Cứu chữa đột quỵ như nào để tránh nguy kịch?

Sức khỏe Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Ngãi đang trong tình trạng rất nặng sau khi bị đột quỵ trên bàn làm việc. Đột quỵ thiếu máu não hiện có thể được điều trị nếu cấp cứu kịp thời.
Sáng 1/7, một lãnh đạo Tỉnh ủy Quảng Ngãi xác nhận ông Phạm Thanh Tùng, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Ngãi bị đột quỵ tại bàn làm việc cơ quan.
Bệnh viện Đà Nẵng tiếp nhận ông Tùng lúc 22h ngày 30/6 trong trình trạng hôn mê sâu, huyết áp cao, rối loạn thân nhiệt, suy hô hấp tuần hoàn.
Cuu chua dot quy nhu nao de tranh nguy kich?
Ông Phạm Thanh Tùng (thứ 2 từ trái qua) bị đột quỵ trên bàn làm việc. Ảnh: Người lao động. 
Ông Tùng đang được đội ngũ y - bác sĩ của Bệnh viện Đà Nẵng tập trung hồi sức đặc biệt, đồng thời thực hiện hội chẩn để đưa ra phác đồ điều trị. Ông Tùng được chẩn đoán bị xuất huyết não, hiện đang thở máy, tiên lượng nặng.
Đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng tổn thương não cấp tính. Có hai dạng đột quỵ là đột quỵ thiếu máu não và đột quỵ xuất huyết não. Tuy nhiên, trên thực tế, đột quỵ thiếu máu não là dạng đột quỵ thường gặp hơn. Cứ 3 bệnh nhân đột quỵ sẽ có 2 người đột quỵ thiếu máu não.
Đột quỵ thiếu máu não xảy ra khi có cục máu đông do mảng xơ vữa tại mạch máu não hoặc từ nơi khác theo dòng máu di chuyển đến não gây tắc nghẽn mạch máu. Tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất nên bị tổn thương, nếu để lâu tế bào sẽ chết. Trong khi đó, đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu bị vỡ. Mức độ nghiêm trọng của đột quỵ tùy thuộc vào diện tích vùng não bị tổn thương và thời gian tế bào não không được cung cấp máu đầy đủ.
Do đó việc nhận biết sớm những dấu hiệu của đột quỵ và sơ cứu đúng cách sẽ giúp bệnh nhân tăng tỉ lệ hồi phục, giảm tử vong. Trong đó đặc biệt lưu ý 3 dấu hiệu.
Thứ nhất, người bệnh đột ngột hôn mê, tê bì tay chân, mất ý thức, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội. Thứ hai, bệnh nhân đột ngột nói khó hoặc không nói được, mồm méo. Thứ ba, đột ngột mất hoặc giảm thị lực 1 trong 2 mắt. Nếu người bệnh có 3 dấu hiệu cảnh báo trên thì 90% là đột quỵ.
Trong khi chờ xe cấp cứu, càng nhanh càng tốt cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng cao đầu 30-45 độ, mặc quần áo thoáng. Nếu bệnh nhân ngừng tim, cần cấp cứu ngừng tuần hoàn, kêu gọi người xung quanh hỗ trợ.
Trường hợp bệnh nhân bị nôn, cần xoay người bệnh nhân sang 1 bên, để tránh đờm, dãi chui vào mũi, phổi. Nếu người bệnh bị co giật, phải lập tức dùng chiếc đũa bọc giẻ, đặt ngang miệng bệnh nhân để tránh cắn vào lưỡi.
Cuu chua dot quy nhu nao de tranh nguy kich?-Hinh-2
Bọc giẻ chiếc đũa rồi đặt ngang miệng để tránh bệnh nhân cắn phải lưỡi khi co giật. Ảnh: Vietnamnet. 
TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Nội - Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội), cho biết sự gián đoạn của quá trình cung cấp máu và ô xy lên não có thể do tắc mạch, huyết khối động mạch não hoặc vỡ mạch máu não. Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não có thể do mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, mỡ máu… nhưng không được kiểm soát tốt. Bên cạnh đó, những thói quen có hại như hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, lười vận động, chế độ ăn nhiều chất béo... cũng là những yếu tố nguy cơ gây nên đột quỵ.
Bác sĩ Anh Tuấn lưu ý về một số sai lầm cần tránh khi sơ cứu người đột quỵ. Theo đó, có “4 không” như sau: 1/ Không được tự ý điều trị cho người bệnh dù chỉ là bấm huyệt, châm cứu, đánh gió hay chích nặn máu vì những động tác này có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh và làm mất thời gian vàng điều trị. 2/ Không cho người bệnh ăn uống và đề phòng nôn trào ngược, người bệnh hít chất nôn hoặc thức ăn vào đường thở sẽ rất nguy hiểm. 3/ Không tự ý dùng thuốc hạ huyết áp, chỉ dùng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp > 220/120 mmHg. 4/ Không dùng thuốc aspirin hay các thuốc chống đông máu, tan máu vì lúc này chưa xác định được người bệnh bị loại đột quỵ não nào, nếu bị xuất huyết não thì dùng các thuốc trên sẽ làm cho người bệnh càng thêm nguy kịch.

Mời bạn đọc theo dõi Video "Mẹo ngăn ngừa cơn đau tim và đột quỵ hiệu quả". Nguồn: ANTV.

Khi người thân có dấu hiệu đột quỵ, cần hỗ trợ để họ không bị té ngã là điều cần làm đầu tiên. Nếu người bệnh còn tỉnh táo thì cần để người bệnh nằm yên và nhanh chóng gọi xe cấp cứu đưa đến bệnh viện có khả năng điều trị đột quỵ gần nhất. Nếu người bệnh hôn mê, cần xem người bệnh thở bình thường, thở nhanh, thở chậm hay ngưng thở. Nếu ngưng thở thì cần hô hấp nhân tạo ngay nhằm kịp thời cung cấp ô xy cho não.
Đột quỵ thiếu máu não hiện có thể được điều trị nếu cấp cứu kịp thời. Khi thấy người nhà có dấu hiệu của đột quỵ, việc cần làm của người thân là gọi ngay cấp cứu.
Thảo Nguyên (TH)

ĐỘC GIẢ BÌNH LUẬN