2136.279.841 − 1, con số đó có thể không cho biết điều gì nhưng lại rất quan trọng vừa được tìm thấy sau hành trình dài. Đó là số nguyên tố lớn nhất thế giới, được gọi là M136279841 và phải mất tới 6 năm để tìm ra kể từ khi số tiềm nhiệm trước đó được phát hiện vào năm 2018.
Mất 6 năm để tìm ra số nguyên tố lớn nhất thế giới.
Tất cả bắt nguồn từ dự án Great Internet Mersenne Prime Search (GIMPS), một sáng kiến điện toán phân tán nhằm tìm kiếm các số nguyên tố Mersenne, có dạng 2n-1. Dự án này tận dụng sức mạnh của hàng nghìn máy tính tình nguyện trên toàn cầu thực hiện các phép tính phức tạp để phát hiện các số nguyên tố mới. Những số nguyên tố này chỉ có thể chia hết cho chính nó và số 1.
Luke Durant, một cựu nhân viên của NVIDIA và là một thành viên tích cực của GIMPS, đã đóng góp lớn cho phát hiện này. Anh đã kết hợp sức mạnh của GPU trên đám mây, sử dụng chúng khi không có nhu cầu và tạo ra một “siêu máy tính phân tán” với GPU đặt tại 17 quốc gia khác nhau.
Trước đây, việc tìm kiếm số nguyên tố Mersenne chủ yếu được thực hiện dựa vào bộ xử lý chính (CPU) và ứng dụng Prime95. Tuy nhiên, một thành viên khác của GIMPS có tên Mihai Preda đã phát triển công cụ GpuOwL nhằm cho phép sử dụng GPU thay vì CPU, từ đó giúp tăng tốc độ tính toán đáng kể. Công cụ này sau đó được cải tiến bởi George Woltman và Aaron Blosser giúp nâng cao hiệu suất trên các máy chủ.
Công cụ GpuOwL do Mihai Preda phát triển giúp tận dụng sức mạnh của GPU để tìm ra số nguyên tố lớn nhất thế giới.
Mặc dù sức mạnh tổng hợp của các máy tính và GPU đã giúp phát hiện 52 số nguyên tố Mersenne mới, việc tìm kiếm chúng vẫn rất khó khăn và tiêu tốn nhiều tài nguyên. Dự án GIMPS đã trở thành nhân vật chính trong việc phát hiện 18 số nguyên tố Mersenne gần đây.
GIMPS vẫn mở cửa cho các tình nguyện viên mới, những người có thể đóng góp sức mạnh tính toán của máy tính khi không sử dụng. Chỉ cần tải xuống và cài đặt một chương trình nhỏ, chương trình này sẽ tự động chạy khi máy tính không hoạt động.
Ngoài ra, những người tìm ra số nguyên tố Mersenne mới sẽ nhận được phần thưởng 3.000 USD. Đặc biệt, ai phát hiện số nguyên tố đầu tiên có ít nhất 100 triệu chữ số thập phân sẽ nhận được giải thưởng lên tới 50.000 USD.
Hành trình tìm số nguyên tố lớn nhất thế giới tiếp theo vẫn sẽ được tiếp tục.
Tưởng chừng những nỗ lực này dường như chỉ là sự tò mò nhưng theo Ars Technica, chính những số nguyên tố lớn này có ứng dụng thực tế, đặc biệt trong mã hóa RSA. Những người muốn nhận tin nhắn bảo mật sẽ công bố tích của hai số nguyên tố lớn làm “khóa chung”, điều này khiến việc giải mã bằng các biện pháp cực mạnh trở nên rất khó khăn.