Ốc núi Bà Đen hay còn gọi là ốc xu núi Bà, ốc Nàng Hai (danh pháp khoa học: Cyclophorus saturnus) là một loài ốc cạn thuộc chi Cyclophorus sinh sống ở núi Bà Đen thuộc Tây Ninh, đây là loài đặc hữu của vùng núi Bà Đen.
Ốc núi Bà Đen có hình dạng giống như ốc bươu nhưng mình dẹp và nhỏ xoăn thành nhiều vòng.
Đối với người dân địa phương, ốc núi Bà Đen là con vật linh thiêng gắn liền với giai thoại núi Bà Đen.
Tương truyền rằng vào cuối thế kỷ 18, một chàng thanh niên tên Lê Sỹ Triệt (quê Tràng Bảng, Tây Ninh) có tài cao, chí lớn. Chàng phải chia tay người yêu là Lý Thị Thiên Hương lên đường tòng quân.
Trong một lần lên núi viếng chùa cầu bình an cho người thương, nàng Thiên Hương bị một tên ác bá ức hiếp, để bảo toàn tiết hạnh nàng đã gieo mình xuống núi để quyên sinh. Những đồng xu mà nàng dùng để bố thí cho người nghèo rơi xuống vực thẳm, vương lại trên vách núi biến thành những con ốc nhỏ, gọi là ốc núi Bà Đen.
Không chỉ gắn với truyền thuyết linh thiêng của núi Bà Đen, đây là loài ốc cực hiếm vì chúng chỉ sinh sống trong các hang hốc đá, rất khó phát hiện.
Thức ăn của loài ốc này là lá những loại thảo dược mọc hoang trên núi như cây mã tiền, lá vong núi, đặc biệt là loại thuốc quý tên gọi dân gian gọi là lá Nàng Hai.
Cây Nàng Hai là một loại cây thuốc nam, từ lâu được dân gian sử dụng để chữa các chứng nhức mỏi, đau khớp, thống phong, còn cây vong núi giúp an thần. Người dân ở đây cho rằng, do ăn lá cây thuốc, nên ốc núi Bà Đen có vị ngọt, thanh mát và đặc biệt giàu dinh dưỡng.
Ốc núi Bà Đen có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng.
Việc săn bắt ốc núi Bà Đen không hề đơn giản. Vào mùa mưa, ốc mới bò ra kiếm ăn và sinh sản.
Nắm được quy luật trên, cứ trời vừa nhá nhem tối, những tay săn ốc chuyên nghiệp lại quảy bộ đồ nghề, trang bị thêm một chiếc đèn pin và vài dụng cụ phòng tránh khi gặp rắn nhắm hướng núi thẳng tiến.
Tuy nhiên, việc săn bắt ồ ạt, thiếu kiểm soát ốc núi Bà Đen sinh sản chậm, kén môi trường sống, nên thường chọn những nơi có điều kiện sống tương tự nhau đang khiến cho loài ốc đặc biệt này bị suy giảm, đối diện với nguy cơ tuyệt chủng.
