ, chúng thường lựa chọn giải pháp phòng vệ khác là cuộn tròn mình lại thành một quả bóng gai, hoặc ẩn mình xuống những chiếc hố được chúng đào sẵn trên mặt đất.
Thú lông nhím đã tồn tại được hàng chục triệu năm. Điều này khiến chúng nghiễm nhiên trở thành một trong những loài sinh vật cổ xưa nhất còn tồn tại trên trái đất.
