Trong nội dung tham luận tại Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp diễn ra sáng nay (9/5), Tổng giám đốc Tiki Trần Ngọc Thái Sơn cho biết dịch Covid-19 đang khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn và người dân cũng “thắt lưng buộc bụng” nhiều hơn để dự phòng cho những khó khăn trước mắt. Theo đó, ông Sơn đưa ra 4 kiến nghị để gỡ khó cho doanh nghiệp bán lẻ thương mại điện tử (TMĐT) và công nghệ.
CEO Tiki muốn hỗ trợ cơ chế tiếp cận vốn
Thứ nhất, CEO Tiki mong muốn Nhà nước xem xét hỗ trợ miễn giảm các loại thuế, điển hình như thuế giá trị gia tăng nhằm hạ thấp giá thành sản phẩm. Điều này sẽ các doanh nghiệp nội địa vẫn duy trì được năng lực sản xuất, đảm bảo sức cạnh tranh sòng phẳng. Người tiêu dùng cũng được tiếp cận với nguồn sản phẩm made-in-Vietnam với giá cả hợp lý khi thương mại quốc tế gặp nhiều hạn chế.
Thứ hai là khả năng tiếp cận vốn. Ông Thái Sơn đề xuất Nhà nước có những chính sách hỗ trợ để giúp các công ty công nghệ, thương mại điện tử, bán lẻ... dễ dàng tiếp cận với các khoản vay ưu đãi và nguồn vốn trong, ngoài nước.
“Vốn nước ngoài cũng là một giải pháp khả thi. Chúng tôi rất mong các thủ tục hành chính đối với việc tiếp nhận nguồn vốn nước ngoài trở nên đơn giản hơn, từ đó sẽ rút ngắn thời gian phê duyệt thay vì mất 2-3 tháng như hiện tại”, CEO Tiki bổ sung.
Việc tiếp cận được nguồn vốn ngoại dồi dào có thể giúp doanh nghiệp phục hồi và củng cố năng lực cạnh tranh. Hiện lĩnh vực TMĐT là ngành nghề kinh doanh đặc biệt nên khi nhận được vốn nước ngoài thì các sở Kế hoạch & Đầu tư phải hỏi ý kiến bộ nên thời gian kéo dài.
Các công ty công nghệ, công ty bán lẻ cũng mong muốn được tận dụng nguồn vốn đại chúng để đẩy nhanh quá trình huy động vốn. Vì vậy, ông Sơn kiến nghị Nhà nước có những chính sách nới lỏng điều kiện lên sàn đối với các doanh nghiệp trong nước.
“Ví dụ có thể thực hiện thí điểm dỡ bỏ điều kiện cần chứng minh lợi nhuận trong 3 năm để được IPO cho các doanh nghiệp công nghệ có nguồn vốn mạnh, năng lực vận hành vững vàng và uy tín trên thị trường”, tham luận của Tiki viết.
 |
| CEO Tiki muốn hỗ trợ nới lỏng điều kiện lên sàn với doanh nghiệp TMĐT |
Thứ ba là kiến nghị phát triển hệ thống logistics tại Việt Nam, được xem là xương sống của nền kinh tế. ông Sơn cho rằng ngành logistics tại Việt Nam chưa thực sự hiệu quả, đơn cử với một đơn hàng có giá trị 10 đồng thì chi phí logistics có thể đến 2,5 đồng.
Cụ thể, Tiki xin đề xuất Nhà nước, Chính phủ và các cấp ban ngành tại từng địa phương có những chính sách ưu đãi cụ thể về vị trí kho bãi trong dài hạn dành cho các đơn vị logistics và TMĐT. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp tự tin đầu tư lâu dài cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng, kho bãi… giúp cắt giảm các bước trung gian không cần thiết.
Kiến nghị cuối cùng là giải pháp chuyển đổi số để tăng sức cạnh tranh và phát triển bền vững của các doanh nghiệp. Tiki nhận thấy một số khó khăn trong quá trình chuyển đổi số, điển hình là nguồn nhân lực và kiến thức kinh doanh trên TMĐT vẫn còn hạn chế.
Nhà sáng lập Tiki mong có được sự đồng hành và phối hợp từ Chính phủ và các cấp chính quyền địa phương trong việc truyền thông và đào tạo chuyển đổi số cho doanh nghiệp, khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh việc hợp tác với sàn TMĐT để đa dạng kênh phân phối, tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả kinh doanh.
Tiki ngày càng lỗ trong cuộc đua “đốt tiền”
Hiện doanh nghiệp có nhiều nguồn huy động vốn để phát triển kinh doanh như vay vốn ngân hàng, huy động vốn riêng lẻ từ các nhà đầu tư thông qua phát hành cổ phiếu hay trái phiếu, huy động vốn từ công chúng thông qua IPO hay niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán…
Theo quy định niêm yết chứng khoán hiện nay, một công ty muốn lên sàn chứng khoán cần đáp ứng nhiều điều kiện trong đó có kết quả kinh doanh 3 năm gần nhất phải có lãi. Chỉ riêng điều kiện này thì Tiki đã “không có cửa” niêm yết.
Báo cáo thường niên của VNG Corp (cổ đông lớn chiếm 24% vốn của Tiki) cho thấy con số lỗ của trang thương mại điện tử này là gần 1.766 tỷ đồng trong năm 2019, tăng mạnh so với các năm trước đó.
 |
| Số lỗ của Tiki ngày càng lớn. |
Việc các trang thương mại điện tử thua lỗ không phải quá bất thường bởi đây là lĩnh vực kinh doanh phải chạy đua “đốt tiền” nhằm giành vị thế dẫn đầu ngành. Các ông lớn khác như Lazada, Shopee hay Sendo cũng đều thua lỗ lớn trong các năm gần đây.
Không chỉ đến từ cạnh tranh khuyến mãi mà Tiki còn tăng cường nhận diện thương hiệu khi chi kinh phí lớn để tiếp cận giới trẻ thông qua các video âm nhạc của các ca sĩ nổi tiếng. Công ty cũng tăng trải nghiệm khách hàng khi ra mắt tính năng livestream TikiLIVE, đầu tư cho hệ thống kho bãi, đầu tư cho đội ngũ giao hàng…
Được thành lập vào đầu năm 2010, Tiki hiện là trang TMĐT nằm trong top 10 tại khu vực Đông Nam Á. Hệ sinh thái kinh doanh bao gồm các thành viên như đơn vị bán lẻ Tiki Trading và Sàn giao dịch cung cấp 10 triệu sản phẩm, dịch vụ vé Ticketbox và TikiNOW Smart Logistics cung cấp dịch vụ đầu cuối.
VNG Corp hiện là cổ đông lớn nhất chiếm 24,25% vốn Tiki và tính đến cuối năm 2019 đã rót hơn 506 tỷ đồng vào sàn TMĐT này. Việc thua lỗ lớn của Tiki trước đây buộc VNG phải thường xuyên trích lập dự phòng và làm giảm lợi nhuận tập đoàn.
Tuy nhiên, đến quý I/2019 thì số lỗ từ Tiki mà VNG phải ghi nhận vào kết quả kinh doanh đã bằng đúng số tiền đầu tư, do đó việc Tiki tiếp tục lỗ thêm đã không còn ảnh hưởng đến lợi nhuận của VNG do đã trích lập dự phòng toàn bộ cho sàn TMĐT này.
Ngoài VNG Corp, Tiki còn huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư lớn nước ngoài. Với mức vốn điều lệ gần 191 tỷ đồng, cổ đông nước ngoài chiếm tỷ lệ tới 49,7% vốn. Một số cổ đông đáng chú ý như JD.Com International (22,2%), Ubiquitous Traders (8,82%), Finup Asia Investment (4,52%), Sumitomo (3,85%), Sparklabs Ventures Ignition (1,48%), STIC SME Global Expansion (1,74%), KIP Venture (0,69%)…