Chính phủ vừa ban hành Nghị định 296 quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Quy định này có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Theo đó, nghị định quy định nguyên tắc, trình tự và thủ tục áp dụng các biện pháp cưỡng chế để thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả và hoàn trả kinh phí cho cơ quan thực hiện biện pháp khắc phục.

Điểm đáng chú ý của nghị định là việc cụ thể hóa loạt biện pháp cưỡng chế tài chính nhằm thu hồi tiền phạt, trong đó có quy định khấu trừ tiền trong tài khoản hoặc tiền gửi khi đối tượng không tự nguyện chấp hành và có tiền gửi tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.

Theo quy định, trong thời hạn 1 ngày làm việc kể từ thời điểm nhận được quyết định cưỡng chế, tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam phải phong tỏa số tiền tương ứng với số tiền mà cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế phải nộp. Nếu không đủ số dư để khấu trừ, đơn vị phải phong tỏa toàn bộ số tiền trong tài khoản.

Các tổ chức này có trách nhiệm cung cấp thông tin, phong tỏa và trích chuyển tiền từ tài khoản, tiền gửi của đối tượng bị cưỡng chế khi có yêu cầu của người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế.

Để đảm bảo thi hành, nghị định cho phép áp dụng khẩn cấp biện pháp phong tỏa tài khoản, tiền gửi ngân hàng hoặc niêm phong tài sản khi người ra quyết định cưỡng chế có đủ căn cứ xác định cá nhân, tổ chức có dấu hiệu tẩu tán tiền bạc, tài sản.

Ngoài biện pháp khấu trừ tiền gửi, Nghị định 269 còn quy định chi tiết về khấu trừ một phần lương/thu nhập và kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

Mức khấu trừ đối với tiền lương và lương hưu không vượt quá 30% thu nhập hàng tháng sau khi đã trừ các khoản bảo hiểm và thuế. Đối với các khoản thu nhập khác, mức khấu trừ tối đa là 50%. Việc khấu trừ phải bảo đảm mức sống tối thiểu cho người bị cưỡng chế và người phụ thuộc.

Nghị định cũng quy định về việc kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá. Tuy nhiên, việc kê biên phải bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người bị cưỡng chế, chẳng hạn không được kê biên nhà ở duy nhất phục vụ nhu cầu sinh hoạt tối thiểu của cá nhân và gia đình người bị cưỡng chế.

Bên cạnh đó, việc kê biên tài sản phải được thông báo cho cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế, UBND cấp xã nơi tài sản bị kê biên tọa lạc trước ít nhất 5 ngày làm việc.