Lẳng lơ, táo bạo Thị Mầu trong Quan Âm Thị Kính có đáng trách?

Trong tác phẩm Quan Âm Thị Kính, Thị Mầu là nhân vật đặc biệt. Thị Mầu được miêu tả là lẳng lơ, sàm sỡ, táo bạo, đáng giận, đáng trách, “oan thị Mầu”. Tuy nhiên, ngày nay nhiều người nhìn Thị Mầu ở một khía cạnh khác.

Tác phẩm Quan Âm Thị Kính còn có tên là Quan Âm tân truyện, là một truyện thơ Nôm Việt Nam. Từ lâu, truyện thơ Quan Âm Thị Kính được xem là của tác giả “khuyết danh”, nội dung chính của truyện là tả đức tính nhẫn nhịn và lòng từ bi của bà Thị Kính (nhân vật chính), sau này bà trở thành Phật Quan Âm.

Trong Quan Âm Thị Kính, ngoài nhân vật chính là Thị Kính, một phụ nữ đã tài sắc vẹn toàn lại hiếu thảo hết lòng, còn có nhân vật Thị Mầu, đối lập hoàn toàn với Thị Kính. Thị Mầu lẳng lơ, sàm sỡ, táo bạo.

Thị Mầu trong tác phẩm Quan Âm Thị Kính là con gái của phú ông, đi lễ chùa, gặp sư Kính Tâm thì đem lòng yêu. Tình yêu không được đền đáp càng làm Thị Mầu say mê. Vốn thói trăng hoa, Thị Mầu có thai với đầy tớ trong nhà. Bị phạt vạ, Thị Mầu liền vu cho Kính Tâm. Sinh con, Thị Mầu đem con bỏ ở cổng chùa.

Dân gian có thành ngữ “oan Thị Kính” để nói với những nỗi oan khuất cùng cực khó giãi bày của Thị Kính. Từ đây hình thành một thành ngữ phái sinh là “oan Thị Mầu” để nói việc rõ ràng do mình gây ra nhưng vẫn kêu oan, như Thị Mầu bị dân làng bắt vạ vì không chồng mà chửa nhưng vẫn cho rằng mình… oan!

Ngày nay, trong cái nhìn cởi mở, Thị Mầu đáng thương hơn đáng trách, đáng giận. Thị Mầu yêu say đắm Kính Tâm nhưng không được đáp trả, bị mang tiếng “không chồng mà chửa”, một tội trạng có thể gọt tóc bôi vôi rồi thả bè trôi sông thời bấy giờ…

Sau này, Quan Âm Thị Kính được đưa vào nhiều loại nghệ thuật sân khấu như tuồng, chèo. Trên chiếu chèo, Thị Mầu được thể hiện ở khía cạnh dám sống, dám yêu và dám làm những điều chống lại xiềng xích của chế độ cũ - chế độ không cho người phụ nữ được thể hiện mình, chôn vùi cuộc đời họ bằng nhiều hình thức.

Cảm về Thị Mầu, nhà thơ Anh Ngọc trong bài thơ Thị Mầu bày tỏ: Những khát vọng nằm sâu trong mỗi trái tim người/ Được sống đúng với lòng mình thực chất/ Những xiềng xích phết màu sơn đạo đức/ Mấy trăm năm không khóa nổi Thị Mầu.

Mời độc giả xem video:Tái diễn nhà siêu mỏng, siêu méo dọc vành đai 2. Nguồn: VTV TSTC.

Thu Hà (TH)