Tọa tọa lạc tại số 40 phố Nhà Chung, phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm, nhà thờ Lớn Hà Nội (tên chính thức là Nhà thờ chính tòa Thánh Giuse) là nhà thờ có quy mô lớn và nổi tiếng bậc nhất Hà Nội.
Theo các tư liệu lịch sử, khu đất xây nhà thờ xưa kia là đất chùa Báo Thiên Tự, ngôi quốc tự nổi tiếng có lịch sử hình thành từ thời nhà Lý. Đến thời Pháp thuộc thì chùa đổ và đất được chuyển nhượng cho giáo hội Công giáo.
Ban đầu nơi đây chỉ có nhà thờ tạm bằng gỗ. Từ năm 1884-1888, Giáo hội Công giáo tiến hành xây nhà thờ bằng gạch, chi phí khoảng 200.000 franc Pháp. Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong quá trình thi công nhưng nhà thờ vẫn hoàn thành vào dịp lễ Giáng sinh 1888.
Về kiến trúc, nhà thờ Lớn Hà Nội được thiết kế theo mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris, mang phong cách Gothic Trung cổ châu Âu, rất thịnh hành trong thế kỷ 12 và thời Phục Hưng ở châu Âu.
Nhà thờ có chiều dài 64,5 mét, chiều rộng 20,5 mét và hai tháp chuông cao 31,5 mét với những trụ đá to nặng bốn góc. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bổi.
Trên đỉnh nhà thờ có cây thánh giá bằng đá nguyên khối nặng cả tấn.
Các cửa đi và toàn bộ các cửa sổ đều cuốn nhọn, một nét đặc trưng của kiến trúc Gothic.
Mặt trước nhà thờ có một cửa đi lớn ở giữa và hai cửa nhỏ hai bên. Các cửa này nằm trên thềm cao khoảng 1 mét, có bậc cấp bằng đá dẫn lên.
Hai bên hông nhà thờ, mỗi bên có ba cửa, gồm hai cửa thông với sảnh trước, hai cửa thông với giai chái và hai cửa thông với cung thánh.
Mỗi cửa có hai dãy bậc cấp bằng đá nằm ở hai bên.
Trên hai tháp chuông nhà thờ còn lưu giữ bộ chuông cổ gồm bốn quả chuông nhỏ và một quả chuông lớn, trị giá 20.000 franc Pháp thời đó.
Chiếc đồng hồ lớn gắn giữa mặt tiền nhà thờ cũng có tuổi đời hàng trăm năm, với hệ thống chuông báo giờ được liên kết với các quả chuông treo trên tháp. Dưới đồng hồ là tượng Thánh Giuse.
Ở quảng trường phía trước nhà thờ có tượng đài Đức Mẹ bằng đồng, nằm trong một hoa viên nhỏ được bao quanh bằng rào sắt.
Phía sau nhà thờ có hang đá.
Trái ngược với vẻ trầm mặc cổ kính bên ngoài, không gian bên trong nhà thờ Lớn gây choáng ngợp với vẻ nguy nga tráng lệ.
Trung tâm của thánh đường là khu cung thánh.
Giữa cung thánh có tượng Thánh Giuse bế Chúa Giêsu.
Hai bên và xung quanh cung thánh có bàn thờ Đức Mẹ...
...Và nhiều tượng thánh khác.
Các bàn thờ và đồ nội thất khác ở cung thánh nhà thờ Lớn được làm bằng gỗ trạm trổ rất tinh xảo và sơn son thiếp vàng theo cách thức truyền thống của người Việt.
Gần cung thánh có ba ngôi mộ của ba vị Hồng y. Đó là mộ của Hồng y Trịnh Như Khuê (nằm giữa), Hồng y Phạm Đình Tụng và Hồng y Trịnh Văn Căn (nằm hai bên).
Các ô cửa cao gắn kính màu rực rỡ đem lại nguồn ánh sáng lung linh huyền ảo cho thánh đường.
Với không gian rộng rãi, nhà thờ Lớn có sức chứa lên đến cả nghìn người. Vào các dịp lễ lớn như lễ Giáng sinh, nơi đây thu hút đông đảo giáo dân và du khách.
Trong một vài thập niên trở lại đây, khu phố quanh nhà thờ đã trở thành điểm tụ họp quen thuộc của người dân Hà Nội, đặc biệt là giới trẻ.
Một số hình ảnh khác về nhà thờ Lớn Hà Nội.
