Trong Chiến tranh Việt Nam, Quân đội Nhân dân Việt Nam được Liên Xô và Trung Quốc viện trợ tổng cộng 519 khẩu dã pháo M-46 - loại pháo mạnh nhất, tầm bắn xa nhất mà ta có trong tay thời điểm bấy giờ. Nguồn ảnh: TL.
M-46 là loại lựu pháo nòng dài có cỡ nòng 130mm hay còn được coi là loại pháo dã chiến nòng dài. Liên Xô thiết kế và chế tạo khẩu pháo này từ năm 1950 của thế kỷ trước và đặt tên là M-46. Nguồn ảnh: TL.
Vào cuối thập niên 50, Trung Quốc cũng được Liên Xô chuyển giao công nghệ để tự chế tạo khẩu pháo này và đặt tên nó là Type 59-1 hay Kiểu 59-1. Về cơ bản hai phiên bản pháo M-46 do Liên Xô và Trung Quốc chế tạo có tính năng tác chiến tương đương. Nguồn ảnh: TL.
Tuy nhiên phải tới tận năm 1954, NATO và Mỹ mới phát hiện ra khẩu pháo này trong biên chế của Liên Xô nên đặt tên cho khẩu pháo này là M1954. Như vậy, điểm sơ qua đã thấy M-46 có ít nhất ba tên gọi phổ biến ở từng quốc gia. Nguồn ảnh: TL.
Trong biên chế của quân đội Việt Nam thời chiến tranh chống Mỹ cứu nước, pháo M-46 là loại vũ khí hạng nặng cực kỳ uy lực nên không được sử dụng để đánh ở những trận nhỏ mà được coi là pháo cấp chiến dịch. Nguồn ảnh: TL.
Nghĩa là, phía quân giải phóng coi đây như một loại vũ khí mang tính chiến lược, có khả năng xoay chuyển cục diện của cuộc chiến và chỉ sử dụng trong những chiến dịch lớn. Nguồn ảnh: TL.
Một trong những yếu tố biến M-46 trở thành loại pháo cấp chiến dịch là do đây là kiểu pháo hạng nặng, rất lớn và cồng kềnh, dài tới hơn 11 mét và nặng 7,7 tấn nên cần có công binh mở đường, xe kéo pháo và hộ tống vào tận mặt trận. Nguồn ảnh: TL.
Khẩu pháo này khi bắn hết tầm có tầm bắn lên tới 28 km - tuy tầm bắn không bằng pháo tự hành Vua Chiến Trường M107 của Mỹ nhưng bù lại M-46 lại có khả năng nguỵ trang tốt hơn, phản pháo nhanh hơn và tốc độ bắn vượt trội. Nguồn ảnh: TL.
Một ưu điểm của dã pháo M-46 đó là nó có tốc độ bắn cực nhanh, tối đa có thể lên tới 8 viên mỗi phút, thông thường 6 viên và với kíp chiến đấu được đào tạo cơ bản nhất, tốc độ bắn cũng dễ dàng đạt 5 viên mỗi phút. Nguồn ảnh: TL.
Thậm chí, M-46 có thể tác chiến được như sơn pháo - nghĩa là bắn thẳng bằng cách ngắm trực tiếp qua nòng, thậm chí là bắn xe tăng với tầm bắn xấp xỉ 1 km. Nguồn ảnh: TL.
Mặc dù đã ra đời từ lâu, tuy nhiên tới nay pháo M-46 vẫn được sử dụng trong biên chế Quân đội Việt Nam và quân đội nhiều quốc gia khác trên thế giới. Đặc biệt, Israel thậm chí còn cải biên khẩu M-46 để cho ra đời phiên bản hiện đại hơn của khẩu pháo này. Nguồn ảnh: TL.
