Những ngày vừa qua, khu vực Tây Bắc Mỹ đang phải hứng chịu đợt nắng nóng chưa từng có trong lịch sử. Các kỷ lục về nhiệt độ ở Mỹ và Canada liên tục bị phá vỡ.
Hiện tượng "vòm nhiệt" đẩy nhiệt độ tăng lên gần 50 độ C ở Canada, khiến hàng trăm người thiệt mạng vì sốc nhiệt, đường dây điện bị nóng chảy, mặt đường nứt toác và thổi bùng các đám cháy rừng.
Vùng tây bắc nước Mỹ cũng đang chịu tình cảnh tương tự. Nắng nóng buộc hàng loạt trường học và doanh nghiệp đóng cửa. Các điểm xét nghiệm COVID-19 và tiêm chủng lưu động phải ngừng hoạt động.
Thậm chí, nắng nóng kỷ lục lên tới 49,5 độ C làm hàng loạt con sò bị nướng chín nằm la liệt trên bãi biển Washington, Mỹ. Tất cả đều mở to miệng do bị nhiệt độ cao thiêu đốt, cho thấy mức độ kinh khủng của nắng nóng ở tây bắc nước Mỹ hiện nay.
Vòm nhiệt là một hiện tượng thời tiết giữ nhiệt độ lại ở một khu vực và ngăn các hệ thống thời tiết khác di chuyển đến. Vòm nhiệt hình thành vì áp suất cao. Khi khí nóng cố gắng thoát ra ngoài, vòm nhiệt cản lại và làm khí nóng chìm xuống, khiến nhiệt độ càng tăng lên.
Bên trong các thành phố, đường nhựa và bê tông hấp thụ nhiệt trong suốt cả ngày, ban đêm sẽ phả lại nhiệt vào bầu không khí. Và một khi khối áp cao phía trên vẫn còn tồn tại, áp suất nén trong không khí vẫn tiếp tục tăng, giống như khi bạn bơm một cái lốp xe đạp, khí càng nén mạnh thì nhiệt độ càng được đẩy lên.
Các đợt nắng nóng thông thường sẽ chỉ kéo dài khoảng 5 ngày. Nhưng một khi vòm nhiệt hình thành và khối áp cao phía trên nó đứng im một chỗ, nắng nóng có thể kéo dài rất lâu cho đến khi khối áp cao suy yếu, mưa mới có thể xuất hiện và khiến đợt nắng nóng kết thúc.
Nền nhiệt đạt đỉnh kết hợp độ ẩm tăng cao gây tình trạng nguy hiểm. Độ ẩm cao làm chậm quá trình bốc hơi, hay đổ mồ hôi, được biết đến như một cơ chế tự động làm mát của cơ thể.
Nếu cơ thể không được hạ nhiệt đúng cách, kiệt sức vì nóng có thể xảy ra trong một giờ đồng hồ. Vì nam giới đổ mồ hôi nhiều hơn nữ giới, họ sẽ dễ mắc các bệnh lý về nhiệt hơn bởi cơ thể nam giới mất nước nhanh hơn.
Nắng nóng gay gắt kết hợp với hạn hán còn làm gia tăng nguy cơ bùng phát các đám cháy rừng. Nhiệt độ bị đẩy lên rất cao, vòm nhiệt thường là nguyên nhân trực tiếp kích hoạt các đám cháy rừng ở những vùng khô hạn như Tây Bắc Mỹ.
Nhiệt độ tăng mạnh ở khu vực vốn thường không bị nắng nóng trước đó là tín hiệu cảnh báo rõ ràng về tính cấp bách của nhiệm vụ giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.
Một nghiên cứu năm 2018 trên tạp chí PLOS Medicine dự đoán số người chết vì các đợt nắng nóng trên toàn thế giới sẽ tăng gấp nhiều lần trong các thập kỷ tới. “Biến đổi khí hậu do con người gây ra đã khiến đợt nắng nóng ngày một tồi tệ hơn”.
