Đi bộ sai luật có nguy cơ ngồi tù 15 năm

Theo quy định của Bộ luật hình sự (BLHS) 2015 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2018) về tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ (GTĐB) (Điều 260):

1. Người nào tham gia GTĐB mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ (ATGTĐB) thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm: a) Làm chết 01 người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe cho 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%; c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe cho 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%; d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm: a) Không có giấy phép lái xe theo quy định; b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định hoặc có sử dụng chất ma túy hoặc các chất kích thích mạnh khác mà pháp luật cấm sử dụng; c) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; d) Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông; đ) Làm chết 02 người; e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên; g) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%; h) Gây thiệt hại về tài sản từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỷ đồng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:a) Làm chết 03 người trở lên; b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên; c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên; d) Gây thiệt hại về tài sản 1,5 tỷ đồng trở lên.

4. Người tham gia GTĐB mà vi phạm quy định về ATGTĐB gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60%, thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

5. Vi phạm quy định về ATGTĐB mà có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản của người khác nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

6. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Như vậy, quy định này không còn bó hẹp trong phạm vi những người sử dụng phương tiện tham gia GTĐB, mà còn được mở rộng ra người tham gia GTĐB, bao gồm cả người đi bộ.

Theo đó, nếu người đi bộ băng qua đường (là nguyên nhân chính) dẫn đến tai nạn giao thông gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng theo khoản 3, Điều 260 của BLHS 2015 thì cũng đối diện với nguy cơ bị phạt tù ở khung cao nhất là 15 năm tù giam.

Trước đó, Điều 202 BLHS 1999 quy định tội phạm này với tên gọi tội "Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện GTĐB". Tức chỉ những người nào điều khiển phương tiện GTĐB mới phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này. Trong khi đó, khoản 22 Điều 3 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định "Người tham gia giao thông gồm người điều khiển, người sử dụng phương tiện tham gia GTĐB; người điều khiển, dẫn dắt súc vật; người đi bộ trên đường bộ". Nếu áp dụng Điều 202 của BLHS 1999 thì không thể xử lý trách nhiệm hình sự đối với "người sử dụng phương tiện tham gia GTĐB; người điều khiển, dẫn dắt súc vật; người đi bộ trên đường bộ" dù họ cũng tham gia giao thông và gây thiệt hại đến tính mạng, gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe, gây thiệt hại về tài sản của người khác. Điều 260 BLHS năm 2015 đã sửa đổi tên điều luật theo hướng bao quát hơn, phản ánh đúng phạm vi và đối tượng điều chỉnh của điều luật. Cụ thể, người nào tham gia GTĐB mà vi phạm quy định về đảm bảo ATGT thì đều có thể bị xử lý trách nhiệm hình sự về tội này.

Theo luật sư Cao Thế Luận, Công ty Luật Kao Kiến, trong thực tiễn áp dụng BLHS 1999 và sửa đổi 2003; 2009 việc xử lý hình sự người đi bộ khi tham gia giao thông rất ít. Đa số bị xử lý về tội " Cản trở GTĐB" theo điều 203. Trong khi đó, tình trạng người đi bộ khi tham gia giao thông không tuân thủ đúng, đầy đủ các quy định, quy tắc ATGTĐB là thường xuyên xảy ra.

"Việc thay đổi thuật ngữ pháp lý từ người điều khiển phương tiện giao thông (BLHS 1999) sang thuật ngữ "người tham gia giao thông" (BLHS 2015) đã phần nào tạo ra vị thế cân bằng và bình đẳng trong việc xử lý vi phạm các chủ thể khi tham gia giao thông. Đồng thời, với quy định như thế thì việc xử lý các vi phạm của người đi bộ là phù hợp hơn và cụ thể hơn so với bộ luật cũ"- luật sư Luận phân tích.