Cách chọn và sử dụng bánh trung thu sao cho an toàn

Giống như nhiều loại bánh ngọt khác, quá trình sản xuất, xử lý và bảo quản bánh trung thu có thể tiềm ẩn những mối nguy về an toàn thực phẩm. Với đặc trưng là có nhiều loại nguyên liệu được pha trộn, nên nếu quy trình sản xuất không tuân thủ các quy định vệ sinh an toàn thực phẩm và sau đó không bảo quản và vận chuyển đúng cách thì bánh trung thu sẽ ẩn chứa nhiều mối nguy cho sức khỏe người dùng.  

Để chọn bánh trung thu an toàn, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo, người dân cần chú ý theo các tiêu chí quy định trong Bộ Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) năm 2020 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành đối với sản phẩm bánh nướng, bánh dẻo (bánh trung thu). Theo TCVN 2020, bánh trung thu cần đạt các tiêu chí về thành phần nguyên liệu theo quy định, yêu cầu cảm quan, các chỉ tiêu lý hóa, giới hạn phụ gia thực phẩm, đóng gói bao bì… Với hàng loạt các tiêu chí khắt khe, TCVN 2020 chính là mốc đánh dấu chất lượng bánh trung thu ngon lại an toàn với sức khỏe người sử dụng.

Người tiêu dùng cần quan sát các thành phần của nhãn bánh: Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, có tên của nhà sản xuất, địa chỉ nơi sản xuất, có hướng dẫn sử dụng, bảo quản... Sản phẩm phải ghi ngày sản xuất, thời hạn sử dụng và còn hạn sử dụng.

Thông thường bánh trung thu được trưng bày trước các cửa hiệu để người mua tiện quan sát và lựa chọn, tuy nhiên sẽ vô tình làm sản phẩm tiếp xúc với ánh nắng, làm gia tăng nhiệt độ của bánh, có thể gây chuyển hóa các chất béo trong nhân bánh, thúc đẩy sự phát triển của các vi sinh vật…

Người tiêu dùng cần sử dụng cảm quan để đánh giá bảo đảm sản phẩm không bị dập nát biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không bị thiu, ẩm mốc, hư hỏng và không có mùi khác lạ.

Người tiêu dùng cũng nên mua bánh ở những địa điểm kinh doanh xác định, đáp ứng các yêu cầu về điều kiện kinh doanh thực phẩm như: Có đủ trang thiết bị che đậy tránh bụi bẩn, mưa nắng, côn trùng xâm nhập; bảo quản đúng quy định trên nhãn sản phẩm của nhà sản xuất.

Bánh trung thu có thể gặp vấn đề gì?

1. Độc tố nấm mốc

Độc tố nấm mốc là các hóa chất độc hại chịu nhiệt có thể ảnh hưởng đến gan, thận hoặc hệ thống miễn dịch. Độc tố tự nhiên thường phát sinh từ một số loại thực phẩm làm từ ngũ cốc, có thể phát triển ở nhiều thời điểm khác nhau trong quy trình sản xuất, đặc biệt là trong điều kiện ấm và ẩm ướt.

2. Chất tạo màu không được phép sử dụng trong thực phẩm

Nhà sản xuất bánh trung thu có thể thêm chất tạo màu vào lòng đỏ trứng vịt muối trong bánh trung thu truyền thống để bánh trông hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả các chất tạo màu đều được phép sử dụng trong thực phẩm vì một số chất như chất tạo màu Sudan có thể gây hại cho gan và hệ tiêu hóa khi tiêu thụ.

3. Chất bảo quản hóa học

Để kéo dài thời hạn sử dụng, các chất bảo quản hóa học như axit sorbic cũng đã được sử dụng trong quy trình sản xuất bánh trung thu. Axit sorbic có thể gây dị ứng khi được bỏ với hàm lượng cao. 

4. Vi sinh vật gây bệnh

Quy trình sản xuất bánh trung thu thường bao gồm việc pha trộn các nguyên liệu bằng tay trần, các mầm bệnh từ thực phẩm có thể bị lây nhiễm trong quá trình sản xuất, đặc biệt là khi người trực tiếp làm vệ sinh tay không tốt.

Một số chủng Escherichia coli (E.coli) gây bệnh như E.coli O157 tạo ra độc tố Shiga có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc thực phẩm như đau bụng, tiêu chảy hoặc nôn mửa sau khi ăn thực phẩm bị lây nhiễm.

Tuy nhiên, vì bánh trung thu truyền thống được nướng nên nhiệt độ cao có thể tiêu diệt hầu hết các mầm bệnh E.coli.

Điều cần lưu ý là các loại bánh trung thu khác như bánh dẻo, bánh trung thu tuyết, bánh trung thu rau câu...  không qua xử lý nhiệt và thường được giữ lạnh sau khi chế biến. Các mầm bệnh, bao gồm cả E.coli có thể sinh sôi nhanh chóng khi các loại bánh này không được bảo quản đúng cách sau khi sản xuất và trong quá trình vận chuyển.