Từ những kỳ vọng
Năm 2008, Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt Quy hoạch xây dựng khu xử lý chất thải rắn 3 vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, miền Trung và phía Nam đến năm 2020. Mục tiêu xây dựng mạng lưới các trung tâm xử lý chất thải rắn cấp vùng, đảm bảo xử lý triệt để, tái chế, tái sử dụng chất thải, hạn chế chôn lấp. Bên cạnh đó xã hội hóa công tác quản lý chất thải rắn, huy động các nguồn lực tham gia đầu tư các công trình xử lý và quản lý chất thải rắn nhằm góp phần đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững của các đô thị và khu công nghiệp ở Việt Nam.
Ông David Dương, Tổng giám đốc VWSLA
Khu xử lý chất thải liên vùng này có quy mô 1.760ha là một trong số các khu xử lý rác được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Sau khi có công văn của Chính phủ, tỉnh Long An đã thu hồi 1.760ha đất ở xã Tân Lập, huyện Thủ Thừa để nhà đầu tư là Công ty CP Xử lý chất thải Việt Nam - Long An (VWSLA) thực hiện dự án.
Đến năm 2015, tỉnh Long An đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho VWSLA làm chủ đầu tư. Chủ đầu tư dự kiến tổng số vốn đầu tư vào dự án hơn 600 triệu đô la Mỹ. Theo VWSLA, từ khi được giao dự án, công ty đã đầu tư gần 20 triệu đô la Mỹ để tiến hành làm sạch mặt bằng, rà phá bom mìn, xây dựng một số cơ sở hạ tầng, xây 2 cây cầu và đường dẫn vào Khu Công nghệ Môi trường xanh, thực hiện bảo vệ phòng cháy chữa cháy và lựa chọn các đối tác nước ngoài thiết kế dự án….
Trong quá trình chuẩn bị thực hiện dự án, VWSLA đã tiến hành điều chỉnh lại quy hoạch nhiều lần theo yêu cầu và ý kiến đóng góp của TPHCM và tỉnh Long An. Việc điều chỉnh quy hoạch cho dự án đã được công ty thực hiện và lồng ghép vào quy hoạch chung của tỉnh Long An.
“Chúng tôi cũng đã làm tờ trình xin xét duyệt quy hoạch 1/2000 nhiều lần. Đây là nhiệm vụ của tỉnh Long An nhưng tỉnh lại chuyển về cho huyện Thủ Thừa thẩm định và phê duyệt. Tuy nhiên đến nay hồ sơ vẫn chưa được thông qua để nhà đầu tư triển khai”, đại diện chủ đầu tư dự án cho biết.
Vì sao Long An muốn thu hồi
Hiện tại chủ đầu tư đã đầu tư một số hạng mục cho dự án với số tiền 20 triệu đô la Mỹ
Theo VWSLA, trong khi dự án đang ách tắc thì thời gian vừa qua trên phương tiện truyền thông đưa tin UBND tỉnh Long An chuẩn bị các thủ tục để trình Chính phủ xin chuyển đổi phần lớn diện tích đất sạch trong dự án Khu Công nghệ Môi trường xanh sang mục đích khác. Cụ thể, chuyển đổi gần 1.600ha/1.760ha đất của dự án đầu tư xử lý rác thải sang đầu tư phát triển công nghiệp, đô thị và thương mại.
Về lý do chuyển đổi mục đích sử dụng đất này được UBND tỉnh Long An nêu ra là do khi lập dự án, tính toán ban đầu được định hình theo công nghệ xử lý chôn lấp rác nên phần diện tích đất thu hồi cần khá lớn. Tuy nhiên hiện nay công nghệ chôn lấp đã lỗi thời không đảm bảo yêu cầu về môi trường. Do đó tỉnh Long An đã thay đổi và thúc đẩy nhà đầu tư dự án phải sử dụng công nghệ đốt rác, phát điện. Diện tích đốt rác chỉ cần khoảng 200ha đất là đủ. Một nguyên nhân khác được nêu ra là hiện nhiều tỉnh lân cận cũng có văn bản trả lời tỉnh về việc có thể tự xử lý rác thải mà không cần đến dự án xử lý rác thải liên vùng.
Từ những lý do đó mà tỉnh Long An xin được phép chuyển đổi phần đất sạch trong dự án Khu Công nghệ Môi trường xanh để kêu gọi đầu tư phát triển công nghiệp, đô thị và thương mại nhằm trách lãng phí nguồn tài nguyên đất.
Nhà đầu tư sốc!
Theo đại diện chủ đầu tư, trước thông tin tỉnh Long An xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất ở Khu Công nghệ Môi trường xanh, với tư cách là nhà đầu tư rất “sốc” và hoang mang. Do đó rất cần có thông tin chính thức từ tỉnh để tránh gây hoang mang, ảnh hưởng cho các đối tác của công ty trong việc triển khai dự án.
“Đây là một trong những dự án mang tầm quốc gia của Chính phủ với chiến lược tập trung xử lý rác thải cho vùng, đảm bảo việc xử lý rác tập trung và triệt để không gây ảnh hưởng môi trường. Chúng tôi với tư cách là nhà đầu tư nước ngoài, thật sự rất sốc và hoang mang vì không hiểu chuyện gì đang xảy ra”, ông David Dương, Tổng giám đốc Công ty CP Xử lý Chất thải Việt Nam - Long An (VWSLA) nói và cho biết thêm, đến thời điểm này chủ đầu tư chỉ mới biết thông tin trên báo chí chứ chưa nhận được thông tin chính thức nào từ tỉnh Long An về việc xin chuyển đổi phần lớn đất của dự án sang phát triển công nghiệp, đô thị và thương mại.
Theo ông David Dương, chủ đầu tư dự án Khu Công nghệ Môi trường xanh Long An xác định dự án này không chỉ đơn thuần mang lại lợi nhuận kinh tế mà đó còn là nguyện vọng của bản thân ông, một người con xa xứ trở về muốn đầu tư một dự án môi trường mang tầm cỡ cho quê hương Long An. “Dự án này chúng tôi không chỉ quan tâm đến lợi nhuận đơn thuần mà còn kỳ vọng rất lớn với vai trò “đại sứ” để thu hút các nhà đầu tư Việt kiều Mỹ đến Việt Nam đầu tư nhiều hơn sau này”, ông David Dương cho biết.
Hiện nay, chủ đầu tư đã có văn bản gửi UBND tỉnh Long An để phản hồi lại thông tin xin chuyển mục đích sử dụng đất của dự án sang đầu tư kêu gọi phát triển công nghiệp, đô thị và thương mại. Đồng thời chủ đầu tư cũng sẽ có văn bản gửi đến Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, UBND TPHCM và tỉnh Long An để mong có câu trả lời rõ ràng về số phận của dự án này.
Nói về câu chuyện tỉnh Long An đang xin chuyển đổi mục đích phần lớn đất trong dự án Khu Công nghệ Môi trường xanh mà VWSLA làm chủ đầu tư để cho công ty bất động sản, luật sư Hà Hải- Đoàn luật sư TPHCM cho biết, theo quy định pháp luật khi đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho nhà đầu tư và họ đã thực hiện dự án, nếu không có lý do để xem xét thu hồi mà thu hồi hoặc gây cản trở hoạt động nhà đầu tư là không đúng quy định Luật Đầu tư 2014 và các văn bản hướng dẫn.
"Trong trường hợp có ý định thu hồi dự án thì phải ngồi lại làm việc với nhà đầu tư để trao đổi cụ thể chứ không thể có chuyện chủ đầu tư đang thực hiện dự án mà lại có ý định thu hồi lại, thậm chí không trao đổi với nhà đầu tư. Về mặt lý theo quy định pháp luật cũng như về mặt tình là không đúng", luật sư Hà Hải nói và cho biết thêm các nhà đầu tư có cơ chế bảo vệ quyền lợi của mình, trước mắt đó là việc khởi kiện ra tòa án, trọng tài thương mại nếu quyết định thu hồi đó không đúng quy định pháp luật.