Bị cáo Trần Phương Bình (bìa phải) cùng các đồng phạm tại tòa sáng nay - Ảnh: Huyền Trâm.
Hôm nay (23/6), TAND TP.HCM mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến ngân hàng và Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đông Á (DongABank - DAB).
12 bị cáo bị truy tố gồm ông Trần Phương Bình, nguyên là Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc, Chủ tịch Hội đồng tín dụng, 10 bị cáo là thuộc cấp của ông Bình và bị cáo là Phùng Ngọc Khánh, nguyên là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc CTCP M&C.
Theo quyết định xét xử, hàng trăm tổ chức, cá nhân được xác định là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan tới vụ án. Trong đó có CTCP Vốn Thái Thịnh (TTC); Công ty Hiệp Phú Gia; Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Đông Á; Địa ốc Đông Á; Công ty Ninh Thịnh; Công ty Đầu tư xây dựng Bắc Bình; Công ty Đầu tư Xây dựng Nhật Quang; Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ); Công ty Ba Son…
Theo cáo trạng, DAB được thành lập năm 1992, đến nay đã 39 lần thay đổi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, có vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng; 100% cổ đông trong nước, cổ đông sáng lập chiếm 13,21% và cổ đông thường chiếm 86,79%. Trong đó, nhóm gia đình Trần Phương Bình chiếm 10,24%; nhóm CTCP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) chiếm 7,7%; nhóm CTCP Xây dựng Bắc Nam 79 chiếm 12,73%; Văn phòng Thành ủy TP.HCM chiếm 12,79%.
Ông Bình giữ chức Tổng giám đốc DAB từ ngày 25/3/1998 đến ngày 20/8/2015, Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB từ ngày 19/1/2006 đến ngày 20/8/2015.
Cáo trạng nêu, trong khoảng thời gian từ năm 2007 đến 2013, với vai trò là Tổng giám đốc, Phó Chủ tịch HĐQT và Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB, ông Trần Phương Bình đã chỉ đạo 11 bị cáo trong vụ án và các đối tượng liên quan khác thực hiện hành vi phạm tội gây thiệt hại cho DAB hơn 8.827 tỷ đồng.
Trong đó hành vi Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, cho 4 nhóm khách hàng (gồm Hiệp Phú Gia, Đồng Tiến, M&C, Tân Vạn Hưng) vay gây thiệt hại số tiền hơn 8.751 tỷ đồng; hành vi Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt số tiền hơn 75 tỷ đồng.
Liên quan bị cáo Phùng Ngọc Khánh, nhóm khách hàng M&C do Khánh điều hành điều hành và chỉ đạo. Đến hạn thanh toán, do Nhóm khách hàng M&C không có khả năng trả nợ cho DAB, thực hiện thỏa thuận với Phùng Ngọc Khánh về việc cho Khánh sử dụng pháp nhân của các công ty trong nhóm M&C đứng tên vay tại DAB để trả nợ cho DAB các khoản vay đến hạn, Trần Phương Bình đã chỉ đạo nhân viên DAB cho các công ty thuộc Nhóm khách hàng M&C vay tiền để đảo nợ và nhận tài sản đảm bảo là Dự án Sài Gòn - Ba Son, quận 1, TP.HCM để chứng minh mục đích sử dụng vốn vay tại DAB.
Bị cáo Phùng Ngọc Khánh, hay còn gọi là Khánh "đầu bạc" tại tòa - Ảnh: H.T.
Cáo trạng nêu, quyền khai thác kinh doanh hình thành trong tương lai thuộc Dự án Sài Gòn - Ba Son, được DAB nhận làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay, khi sử dụng làm tài sản thế chấp cho DAB dự án chưa có văn bản chấp thuận đầu tư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chưa được UBND TP.HCM phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 theo quy định pháp luật về quy hoạch xây dựng; khi thế chấp cho các khoản vay tại DAB không được sự đồng ý của chủ đầu tư là Công ty Ba Son; tài sản đảm bảo DAB không thực hiện công chứng và đăng ký giao dịch bảo đảm.
Các tài sản đảm bảo cho các khoản vay tại DAB là Dự án Sài Gòn - Ba Son đã bị các bị cáo là Trần Phương Bình và Phùng Ngọc Khánh chỉ đạo các đối tượng liên quan lập khống thế chấp cho các khoản vay tại DAB để lấy tiền đảo nợ các khoản vay của Nhóm khách hàng M&C tại DAB, hiện các khoản vay này không có tài sản bảo đảm.
Tính đến ngày 24/12/2018, Nhóm khách hàng M&C còn dư nợ 5 khoản tổng số hơn 3.949 tỷ đồng, thuộc nợ nhóm 5, khách hàng không có khả năng trả nợ.