Yến sào không chỉ là món ăn ngon mà còn chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, được nhiều người thưởng thức hoặc dùng làm quà tặng nhất là hậu COVID-19, “trào lưu” dùng tổ yến càng “bùng nổ”.
“Thượng vàng - hạ cám”
Chị Trần Ngọc Lan (ngụ Q3, TPHCM) cho biết, trước đây chị chưa dùng yến sào bao giờ, nhưng sau khi cả gia đình bị mắc COVID-19, nhiều người mách dùng yến sào để tầm bổ chị cũng tìm mua tại một cửa hàng trên đường Lê Văn Sỹ, Q3 với giá gần 5 triệu đồng/100 gram. Nhưng mua xong chị vào mạng xã hội so sánh giá, cũng 100 gram, nơi thì rao 3,5 triệu đồng; nơi thì 2,8 triệu đồng. Thậm chí, có nơi chỉ 600.000 đồng với lý do hàng tồn kho.
Còn anh Nguyễn Hoàng Sang (ngụ Q8, TPHCM) cho biết, thường mua yến sào với giá 4 triệu đồng/100 gram, “hiện có rất nhiều loại yến sào như: dạng tổ, yến thô nguyên chân, yến bánh tròn, yến sợi nhỏ, yến “baby” - yến vụn... Cùng không có quy tắc nào để chọn mua yến sào. Tôi chỉ dựa vào kinh nghiệm và mua ở cửa hàng quen, gần nhà”, anh Sang nói.
 |
| Yến sào đang là món ăn được nhiều gia đình lựa chọn để tẩm bổ, tăng sức đề kháng. |
Nếu như trước đây, yến sào là loại mặt hàng xa sỉ, thì nay cùng với nhu cầu của xã hội, mặt hàng này trở nên thông dụng, tràn ngập từ mạng xã hội, tới các cửa hàng nhỏ lẻ và giá cả cũng “muôn hình vạn dạng”. Tại group “Chợ Yến Sào Toàn Quốc”, yến hũ (bán trong những hũ nhỏ đã chưng sẵn) giá từ 70.000 - 180.000 đồng loại 70 - 200ml; yến thô tai A cam nhạt với giá 22,5 triệu đồng/kg; hoặc yến vụn tổ lạt chỉ... 15 triệu đồng/kg... Nhưng không ít người đã chia sẻ rằng, họ mua phải yến giả khi nghe “review”. Có người bức xúc cho rằng mình đã bỏ ra một số tiền không ít thế nhưng sản phẩm sử dụng lại là “hàng kém chất lượng” thậm chí là mủ trôm.
 |
| Yến sào giá rẻ bày bán công khai trên mạng xã hội. |
Hiện nay, trên thế giới hiện chỉ có 6 nước có được tổ yến nhờ khí hậu và điều kiện tự nhiên phù hợp, trong đó chất lượng tổ yến của Việt Nam cao hơn hẳn so với những nước xung quanh, nhưng sản lượng hạn chế do đó giá bán cũng cao hơn hàng nhập khẩu. Giá tổ yến của Malaysia mua tận gốc hiện nay dao động khoảng từ 9 - 12 triệu đồng/kg, bán ra trên thị trường khoảng 14 - 15 triệu đồng/kg loại thường và khoảng 20 triệu đồng/kg loại đẹp. Trong khi đó, giá tổ yến của Việt Nam hiện nay dao động khoảng từ 30 - 32 triệu đồng/kg loại thô (khoảng 10 tổ/100 gr) và từ 37 - 40 triệu đồng/kg loại đã làm sạch.
Chính vì chênh lệch như vậy nên không ít các doanh nghiệp kinh doanh yến pha trộn yến Việt và yến Malaysia. Nhiều tiểu thương còn “biến” hàng Malaysia thành hàng Việt để bán cho người tiêu dùng trong nước; thậm chí còn thay đổi nguồn gốc để tái xuất khẩu. Đây cũng là lý do tổ yến được bày bán ở nhiều chợ, cửa hàng hay trên mạng xã hội với đủ mức giá.
“Yến thật - Yến giả”
 |
| Cách phân biệt tổ yến thật và giả bằng tay. |
Theo ông Nguyễn Hải Đăng, chủ doanh nghiệp yến sào Côn Sơn (Bà Rịa – Vũng Tàu) cho biết, trên thị trường yến sào hiện có ba loại: yến sào trắng (thường có màu trắng đục), yến sào hồng (có màu hồng nhạt hoặc có thể chuyển sang màu vàng, cam), yến huyết (có màu đỏ đặc trưng).
Yến giả thường có màu trắng sáng, nếu soi ra ánh sáng có thể thấy yến trong suốt. Còn yến thật khi quan sát sẽ dễ dàng nhận thấy các sợi yến đan xen nhau.
Ngoài ra, cách kiểm tra tổ yến thật, giả được nhiều người áp dụng là nếm thử. Theo đó, khách hàng chỉ cần lấy một sợi yến sào nhỏ và nếm thử, nếu không quá ngọt, cảm giác vị như lòng trắng trứng thì đó là yến thật.
Nếu yến sào có vị ngọt thì có thể là yến kém chất lượng vì được trộn đường vào để tạo độ kết dính.
Ngoài ra, người tiêu dùng có thể nhận biết qua độ đàn hồi của yến sào, bằng cách bóp nhẹ tổ yến. Nếu thấy có độ giòn, dễ vỡ thì là dấu hiệu của yến thật. Yến giả được trộn với nhiều chất khác nên thường có độ mềm hơn và có tính đàn hồi.
 |
| Gắp những phần lông yến còn sót lại trong tổ yến. |
Ngoài làm giả yến sạch, ngày nay người ta còn làm giả cả tổ yến thô. Tổ yến thô trước tiên được ngâm nước ấm để rút bớt các sợi yến thật. Kế đó, chúng được trộn thêm các nguyên liệu khác, gồm cả lông và tạp chất. Tổ yến thô giả được xịt thêm hóa chất chống mốc và tạo hương vị tanh của tổ yến. Cuối cùng, chúng sẽ được nhuộm thêm màu vàng nhạt cho càng giống tổ yến đảo.