Theo báo cáo vĩ mô tháng 3, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết quy mô trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) năm 2023 ước tính là 290.000 tỷ đồng, với điểm rơi áp lực trả nợ vào giai đoạn từ tháng 5-9/2023 và tháng 12/2023.
Riêng lĩnh vực bất động sản và xây dựng, quy mô TPDN đáo hạn năm 2023 khoảng 145.000 tỷ đồng, trong đó áp lực trả nợ khoảng 85.000 tỷ đồng trong giai đoạn đỉnh điểm từ tháng 5-9/2023.
Trong hai tháng đầu năm 2023, việc phát hành TPDN khá ảm đạm, chỉ có Sơn Kim Land và CTCP Đầu tư Phan Vũ là hai doanh nghiệp phát hành thành công với tổng giá trị phát hành tương ứng là 500 tỷ đồng và 110 tỷ đồng, lãi suất lần lượt là 13,5%/năm và 10,5%/năm.
Quy mô mua lại trước hạn TPDN trong hai tháng đầu năm khoảng 15.000 tỷ đồng, tăng khoảng 56% so với cùng kỳ. Dù vậy, việc mua lại trước hạn của các tổ chức phát hành TPDN có phần chững lại so với nửa cuối năm 2022.
Tổng giá trị TPDN mua lại trước hạn từ đầu năm 2022 đến nay là 235.000 tỷ đồng, trong đó 48% quy mô mua lại thuộc nhóm tài chính (ngân hàng, chứng khoán, dịch vụ tài chính, khoảng 112.000 tỷ đồng) và 30% thuộc nhóm bất động sản và xây dựng (khoảng 70.000 tỷ đồng).
 |
| Thống kê lượng trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2023. |
Rủi ro mất thanh toán lây lan sang các ngành khác
Rủi ro không thanh toán được nợ gốc và lãi TPDN của các tổ chức phát hành đã bộc lộ rõ hơn trong thời gian gần đây.
Trong hai tháng đầu năm 2023, có khoảng 22.800 tỷ đồng TPDN đáo hạn, tuy nhiên, thống kê của HNX cho thấy có khoảng 13 doanh nghiệp chậm thanh toán gốc và lãi trái phiếu với quy mô phát hành khoảng 3.800 tỷ đồng.
Lũy kế từ tháng 9/2022 đến nay, có hơn 60 doanh nghiệp công bố chậm trả lãi và nợ gốc trái phiếu, phần lớn tập trung vào nhóm doanh nghiệp bất động sản và xây dựng.
Trong bối cảnh năng lực tài chính và tình hình kinh doanh của nhóm doanh nghiệp này chưa có cửa sáng để cải thiện, VDSC cho rằng vấn đề vi phạm trong nghĩa vụ trả nợ đối với trái chủ có thể gia tăng trong thời gian tới. Tuy nhiên, rủi ro này kỳ vọng tập trung ở lĩnh vực bất động sản và xây dựng.
Nhìn chung, vấn đề khó khăn của thị trường TPDN đối với nhà đầu tư hiện không mới, VDSC cho rằng việc có thêm những tổ chức phát hành không hoàn thành nghĩa vụ với trái chủ là diễn biến có thể lường trước.
Ngoài ra, mặc dù bản chất khó khăn của thị trường TPDN chưa được tháo gỡ nhưng VDSC kỳ vọng rủi ro này không bị thổi phồng lên trong thời gian tới khi doanh nghiệp có những giải pháp đàm phán và thu xếp với trái chủ sau khi nghị định 65 được sửa đổi.
Cùng với đó, quy mô TPDN đáo hạn đã giảm mạnh nhờ hoạt động mua lại trái phiếu trước hạn. Rủi ro mất khả năng thanh toán đang được tích lũy và bộc lộ dần nhưng ở mức dự báo được khi xét về quy mô, TDPN đáo hạn của nhóm bất động sản và xây dựng chiếm khoảng 1,2% quy mô tín dụng toàn hệ thống.
Rủi ro mất khả năng thanh toán lây lan sang các khoản nợ vay ngân hàng của doanh nghiệp bất động sản và xây dựng nói riêng và các lĩnh vực khác cũng là vấn đề cần lưu tâm. Dù vậy, VDSC cho rằng xác suất xảy ra và tác động của rủi ro này chưa thực sự rõ ràng.