 |
| Nằm trên sướn núi Lớn, hướng ra Bãi Trước, Bạch Dinh là một dinh thự cổ nổi tiếng, có lịch sử đặc biệt của thành phố biển Vũng Tàu. Công trình được người Pháp xây từ năm 1898-1902 trên nền pháo đài Phước Thắng cũ. Do màu sơn trắng nên người Việt quen gọi dinh thự là Bạch Dinh. |
 |
| Từ tháng 9/1907, Bạch Dinh Vũng Tàu được dùng làm nơi giam lỏng cựu hoàng Thành Thái. Ông sống tại đây trong gần 10 năm. Khoảng cuối thời gian đó, vị vua thứ 10 của nhà Nguyễn đã trải qua cuộc tình nồng ấm với một thôn nữ địa phương. |
 |
| Theo tác giả Gia An (báo Bà Rịa - Vũng Tàu), khi sống ở Bạch Dinh, vua Thành Thái thường đi xe hơi sang vùng Long Điền, Đất Đỏ dự tiệc đình, tiệc lễ, hội hè của người dân địa phương. Bà con trong vùng lúc đó thấy xe nhà vua là đứng nép sát bên đường, cúi chào cung kính. |
 |
| Năm 1912, trong chuyến đến thưởng lãm các trò chơi dân gian của người dân làng Phước Thọ, vua Thành Thái đã vô cùng ngạc nhiên khi thấy có một cô gái cao dong dỏng, tóc búi về nhất cuộc thi đua ngựa của làng. Cô gái không môi son má phấn mà trông mặn mà, dễ ưa, tên là Trần Thị Đê. |
 |
| Vua Thành Thái nảy sinh tình cảm và nhắn tin qua ông Hội đồng Kế rằng muốn cưới cô Đê về làm vợ, chuẩn bị nhận lễ vật, đưa dâu về Bạch Dinh. Hôn lễ diễn ra sau đó không lâu dù ban đầu cô Đê cứ khăng khăng từ chối vì “không nỡ sống xa mẹ, xa cha”. |
 |
| Hai bà phi của vua, vốn là hai chị em ruột con của một viên quan lớn trong triều, đến tận nhà cô dâu để lo việc trang điểm và đem sính lễ rước dâu. Năm đó vua Thành Thái 35 tuổi, còn ý trung nhân mới tròn 20. Nghi lễ ở Bạch Dinh diễn ra rất trọng đại trong sự bảo vệ cẩn mật của binh lính. |
 |
| Theo một lời kể khác thì vua Thành Thái gặp người trong mộng của mình vào mùa hè năm 1916 chứ không phải năm 1912. Và bối cảnh của cuộc gặp là vua tình cờ nhìn thấy một cô gái đang phi ngựa trên đường chứ không phải là trong một cuộc đua ngựa. |
 |
| Không rõ lời kể nào là chính xác, nhưng có một điều chắc chắn là vua Thành Thái đã có những phút giây hạnh phúc bên người vợ mới cưới ở Bạch Dinh, trong thời kỳ u ám khi chịu sự quản thúc của người Pháp. |
 |
| Thành Thái đã không có nhiều thời gian để tận hưởng niềm hạnh phúc hôn nhân ở Vũng Tàu. Đến nǎm 1916, ông bị đày ra đảo Réunion cùng với con trai là vua Duy Tân, để lại người vợ hiền cùng tòa dinh thự màu trắng trống vắng. |
 |
| Một nguồn sử liệu cho rằng, khi vua Thành Thái rời Việt Nam, thứ phi Trần Thị Đê đang có thai được 3 tháng và phải rời Bạch Dinh để về quê chờ sinh nở. Đầu năm sau, công chúa Trần Thị Kiều ra đời mà không biết mặt cha. Hai mẹ con đùm bọc nhau trong khốn khó. |
 |
| Thành Thái thì bặt vô âm tín suốt 3 thập niên. Đến năm 1947, vị cựu hoàng mới trở về nước, nhưng bị chính quyền bù nhìn thân Pháp quản thúc tại Sài Gòn. Ngay khi có cơ hội, ông đã về Vũng Tàu tìm gặp người tình xưa. |
 |
| Họ mừng mừng tủi tủi vì phận vợ chồng vẫn nặng nghĩa đậm duyên. Hạnh phúc của Thành Thái còn được nhân đôi khi lần đầu gặp mặt con gái sau hơn 30 năm xa cách. Những năm sau đó, ông đã dồn hết tâm trí và tiền của cho hạnh phúc của nàng công chúa sinh ra từ cuộc tình Bạch Dinh. |
 |
| Mỗi lần gặp mặt, hai cha con lại đi đây đó trò chuyện, chụp hình kỷ niệm. Công chúa thường nhắc lại thuở ấu thơ cô đơn buồn tủi của mình. Còn cựu hoàng Thành Thái vẫn đau đáu nỗi hận trong lòng vì không giúp được gì cho dân tộc. |
|
| Một lần về lại Bạch Dinh, ông đã làm bài thơ "Sầu tây bể cấp" để bày tỏ nỗi lòng ai oán của mình về thời cuộc. Lời thơ ám ảnh lòng người: “Sống thừa nào biết đến hôm nay/Nhìn thấy núi non đất nước này/Sừng ngựa chưa quên câu chuyện cũ/Ruột tằm chín khúc mối sầu tây...". |
 |
| Ít năm sau cuộc đoàn viên, cựu hoàng Thành Thái vĩnh biệt thế gian vì già yếu và bệnh tật vào ngày 20/3/1954. Không rõ trong thời khắc ông ra đi, những người phụ nữ quan trọng nhất cuộc đời ông có ở bên cạnh hay không... |
Mời quý độc giả xem video: Rừng vối cổ thụ trong di sản thế giới Tràng An | VTV4.