Cá Anh Vũ thuộc họ Cá Chép, thường chỉ xuất hiện ở một vài vùng sông nước của Việt Nam và Trung Quốc. Nó được biết đến là loài cá có thịt ngon, tác dụng làm thuốc chữa bệnh và mang cả ý nghĩa may mắn.
Cá Anh Vũ có tên khoa học là Semilabeo notabilis, được chia thành 3 loài: loài 1 là cá Anh Vũ Phú Thọ (nặng 1kg), loài 2 là cá Anh Vũ Tây Nguyên (nặng 2kg) và loài 3 là cá Anh Vũ đầu vàng (còn gọi là cá Hoàng Anh Vũ, trông như cá La Hán).
Cá Anh Vũ có phần thân tương đối tròn, dày với xu hướng thuôn dài về phía đuôi. Thân cá màu xám tro, bụng màu vàng nhạt. Cá Anh Vũ có phần miệng vô cùng đặc biệt – trông giống với mõm lợn.
Phần môi dưới mở rộng hình tam giác có rất nhiều gai thịt tròn nổi. Nguyên nhân miệng cá có đặc điểm cấu tạo lạ lùng như vậy là do tập tính tìm kiếm thức ăn và môi trường sống của chúng.
Cá Anh Vũ có nhiều vây: vây ngực có 14 tia vây, vậy bụng khoảng 8-9 tia vây, vây hậu môn có 5 tia vây, vây lưng có 8 tia vậy và vây đuôi thì chưa xác định chính xác. Tất cả vây đều có màu xám hoặc xám vàng. Đặc biệt, vây lưng có hình dạng lưỡi liềm, uốn cong đều.
Cá Anh Vũ sinh sống chủ yếu tại các khu vực nước trong sâu, chảy xiết, đáy có đá và phân bố phổ biến tại khu vực thượng lưu các hệ thống sông như: sông Hồng, sông Kỳ Cùng và sông Lam.
Tương truyền từ 2.000 năm TCN, lmột người dân dâng lên vua Hùng từ đó được ban tên Anh Vũ, phong là “Văn Lang đệ nhất ngư” và ra chiếu dụ yêu cầu nhân dân phải dâng triều đình nếu bắt được loài cá này.
Vì thế, lưu truyền cá Anh Vũ là sản vật tiến vua cũng có nguồn gốc từ đây. Ngày nay, cá Anh Vũ cũng cực kỳ quý hiếm, trở thành đối tượng săn lùng của nhiều thương lái khắp nơi trên cả nước.
Họ lập thành đội ngày đêm sử dụng các phương tiện tàu thuyền, máy móc hiện đại, lưới cụ dày đặc giăng kín các dòng sông, rồi dùng kích điện để bắt cá. Từ đó, cá to, cá nhỏ đều bị bắt sạch, khiến loài cá Anh Vũ một thời là “báu vật” trời ban trở nên thưa dần và quý hiếm.
Vì vô cùng hiếm nên cái giá của loài cá này chắc chắn sẽ không hề nhỏ. Hiện nay, giá của cá Anh Vũ dao động từ 2,5 – 3 triệu đồng. Một số nơi khác bán mức giá thấp hơn, song cũng đều trên 1 đến vài triệu đồng 1 con.
Loài cá này không chỉ thơm ngon mà còn vô cùng bổ dưỡng. Thịt cá Anh Vũ có tác dụng rất tốt trong việc chữa bệnh táo bón, nóng trong người và bồi bổ thận.
Cá Anh Vũ mỗi khi bắt được phải đem thả vào chậu nước thật sạch và thực hiện thay nước liên tục. Vì chỉ cần bắt lên và thả vào nước không sạch trong vòng 3 tiếng đồng hồ, cá Anh Vũ sẽ chết.
