Phát hiện hệ sao đôi cực hiếm, nơi “nhật thực” kéo dài 7 năm

Một thế giới xa xôi mang tên Gaia17bpp vừa xuất hiện trở lại trước mắt người Trái Đất sau 7 năm nhật thực, tiết lộ một hệ sao đôi cực hiếm gặp trong vũ trụ.
Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam
Mới đây, các nhà thiên văn học đã quan sát thấy Gaia17bpp, một ngôi sao xa xôi, mờ đi hơn 4.500 lần từ năm 2012, để rồi vào năm 2019 bất ngờ sáng lên trở lại một cách ma quái. 

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-2
Để tìm lời giải cho bí ẩn này, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà thiên văn học Anastasios Tzanidakis từ Đại học Washington (Mỹ) đã kết hợp quan sát từ vệ tinh Gaia của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) với các quan sát từ các nhiệm vụ khác từ phía Mỹ, và phát hiện ra sự tồn tại của một "thế giới đã chết" gần ngôi sao bí ẩn. 

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-3
 Đó là một ngôi sao lùn trắng đồng hành được bao quanh bởi một đĩa vật chất dưới dạng bụi, khổng lồ và lan rộng. Nó vô tình bay ngang vùng không gian giữa Trái Đất và ngôi sao Gaia17bpp, tạo ra một quang cảnh "nhật thực" hiếm thấy khi quan sát từ phía địa cầu.

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-4
 Sao lùn trắng vốn là "thây ma" của những ngôi sao như Mặt Trời, bị sụp đổ sau khi đã cạn năng lượng.

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-5
 Để xác định rõ hơn, nhóm nghiên cứu đã sử dụng DASCH, một danh mục kỹ thuật số với 100 năm quan sát thiên văn được lưu trữ bởi Đại học Harvard (Mỹ) và xác định Gaia17bpp chưa từng mờ đi lần nào tương tự.

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-6
 Các phép đo cho thấy hệ sao đôi này nằm ở khoảng cách cực kỳ xa nhau và mất tới 1.000 năm để quay quanh nhau, do đó việc quan sát thấy 7 năm "nhật thực" là cơ hội ngàn vàng đối với giới thiên văn, mà theo các tác giả mô tả là sự kiện "chỉ xảy ra một lần trong đời".

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-7
Các tính chất mà cặp sao này thể hiện cũng cho thấy đây là một hệ sao đôi cực kỳ hiếm thấy trong vũ trụ. 

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-8
Gaia17bpp có thể nằm trong một hệ nhị phân hiếm gặp với nhật thực kéo dài như vậy, nhưng các nhà nghiên cứu lưu ý rằng nó không phải là ngôi sao duy nhất biểu hiện nhật thực dài như vậy.  

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-9
Theo các nhà thiên văn học đặc biệt quan tâm đến ngôi sao Epsilon Aurigae, ngôi sao bị che khuất bởi một người bạn đồng hành khổng lồ hai lần sau mỗi 27 năm – nhưng vẫn chưa xác định được danh tính của người bạn đồng hành. 

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-10
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng bị thu hút bởi ngôi sao khổng lồ Betelgeuse khi nó bắt đầu mờ dần vào cuối năm 2019, làm dấy lên nghi ngờ rằng nó sắp phun trào thành siêu tân tinh. Thay vào đó, người nổi tiếng đã ném một cơn thịnh nộ bụi bặm. 

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-11
Ngôi sao tạo ra bụi cho Gaia17bpp có thể là một ngôi sao chết nhỏ bé được gọi là sao lùn trắng, nhưng các nhà khoa học không chắc chắn điều gì khác có thể được thêm vào đĩa vật chất xung quanh nó. Dù đó là gì đi nữa, Gaia17bpp và người bạn đồng hành vũ trụ chưa biết của nó cách xa nhau đến mức một lần nhật thực khác cách đây hàng chục năm. 

Phat hien he sao doi cuc hiem, noi “nhat thuc” keo dai 7 nam-Hinh-12
 Phát hiện này là một sự kiện tình cờ và nếu họ chậm trễ vài năm, các nhà thiên văn học sẽ bỏ lỡ nó. Hơn nữa, nó cho thấy các loại hệ thống nhị phân này phổ biến hơn dự kiến. Các lý thuyết về sự sáng tạo của chúng sẽ giúp chúng ta hiểu cách thức các cặp như thế này xảy ra.
>>>Xem thêm video: NASA 'bắn' tiểu hành tinh để bảo vệ Trái đất (Nguồn: VTV24).


Thiên Trang (TH)

ĐỘC GIẢ BÌNH LUẬN