Thị trường trái phiếu đóng băng, bất động sản gặp khó khiến nhiều doanh nghiệp bất động sản đối mặt khó khăn chưa từng có. Theo tin tức từ dữ liệu Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), lũy kế từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp là 265.068 tỷ đồng, với 28 đợt phát hành ra công chúng trị giá 27.000 tỷ đồng (chiếm 10,2% tổng giá trị phát hành) và 242 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 237.998 tỷ đồng (chiếm 89,8%).
Cũng theo VBMA, tổng giá trị trái phiếu đã được các doanh nghiệp mua lại trước hạn lũy kế từ đầu năm đến tháng 12 đạt hơn 216.000 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2022 và tương đương 81,6% giá trị phát hành. Ngân hàng là nhóm ngành dẫn đầu, chiếm 48,1% tổng giá trị mua lại trước hạn (tương ứng 103.900 tỷ đồng).
Trong phần còn lại của năm 2023, tổng giá trị trái phiếu sẽ đến hạn là gần 26.400 tỷ đồng. 47% giá trị trái phiếu sắp đáo hạn thuộc nhóm bất động sản với hơn 12.300 tỷ đồng, theo sau là nhóm ngân hàng với 4.030 tỷ đồng (chiếm 15%).
 |
| Doanh nghiệp ồ ạt mua lại trái phiếu, doanh nghiệp thì xin khất nợ. |
Dịp cuối năm, một số doanh nghiệp khác cũng cấp tập mua lại trái phiếu trước hạn, hạ giá trị trái phiếu lưu hành. Đơn cử như CTCP Bất động sản Phát Đạt (PDR) vừa phát hành thành công hơn 67,1 triệu cổ phiếu, tiền huy động được để thanh toán toàn bộ nợ gốc và lãi trái phiếu đã phát hành trong năm 2021 và 2022, đưa dư nợ trái phiếu về 0 vào cuối năm 2023. Từ đầu năm đến nay, doanh nghiệp này đã tất toán 5 lô trái phiếu và mua lại trước hạn. Tổng giá trị hơn 1.545 tỷ đồng.
Tại Tập đoàn Gelex thông báo mua lại 200 tỷ trái phiếu trước hạn, qua đó hết nợ trái phiếu ngắn hạn. Thời gian tổ chức mua lại là ngày 25/12/2023. Trong khi đó, dư nợ trái phiếu dài hạn còn hơn 1.700 tỷ đồng.
Như CTCP Phát triển Hạ tầng Kỹ thuật Becamex - Bình Phước vừa mua lại 100 tỷ đồng trái phiếu trước hạn. CTCP Đầu tư Hải Phát chi thêm 65 tỷ đồng mua lại trước hạn 65 tỷ đồng trái phiếu đang lưu hành của mã HPXH2124001. Giá trị trái phiếu đang lưu hành xuống còn 248,8 tỷ đồng.
Xu hướng mua lại ở nhóm ngân hàng cũng sôi động trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng chậm, ngân hàng “thừa” tiền. Xu hướng đặc biệt mạnh lên từ quý 2/2023, Thông tư 03 của Ngân hàng Nhà nước cho phép tổ chức tín dụng mua lại trái phiếu.
Ngân hàng TMCP Quốc Tế (VIB) đã tiến hành mua lại trước hạn toàn bộ lô trái phiếu mã VIB_BOND_L1_2017_003 vào ngày 14/12/2023. Lô trái phiếu có tổng cộng 200 trái phiếu với mệnh giá 1 tỷ đồng/trái phiếu, tương đương tổng giá trị 200 tỷ đồng, được phát hành vào ngày 14/12/2017, kỳ hạn 7 năm và phải đến ngày 14/12/2024 mới đáo hạn.
Trước đó, VIB cũng có văn bản công bố thông tin về kết quả mua lại trái phiếu trước hạn. Theo đó, ngân hàng đã tiến hành mua lại trước hạn toàn bộ 2 lô trái phiếu mã VIB_BOND_L1_2017_002 và VIB2128020.
Trong năm 2023, VIB đã liên tục mua lại trái phiếu trước hạn. Thông tin từ sàn HNX, từ tháng 1/2023 đến nay, VIB đã có tổng cộng 17 đợt mua lại trái phiếu trước hạn, với tổng giá trị mua lại 6.000 tỷ đồng.
CTCP Đầu tư xây dựng Trung Nam chậm thanh toán số tiền lãi đến hạn của lô trái phiếu TNGCB2124001 là gần 107 tỷ đồng. Theo các điều kiện, điều khoản quy định, nếu tiếp tục chậm thanh toán, Trungnam Group sẽ phải thanh toán bổ sung cho các trái chủ số tiền phạt 10%/năm trên số dư lãi chậm trả. Lô trái phiếu tổng giá phát hành 2.000 tỷ đồng, sẽ đáo hạn trong năm tới. Cũng trong năm 2024, Trung Nam còn có lô TNGCH2224005 (100 tỷ đồng) và lô TNGCB2224003 (2.000 tỷ đồng) đến hạn thanh toán.
CTCP Hưng Thịnh Land vừa công bố thông tin dời ngày đáo hạn 6 lô trái phiếu với tổng mệnh giá 1.600 tỷ đồng. Đây là những lô trái phiếu được phát hành vào năm 2020, trong đó có 5 lô đáo hạn ban đầu vào cuối tháng 8 và một lô vào cuối tháng 10. Sau điều chỉnh, tất cả sẽ đáo hạn vào cuối tháng 11/2024.
Trước khi gia hạn, Tập đoàn Hưng Thịnh và các doanh nghiệp trong hệ sinh thái nhiều lần công bố thông tin về việc chậm thanh toán gốc và lãi trái phiếu. Lý do chung là thị trường tài chính, thị trường giao dịch bất động sản diễn biến không thuận lợi dẫn đến doanh nghiệp chưa thu xếp kịp nguồn tiền để thanh toán đúng hạn so với kế hoạch.
Gần nhất, CTCP Hưng Thịnh Investment vừa đáo hạn lô trái phiếu H39CH2123002 trong tháng 11, giá trị 800 tỷ đồng cũng trong tình trạng không mấy sáng sủa. Từ tháng 5/2023, nhà đầu tư không nhận được lãi. Tổng tiền lãi mà Hưng Thịnh khất nợ trong Lô này là gần 82 tỷ đồng.
|
Năm 2024, theo các chuyên gia, phương án gia hạn kỳ hạn trả nợ trái phiếu tiếp tục được các tổ chức phát hành lựa chọn, do đây là phương án ít phức tạp, chỉ cần sự tham gia của hai phía. Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích, Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định, áp lực trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn trong quý 4/2023 vào khoảng 57.000 nghìn tỷ, đã trừ các khoản mua lại, trong đó bất động sản chiếm khoảng 47%. Lượng trái phiếu đáo hạn trong năm 2024 tương đối lớn với hơn 297 nghìn tỷ đồng trái phiếu tới hạn, trong đó nhóm bất động sản vẫn chiếm tỷ trọng lớn.
Sau giai đoạn tăng trưởng “nóng” và điều chỉnh, ông Trần Lê Minh, Tổng giám đốc VIS Rating tin tưởng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã bước vào chu kỳ mới, với nhiều điều kiện cần để thị trường phát triển theo hướng bền vững hơn. “Toàn bộ quy định trong Nghị định 65 sẽ có hiệu lực thi hành kể từ đầu năm 2024 thiết lập kỷ luật chặt chẽ hơn đối với các bên liên quan, khôi phục niềm tin của thị trường và mở đường cho thị trường chuyển sang chu kỳ mới bền vững hơn”, ông Minh phân tích.
VIS Rating nhận thấy có sự tập trung về trái phiếu chậm trả gốc và lãi vào một số doanh nghiệp khi 74% giá trị trái phiếu chậm trả gốc và lãi là từ các doanh nghiệp bất động sản có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến một vài nhóm công ty lớn. “Chúng tôi đánh giá khả năng cao sẽ có thêm 20.000 tỷ đồng trái phiếu chậm trả gốc và lãi phát sinh mới trong quý IV/2023”, VIS Rating dự báo.
|