Thị trường thương mại điện tử Việt Nam những năm gần đây tăng trưởng bứt phá. Theo các chuyên gia, thương mại điện tử là mảnh đất “màu mỡ” cho các nhà đầu tư khi nguồn vốn nội địa và FDI liên tục đổ vào thị trường này. Sau khi xây dựng kênh bán hàng offline quy mô lớn, nhiều nhà bán lẻ hiện đại đồng loạt công bố lấn sân online.
 |
| Quý 4/2020, VinCommerce đã có quý đầu tiên đạt lợi nhuận 16 tỷ đồng, hướng tới mục tiêu EBITDA dương trong cả năm 2021. |
Theo báo cáo Thương mại điện tử Đông Nam Á 2020 của Google, Temasek và Bain & Company, thương mại điện tử Việt Nam năm 2020 tăng 16% và đạt quy mô trên 14 tỷ USD. Dự đoán tốc độ tăng trưởng trung bình giai đoạn 2020-2025 là 29% và tới năm 2025 quy mô thương mại điện tử nước ta đạt 52 tỷ USD.
Bà Lê Minh Trang, đại diện Công ty Nielsen Việt Nam đánh giá, xu hướng mua sắm online trong dịch Covid-19 mở ra cơ hội kinh doanh online nhiều hơn khi người dân chọn mua sắm tại nhà gia tăng. Mua sắm online có tốc độ tăng trưởng 2 chữ số hàng năm và con số này còn nhiều khả năng phát triển nữa ở Việt Nam.
Bốn sàn thương mại điện tử lớn nhất hiện nay là Shopee, Lazada, Tiki, Sendo đều được các nhà đầu tư nước ngoài rót vốn. Tiki có sự góp mặt của quỹ đầu tư mạo hiểm của chính phủ Singapore là EDBI; JD.com (công ty thương mại điện tử lớn thứ 2 tại Trung Quốc, chỉ sau Alibaba) và các nhà đầu tư từ Hàn Quốc như STIC, KIP; từ Nhật Bản như CyberAgent Ventures, Sumitomo…
Shopee từng nhận vốn đầu tư 50 triệu USD của Công ty SEA (Singapore). Lazada ngoài Alibaba là đổ đông kiểm soát còn có có nhà đầu tư khác là quỹ đầu tư quốc gia Temasek của Singapore. Tại Sendo, nhà đầu tư trong nước nắm gần 35%, trong khi 16 cổ đông ngoại sở hữu hơn 65% cổ phần.
Alibaba nổi lên như một nhà đầu tư toàn cầu vào lĩnh vực thương mại điện tử. Theo Báo cáo M&A nửa cuối năm 2019 của Hampleton, trong vòng 30 tháng, Alibaba đã thực hiện 8 thương vụ sáp nhập ở lĩnh vực thương mại điện tử ở nhiều quốc gia, trong đó có thể kể đến các thỏa thuận đầu tư vào Daraz Group (nhà bán lẻ online tại Pakistan), ORDRE (nhà bán lẻ thời trang online có mặt tại nhiều quốc gia), Ele.me (dịch vụ giao thức ăn cho các đơn đặt hàng online tại Trung Quốc).
Trong 3 năm 2018, 2019, 2020 Alibaba đã thực hiện nhiều đợt rót vốn đầu tư vào Lazada với giá trị lần lượt là 1,5 tỷ USD, 790 triệu USD và 2,3 tỷ USD. Năm 2018, Alibaba mua 85% cổ phần của Trendyol (trang thương mại điện tử hàng đầu tại Thổ Nhĩ Kỳ) với giá trị tiền mặt là 728 triệu USD. Năm 2017, tập đoàn này đầu tư vào 1,1 tỷ USD vào Tokopedia - nền tảng thương mại điện tử hàng đầu tại Indonesia.
 |
| Năm 2018, Walmart đã mua cổ phần chi phối tại Flipkart, hãng bán lẻ trực tuyến lớn nhất của Ấn Độ. |
ĐẦU TƯ VÀO LĨNH VỰC NHU YẾU PHẨM ONLINE ĐANG LÀ XU HƯỚNG
Shopee, Tiki, Lazada, Sendo là các trang thương mại điện tử hàng đầu tại Việt Nam, hiện nay. Tuy nhiên, một điểm chung là cả bốn nền tảng này đều chưa tập trung vào các nhu cầu thiết yếu, có tần suất sử dụng mỗi ngày như thực phẩm, đồ uống. Thương mại điện tử hiện đang phục vụ chủ yếu cho các nhu cầu không thiết yếu, giá trị cao, tần suất mua hàng không thường xuyên như mỹ phẩm, quần áo, du lịch…
“Covid-19 bùng bổ, người tiêu dùng hạn chế chi tiêu cho những nhu cầu không thiết yếu. Do vậy, mua sắm thời trang, du lịch, ăn uống bên ngoài có sự sụt giảm rõ rệt. Tương quan với bức tranh trên, các nhà bán lẻ nên chú trọng vào các mặt hàng thiết yếu trên môi trường online. Đây là sự chuyển dịch mà các doanh nghiệp bán hàng online cần phải nhìn thấy.” - Bà Lê Minh Trang, đại diện Công ty Nielsen Việt Nam lưu ý.
Đồng tình với bà Trang, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2021 của Masan Group, ông Danny Le - Tổng giám đốc Tập đoàn Masan cho rằng: “Để thúc đẩy việc mua sắm online, cần tập trung vào phục vụ các sản phẩm thiết yếu - những sản phẩm mà người tiêu dùng có nhu cầu sử dụng hằng ngày. Nhu yếu phẩm hiện chiếm 50% thị trường bán lẻ Việt Nam và 25% chi tiêu tiêu dùng của người Việt. Đây là điều Masan đang hướng đến.”
Ông Danny Le lấy dẫn chứng về sự thành công của Walmart, một công ty bán lẻ đa quốc gia của Mỹ, vận hành chuỗi các đại siêu thị và cửa hàng bách hóa. Với hơn 5.000 cửa hàng khắp cả nước, Walmart đạt doanh thu 500 tỷ USD mỗi năm, phục vụ 150 triệu người tiêu dùng. Từ mô hình các cửa hàng offline đạt lợi nhuận, Walmart đã lấn sân sang lĩnh vực bán lẻ online.
Năm 2018, Walmart đã mua cổ phần chi phối tại Flipkart, hãng bán lẻ trực tuyến lớn nhất của Ấn Độ. Theo đó, Walmart sẽ đầu tư 16 tỷ USD để thâu tóm 77% cổ phần tại Tập đoàn Flipkart. Qua giao dịch này, Walmart đã thâm nhập thị trường thương mại điện tử Ấn Độ - được Morgan Stanley định giá khoảng 200 tỷ USD. Đồng thời, việc thâu tóm Flipkart cũng tạo thêm sức mạnh để Walmart cạnh tranh trên sân chơi thương mại điện tử toàn cầu.
Ở thị trường Việt Nam, The CrownX có khá nhiều điểm tương đồng với Walmart khi thế mạnh sẵn có của tập đoàn tiêu dùng - bán lẻ này là hệ thống bán lẻ offline quy mô hàng đầu, phủ sóng khắp cả nước (gần 2.500 điểm bán VinMart / VinMart+) và mối quan hệ hợp tác mật thiết của MCH với 300.000 điểm bán lẻ truyền thống.
Hơn 1 năm tiếp quản VinCommerce , Masan đã tìm ra mô hình bán lẻ có lợi nhuận. Quý 4/2020, VinCommerce đã có quý đầu tiên đạt lợi nhuận 16 tỷ đồng, hướng tới mục tiêu EBITDA dương trong cả năm 2021.
Hiện nay, đang có nhiều đồn đoán The CrownX có kế hoạch hợp tác với một “ông lớn” trong lĩnh vực thương mại điện tử để phát triển nền tảng tiêu dùng bán lẻ tích hợp từ offline đến online.