Có hay không “bảo kê” vỉa hè?
Ngày 18/6, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo quyết định ban hành quy định về quản lý và sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố trên địa bàn TP.HCM.
Theo dự thảo, cá nhân hoặc tổ chức nếu sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố làm điểm trông giữ xe, hoạt động kinh doanh dịch vụ, mua bán hàng hóa, tổ chức đám cưới, đám tang và một số hoạt động khác thì phải đóng phí. UBND quận, huyện xem xét cấp phép theo quy định. Mọi hoạt động phải đảm bảo chừa chiều rộng hè phố cho người đi bộ lưu thông tối thiểu từ 1,5m.
Phát biểu tại hội thảo, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM cho rằng, việc thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố cần phải được tổ chức triển khai, quản lý một cách chặt chẽ và phân công trách nhiệm rõ ràng của các cấp. Cụ thể, giao cho quận, huyện có trách nhiệm thế nào, quyền hạn đến đâu phải được nêu rõ; không được cho phép tràn lan và ai, cấp nào làm sai thì người đó phải chịu trách nhiệm.
“Việc thu phí giao về các địa phương dễ xảy ra tiêu cực như lợi ích nhóm hay bảo kê. Vì vậy, cần nghiên cứu, tiến hành quản lý hiệu quả hoặc giao cho một đơn vị trực thuộc thu phí để tránh tình trạng tiêu cực thì mới đảm bảo được lợi ích cho nhân dân”, ông Hậu nói.
Theo luật sư Hậu, hiện nay, tình trạng cán bộ phường, xã bảo kê cho phép sử dụng vỉa hè còn nhiều. Dù đã có nhiều chiến dịch “giành lại vỉa hè cho người đi bộ”, tuy nhiên những chiến dịch này không được tổ chức thường xuyên, chỉ diễn ra một thời gian nhất định khiến tình trạng lấn chiếm lề đường, vỉa hè lại tiếp tục tái diễn. Thực trạng trên đã đặt ra vấn đề về hiện tượng bảo kê hoặc buông lỏng diễn ra ngày càng phổ biến và công khai trong việc lập lại trật tự lòng lề đường, vỉa hè.
Do vậy, cần thiết phải siết chặt công tác quản lý trong nội bộ cơ quan và kiểm soát chặt chẽ, xử lý nghiêm khắc những trường hợp vi phạm. Đồng thời phải có quy định chế tài như xử lý cán bộ, công chức lạm quyền, cấp phép không đúng quy định.
Lấy dẫn chứng cụ thể, ông Hậu cho biết, tại vỉa hè đường Nguyễn Du, đoạn giao với Đồng Khởi gần trụ sở UBND Q.1 có nhiều bãi đậu xe tự phát của khách uống cà phê. Khách đậu xe ở đây được nhân viên bảo vệ mặc đồng phục dựng, dắt xe lên vỉa hè.
Ngoài ra còn nhiều tuyến đường khác trên địa bàn Q.1 đang lấn chiếm vỉa hè, lòng đường. Trước tình trạng này, UBND Q.1 đã cho thôi việc một cán bộ quản lý trật tự đô thị khi người dân tố giác cán bộ này “bảo kê” cho lấn chiếm vỉa hè trên địa bàn.
Thu phí hiệu quả, đúng mục đích
Ông Trần Thanh Bình, Phó Chủ tịch UBND quận 3 cho rằng, nếu cho phép sử dụng một phần vỉa hè, lòng đường để kinh doanh, làm bãi đậu xe thì nhu cầu gửi xe và bán hàng rong sẽ được giải quyết.
Tuy nhiên, nếu không quản lý tốt sẽ dẫn đến tình trạng lấn chiếm bát nháo. Bên cạnh đó, việc tổ chức thu phí ra sao, đơn vị nào thực hiện cũng cần tính kỹ vừa đảm bảo việc thu, quản lý và sử dụng phí thu hiệu quả, đúng mục đích. Đặc biệt, điều kiện sử dụng vỉa hè, lòng đường phải được đặt ra để đảm bảo khi dùng một phần vỉa hè, lòng đường để giữ xe, kinh doanh vẫn không ảnh hưởng đến người đi bộ, xe lưu thông.
Ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT TP.HCM cho biết, trong quá trình khảo sát, nhận được nhiều ý kiến của người dân đồng tình về việc vỉa hè là nơi phục vụ chính cho người đi bộ. Nhưng bên cạnh đó, một số chức năng khác cũng cần tạo điều kiện cho phép các hoạt động kinh doanh nếu phù hợp.
Theo ông Lâm, quá trình sửa đổi Quyết định 74 được thực hiện từ năm 2017 đến nay mới cơ bản hoàn chỉnh để xin ý kiến phản biện, bởi vì Sở đánh giá việc này tác động rất lớn đến người dân và khi ban hành ra phải khả thi và phù hợp thực tế. Cũng như chờ kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu phát triển TP trên cơ sở lấy ý kiến của người dân để đánh giá nhu cầu.
Về dự thảo thay thế Quyết định 74, với thẩm quyền quản lý vỉa hè, đa phần giao quận, huyện. Điểm mới ở đây là giải quyết các điểm bố trí xe hai bánh, hoặc xe đạp miễn phí để tiếp cận các trạm dừng xe buýt. Những điểm này Sở GTVT sẽ chủ động phối hợp với các quận, huyện để cấp phép.