Sông Lam chảy qua 9 xã thuộc huyện Hưng Nguyên, trong đó 3 xã Hưng Lợi, Hưng Lam và Hưng Lĩnh đang được xem là điểm nóng khai thác cát trái phép ở trên và dưới cầu đường bộ, đường sắt nối liền 2 tỉnh Nghệ An - Hà Tĩnh nhiều tháng qua.
Đoạn sông khai thác cát trái phép này dài hơn 30km.
Khiếp sợ nạn cát tặc
Mất ăn, mất ngủ vì nạn cát tặc từng đêm khai thác làm inh ỏi cả bờ sông đoạn chảy qua xóm 5, xóm 6, xã Hưng Lam, hàng trăm người dân nhiều đêm phục kích, bắt quả tang.
 |
| Người dân kêu cứu vì nạn cát tặc ngày đêm làm đảo lộn cuộc sống |
 |
| Hình ảnh tàu hút cát tấp nập trên dòng sông Lam đoạn dưới cầu đường sắt Yên Xuân |
Đại diện các hộ dân, ông Trần Ngọc Vinh (SN 1963) kể, xã Hưng Lam có khoảng 30 tàu khai thác cát, trong đó mỗi tàu hút khoảng 100m3. Bình quân mỗi ngày khoảng 3.000m3 cát dưới sông bị hút lên.
''Không thể có con sông nào chịu đựng được nổi trước áp lực như vậy. Chỉ vài năm tới, nhà chúng tôi sẽ bị đe dọa. Một số nhà dân đang làm cũng phải bỏ dở vì sợ sụt lút trước tình trạng này'' - ông Vinh trăn trở.
Một nghịch lý người dân chỉ ra, trong khi Nhà nước bỏ ra nhiều tỷ đồng để làm bờ kè chống sạt lở 2 bên bờ sông thì cát tặc vẫn lộng hành. Bờ kè làm lại lần thứ 2 cũng bị hư hỏng, bong tróc, nhiều đoạn sắp sập xuống sông.
 |
| Một bên bờ nhà nước bỏ ra hàng trăm tỷ đồng làm bờ kè, phía dưới sông hàng chục tàu hút cát |
Các tàu hút cát ngay dưới chân cầu đường sắt Bắc - Nam. Cạnh cầu đường sắt là bãi tập kết cát ''khổng lồ'' của công ty TNHH Yến Nhi chưa được cấp phép.
Ông Dư Xuân Nhường (SN 1956), một người dân, băn khoăn: "Ai cấp phép để khai thác cát sỏi hai bên bờ sông với những đống cát khổng lồ? Tiếng động cơ tàu máy lớn gầm rú khiến chúng tôi hết sức bất bình. Công trường hút cát tập kết sát khu dân cư, đêm hôm ầm ĩ, cuộc sống người dân không được yên".
 |
| Những cỗ máy đêm đêm hoạt động trái phép khiến người dân mất ăn, mất ngủ |
Cũng theo ông Nhường, suốt bao đời nay người dân ở đây sống bằng nghề nông nghiệp. Đất đai của ông bà tổ tiên để lại giờ đang sạt ra ngoài dòng sông. Nhà nước bỏ ra hàng trăm tỷ đồng kè bờ sông, tuy nhiên 2 năm sau, thực trạng hút cát triền miên gây xói lở.
Gần bờ sông, ngôi đền Long Giang có từ hàng trăm năm nay đang bị uy hiếp bởi nạn cát tặc.
Kỷ luật chủ tịch xã để khai thác cát trái phép
Trao đổi với PV, ông Trần Văn Duyệt - Chủ tịch UBND xã Hưng Lam khẳng định, nạn khai thác cát tặc liên tục diễn ra ở đoạn sông Lam từ đền Long Giang đến xóm 9 cũ, kéo dài hơn 1km.
''Đặc điểm của kẻ hút trộm cát chọn vào thời điểm con nước lên. Hai là vào đêm khuya vắng, rơi vào ngày nghỉ từ 1-3h sáng. UBND xã không có nhân lực để bắt giữ cát tặc. Không có chuyện bảo kê khai thác cát trái phép'' - lời ông Duyệt.
 |
| Chính quyền xã và huyện Hưng Nguyên không thể làm gì với nạn cát tặc nghi ngờ có bảo kê |
Vị chủ tịch xã Hưng Lam khẳng định: ''Lực lượng điều động ra sông có hôm phải đầu hàng với nạn khai thác cát trái phép. Họp huyện tôi có đề nghị làm quyết liệt vấn đề hút cát sông Lam. Chủ tịch huyện chỉ đạo thành lập cụm, trang bị máy móc, cho người về lái máy để bắt tàu cát...''.
Ông Thái Huy Dũng - Trưởng phòng Kinh tế Hạ tầng huyện Hưng Nguyên cho biết, trên toàn huyện có 15 bãi tập kết cát, trong đó có 7 đơn vị được cấp phép, còn lại là chưa có phép.
 |
| Bãi cát không phép của công ty TNHH khai thác cát sạch Yến Nhi nằm sát cầu đường sắt |
Bãi cát nằm sát cầu đường sắt Bắc - Nam thuộc công ty TNHH khai thác cát sạch Yến Nhi vẫn chưa được cấp phép lập bến. Đây là bãi cát nằm trong chỉ giới hành lang an toàn của ngành đường sắt Việt Nam.
Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên Ngô Phú Hàn cho biết, đã giao nhiệm vụ cho chủ tịch, trưởng Công an các xã thường xuyên kiểm tra, truy bắt tàu hút cát trái phép.
''Chủ tịch xã nơi nào để xảy ra khai thác cát trái phép thì sẽ xử lý kỷ luật. Các bến bãi cát không phép, nếu đơn vị nào cấp sai thì đơn vị đó chịu trách nhiệm'' - ông Hàn nói rõ.