Vụ nổ bóng bay xảy ra sáng 5/9 tại buổi lễ khai giảng ở Trường Tiểu học xã Yên Phú, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa khiến 7 học sinh phải nhập viện cấp cứu với các vết bỏng ở tay và mặt. Vậy tại sao bóng bay cháy nổ và phòng tránh ra sao với loại khí được sử dụng làm bom nhiệt hạch này?
Hydro còn được sử dụng làm bom nhiệt hạch, sức công phá mạnh gấp 1000 lần bom nguyên tử
Trên thế giới, đã có nhiều vụ tai nạn nổ bóng bay rất nặng, nên khi trang trí bóng bay trong lễ khai giảng, trong các bữa tiệc, hay ở nơi công cộng, thì phải hiểu rõ trường hợp nào bóng bay sẽ cháy nổ.
Vấn đề nằm ở khí Hydro hay Heli trong bóng bay.
Chúng ta ai cũng biết, bóng bay có thể bay lên, khi bơm khí vào trong bóng bay nhẹ hơn không khí bên ngoài, người bán bóng bay thường bơm khí Hydro hoặc khí Heli.
Hydro: là chất khí nhẹ hơn không khí 16 lần, không màu, không mùi, trong suốt, dễ cháy và nổ ngay cả ở điều kiện nhiệt độ thấp và áp suất bình thường.
Heli: là khí trơ nhẹ hơn không khí 8 lần, không màu, không mùi, không cháy ở nhiệt độ và áp suất bình thường.
Chính vì khả năng cháy nổ kinh khủng, nên Hydro còn được sử dụng làm bom nhiệt hạch, sức công phá mạnh gấp 1000 lần bom nguyên tử.
Vì vậy, những quốc gia phát triển đã cấm bơm khí Hydro vào bóng bay, mà chỉ được phép bơm khí Heli vì khí này không gây cháy nổ như vậy.
Đến nay, Việt Nam vẫn chưa ban hành lệnh cấm bơm Hydro vào bóng bay, trong khi giá Hydro chỉ bằng ¼ giá Heli, nên có thể một số người bán bóng bay vẫn bơm Hydro vào quả bóng.
Khi phát nổ, quả bóng bay chứa Hydro có thể biến thành quả cầu lửa gây bỏng, chưa kể áp lực tạo ra từ tiếng nổ có sức công phá rất lớn, ngoài gây bỏng và tổn thương đụng dập mô mềm, thì mảnh bóng bay thậm chí có thể xuyên qua cổ họng, có thể làm mù mắt.
 Trường Tiểu học Yên Phú nơi xảy ra sự việc. |
Khi chơi đùa với bóng hydro dễ gặp thảm họa
Nguyên nhân đầu tiên, là khi bóng bay Hydro gặp nhiệt độ cao, ví dụ như ngoài trời nắng nóng, bóng đèn nóng trong nhà nhiệt độ cao, hay người hút thuốc lá tàn thuốc bay.
Nguyên nhân thứ hai, là đùa nghịch với bóng bay Hydro, thường là mọi người rất thích bóp quả bóng bay, vì bóp nắn sẽ mềm mềm thích. Người lớn cũng hay dùng bóng bay để trêu đùa trẻ em, ví dụ dùng bóng đập lên đầu lên mặt đứa trẻ vì nghĩ không sao, chẳng ngờ bóng bay chứa Hydro với áp suất tăng đột ngột cũng gây cháy nổ. Trẻ em cũng thích chơi đùa bóng bay, nếu bên trong có khí Hydro, thì rất dễ gặp thảm họa.
Nguyên nhân thứ ba, đó là khi bóng bay Hydro gặp phải các vật chứa Hydrocarbon thơm, cũng gây cháy nổ. Nói tới Hydrocarbon thơm, nhiều người quên mất hoá học rồi sẽ không nhớ, nhưng nói về cam, quýt hay chanh thì ai cũng biết. Vỏ của các trái cây này chứa Hydrocarbon thơm, mà hoá học dạy rằng, chất Hydrocarbon thơm lại hoà tan rất tốt cao su, mà bóng bay được làm từ cao su.
Vậy khi nước cam ép hay nước chanh ép bắn vào quả bóng bay, chúng sẽ phát nổ, tạo ra một phản lực và đám cháy cực kì nguy hiểm, các thầy cô dạy hoá học phổ thông nên đưa chi tiết này vào bài giảng.
Bằng mắt thường, không có cách nào phân biệt được bóng bay hydro hay bóng bay heli, nên chỉ trông vào người bán có tâm, trước khi cơ quan chức năng ban hành lệnh cấm bán bóng bay bơm khí hydro và kiểm tra cơ sở bán bóng bay.
Ngoài ra, cũng cần ban hành lệnh cấm bóng bay ở những nơi đông người, ví dụ như cấm mang bóng bay trên phương tiện giao thông công cộng, cấm dùng trong những bữa tiệc đông người. Trường hợp mua bóng bay để trang trí, bắt buộc phải hỏi người bán, đảm bảo bóng bay được bơm khí Heli.
Cách phòng tốt nhất là trang bị kiến thức