Nền kinh tế toàn cầu đang mong muốn duy trì sự ổn định, hoặc thậm chí mạnh mẽ hơn trong năm nay.
Theo Báo cáo Triển vọng Kinh tế trưởng tháng 5 năm 2024 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), hơn 8 trong số 10 nhà kinh tế trưởng ngày càng có cảm giác “lạc quan thận trọng”.
Mặc dù vậy, căng thẳng chính trị trong nước và địa chính trị vẫn tiếp tục gia tăng.
Một góc Mumbai, Ấn Độ. Ảnh Unsplash
Trong cuộc khảo sát được thực hiện vào tháng 4, gần như tất cả (97%) số người được hỏi dự đoán rằng địa chính trị sẽ góp phần gây ra biến động kinh tế toàn cầu, trong khi phần lớn (83%) cũng cho rằng chính trị trong nước sẽ là nguồn gốc của những bất ổn trong năm nay khi gần một nửa dân số thế giới đang bỏ phiếu bầu cho các lãnh đạo nhiệm kỳ mới.
Kinh tế châu Á "sôi động"
Tại châu Á, các nhà kinh tế trưởng dự đoán là nơi có các hoạt động "nổi bật", với 100% số người được hỏi kỳ vọng mức tăng trưởng vừa phải hoặc mạnh hơn trong thời gian còn lại của năm 2024.
Kỳ vọng tăng trưởng của các nhà kinh tế trưởng tại các khu vực trên thế giới. Minh họa của Chief Economists Survey, April 2024
Nam Á có triển vọng lạc quan nhất trong khu vực, với tỷ lệ người được hỏi kỳ vọng "tăng trưởng mạnh hoặc rất mạnh" trong năm nay, với mức tăng lên tới 70% từ mức 52% trong phiên bản trước.
Trong khi đó, ở Đông Á và Thái Bình Dương, sự cải thiện "ít rõ ràng hơn", chủ yếu được thúc đẩy bởi sự gia tăng tỷ lệ người được hỏi mong đợi mức tăng trưởng vừa phải.
Theo báo cáo, Trung Quốc là một ngoại lệ trong khu vực vì kỳ vọng kém lạc quan hơn một chút, chỉ có 4% dự đoán tăng trưởng mạnh trong năm nay. Triển vọng này được đưa ra bởi mức tiêu thụ yếu và lo ngại về thị trường bất động sản làm giảm triển vọng trong ngắn hạn.
Ở phía bên kia địa cầu, cuộc khảo sát cho thấy triển vọng của Hoa Kỳ đã tăng đáng kể, nơi gần như tất cả các nhà kinh tế trưởng (97%) kỳ vọng mức tăng trưởng vừa phải đến mạnh trong năm nay, tăng từ mức chỉ 59% trong tháng Giêng.
Tuy nhiên, triển vọng của châu Âu vẫn còn ảm đạm, với gần 70% các nhà kinh tế dự đoán mức tăng trưởng yếu trong thời gian còn lại của năm 2024. Các khu vực khác được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng vừa phải, cải thiện đôi chút kể từ cuộc khảo sát trước đó.
Bối cảnh toàn cầu đầy thách thức
Triển vọng kinh tế toàn cầu nhìn chung lạc quan được đặt ra trong bối cảnh một thế giới ngày càng phức tạp. "Sự không chắc chắn sâu sắc" đã đặc trưng không chỉ trong năm nay mà còn trên thế giới trong những năm gần đây và báo cáo cho biết dường như có "rất ít triển vọng về sự trở lại trong thời gian ngắn với khả năng dự đoán cao hơn".
Quang cảnh ở Bangalore, Ấn Độ. Ảnh Unsplash
Các nhà kinh tế trưởng cho rằng xung đột quốc tế, căng thẳng xã hội ngày càng gia tăng, sự thay đổi công nghệ và điều kiện tài chính thắt chặt là tất cả những nguyên nhân góp phần làm gia tăng sự biến động và sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế theo những cách "sâu sắc".
Không cần phải nói rằng nền kinh tế toàn cầu phức tạp này tạo ra một môi trường đầy thách thức cho những người ra quyết định, dù là trong chính phủ hay trong doanh nghiệp.
Một chút lạc quan
Nhiều diễn biến toàn cầu đã làm gia tăng sự bất ổn và phức tạp trong báo cáo này cũng như trong các ấn bản gần đây của Triển vọng các nhà kinh tế trưởng—bao gồm "những rạn nứt địa chính trị và chuyển đổi công nghệ", có những tác động sâu sắc và sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu.
Cân nhắc tất cả những điều này, kết quả khảo sát mới nhất tiết lộ một số sự lạc quan của các nhà kinh tế trưởng về triển vọng phục hồi bền vững trong tăng trưởng toàn cầu.
Có tới 42% trong số các nhà kinh tế trưởng tin rằng tăng trưởng toàn cầu sẽ quay trở lại ngay trong năm nay. Minh họa của Chief Economists Survey, April 2024
Gần 7/10 người được hỏi kỳ vọng tăng trưởng toàn cầu sẽ quay trở lại mức 4% trong vòng 5 năm tới, trong khi 42% mong đợi điều đó sẽ sớm xảy ra trong 3 năm tới.
Tuy nhiên, có những nhà kinh tế trưởng lại bi quan hơn nhiều (23%), cho rằng tăng trưởng toàn cầu sẽ "không bao giờ quay trở lại mức 4%", do trong lịch sử, mức tăng trưởng cao hơn là một "điều bất thường hơn là bình thường".
Sự khác biệt và hội tụ về xu hướng toàn cầu
Khi nói đến xu hướng toàn cầu, những người được hỏi coi công nghệ là động lực tăng trưởng tích cực quan trọng, đặc biệt là ở các nền kinh tế có thu nhập cao.
Tuy nhiên, các quan điểm có phần bị chia rẽ hơn một chút về tác động của công nghệ ở các nền kinh tế có thu nhập thấp.
Minh họa của Chief Economists Survey, April 2024
Các quan điểm khác nhau về tác động tăng trưởng của công nghệ giữa các nền kinh tế có thu nhập cao và thu nhập thấp "hoàn toàn phù hợp với các ước tính", cho thấy mức độ chuẩn bị cho AI ở các nền kinh tế tiên tiến cao gần gấp đôi so với các nền kinh tế có thu nhập thấp.
Quan điểm về tác động của quá trình chuyển đổi xanh và năng lượng đối với các nền kinh tế có thu nhập cao và thấp cũng bị chia rẽ.
Điều này một phần phản ánh những thách thức khi chuyển đổi mà các nền kinh tế có thu nhập thấp phải đối mặt, có lượng khí thải thấp hơn so với các nền kinh tế có thu nhập cao, nhưng phải đối mặt với chi phí kinh tế và xã hội cao từ quá trình khử cacbon toàn cầu.
Mặt khác, có sự đồng thuận "mạnh mẽ hơn nhiều" khi nói đến tác động của biến đổi khí hậu, với phần lớn những người được hỏi đều thấy trước tác động tiêu cực đến tăng trưởng.
Nhìn vào những diễn biến khác, khoảng 2/3 số người được hỏi cho rằng mức nợ, sự phân cực xã hội và các yếu tố chính trị trong nước sẽ có tác động tiêu cực đến tăng trưởng của cả các nền kinh tế có thu nhập cao và thấp.
Các yếu tố địa chính trị cũng nổi bật, với 85% cho rằng chúng sẽ cản trở sự tăng trưởng ở các nền kinh tế có thu nhập cao và 72% đối với các nền kinh tế có thu nhập thấp.
Điều này lặp lại dự đoán của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) rằng rạn nứt địa chính trị ngày càng sâu sắc có thể dẫn đến thiệt hại kinh tế "trong trường hợp xấu nhất" tương đương 7% GDP toàn cầu.
Một lĩnh vực khác có sự khác biệt giữa kỳ vọng của các nhà kinh tế trưởng đối với các quốc gia có thu nhập cao và thấp là sự thay đổi về nhân khẩu học.
Khoảng 2/3 số người được hỏi cho rằng nhân khẩu học sẽ có tác động tiêu cực đến tăng trưởng ở các nền kinh tế có thu nhập cao, trong khi đa số lại mong đợi tác động tích cực ở các nước có thu nhập thấp.
Sự chênh lệch về kết quả mong đợi này phản ánh vô số cách mà sự thay đổi nhân khẩu học do già hóa dân số, dân số trẻ và xu hướng di cư đang phát triển ở các khu vực khác nhau trên thế giới.
Các ngành thúc đẩy tăng trưởng
Các lĩnh vực được dự đoán sẽ có tác động tích cực mạnh nhất đến nền kinh tế toàn cầu bao gồm công nghệ thông tin và truyền thông kỹ thuật số, năng lượng carbon thấp (bao gồm cả năng lượng tái tạo) và các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe và chăm sóc sức khỏe.
Công nghệ thông tin nằm trong số các lĩnh vực có tác động mạnh nhất tới kinh tê toàn cầu. Ảnh Michael Traitov/Adobe Stock
Phần lớn những người được hỏi cũng mong đợi giải trí và du lịch cũng như kỹ thuật và xây dựng sẽ thúc đẩy tăng trưởng.
Tuy nhiên, vẫn còn thiếu sự đồng thuận về vai trò của các ngành công nghiệp khác, như khai thác mỏ, chuỗi cung ứng và dịch vụ vận tải, sản xuất, năng lượng nhiên liệu hóa thạch và nguyên vật liệu, bán lẻ và bán buôn hàng tiêu dùng, dịch vụ tài chính, chuyên môn và bất động sản.
Saadia Zahidi, Giám đốc điều hành của WEF cho biết: "Bản báo cáo Triển vọng của các nhà kinh tế trưởng mới nhất chỉ ra những dấu hiệu cải thiện tuy chưa chắc chắn về sự cải thiện của môi trường kinh tế toàn cầu".
"Điều này nhấn mạnh bối cảnh ngày càng phức tạp mà các nhà lãnh đạo đang điều hướng. Cần có một nhu cầu cấp thiết về việc hoạch định chính sách không chỉ nhằm vực dậy động cơ của nền kinh tế toàn cầu mà còn tìm cách đặt nền tảng cho sự tăng trưởng toàn diện, bền vững và kiên cường hơn", bà nói thêm.