SSI Research vừa có báo cáo phân tích cổ phiếu OCB của Ngân hàng TMCP Phương Đông.
Theo đó, trong 6 tháng đầu năm 2022, lợi nhuận trước thuế của OCB gây thất vọng khi giảm 34,6% so với cùng kỳ và chỉ đạt 1,7 nghìn tỷ đồng. Mặc dù thu nhập lãi thuần tăng 20,4% so với cùng kỳ nhờ tăng trưởng tín dụng đạt 9,8%, nhưng khoản lỗ từ hoạt động mua bán chứng khoán kinh doanh đã ảnh hưởng nhiều đến lợi nhuận cốt lõi của Ngân hàng trong 6 tháng đầu năm 2022.
Tỷ lệ nợ xấu giảm 21 bps so với quý trước xuống 1,96%, tuy nhiên vẫn còn cao hơn nhiều so với con số 1,32% của quý 4/2021. Chất lượng tài sản suy giảm dẫn đến việc ngân hàng phải trích lập thêm dự phòng tín dụng khiến cho chi phí dự phòng tăng 42,8% so với cùng kỳ lên 562 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2022. Dư nợ tái cơ cấu giảm 29,5% so với đầu năm, xuống 2,2 nghìn tỷ đồng.
Dư nợ tín dụng cho FLC ước đạt hơn 500 tỷ đồng
OCB ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ 9,8% với tổng dư nợ đạt hơn 113,7 nghìn tỷ đồng, nhờ dư nợ cho vay dài hạn tăng 14,4% so với đầu năm, đạt 61,6 nghìn tỷ đồng. Điều này được giải thích bởi sự tăng trưởng của dư nợ cho vay chủ đầu tư bất động sản và cho vay mua nhà ở.
Trên cơ sở có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với Nam Long Group, Khang Điền House, Sơn Kim Land và Capitaland, OCB đã đẩy mạnh cho vay mua nhà để ở với giá trị cho mỗi căn nhà dao động từ 1,5 ~ 2,5 tỷ đồng chủ yếu tập trung vào phân khúc khách hàng có thu nhập thấp và trung bình.
Các khoản vay này có thời hạn tối đa là 35 năm và thời gian ân hạn nợ gốc lên đến 5 năm. Hơn nữa, dư nợ cho vay của Unlock Dream Home (sản phẩm cho vay mua nhà trực tuyến) đạt hơn 3,5 nghìn tỷ đồng trong quý 2/2022, chiếm xấp xỉ 4% tổng dư nợ cho vay khách hàng.
Trong khi dư nợ cho vay bất động sản và xây dựng lần lượt là 11 nghìn tỷ đồng (tăng 21% so với đầu năm) và 10 nghìn tỷ đồng (tăng 6% so với đầu năm), dư nợ cho vay trái phiếu doanh nghiệp tăng 5% so với quý trước lên hơn 4 nghìn tỷ đồng (trong đó gần 580 tỷ đồng trái phiếu là nợ quá hạn).
Tại thời điểm quý 2/2022, dư nợ tín dụng cho FLC ước đạt hơn 500 tỷ đồng, trong đó công ty đã trích lập dự phòng liên quan đến trái phiếu FLC ước tính khoảng 35 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm.
Mặc dù nhu cầu mua nhà ở giá rẻ vẫn được duy trì ổn định, nhưng khả năng trả nợ cho các khoản vay này cần phải được giám sát chặt chẽ, đặc biệt là đối với phân khúc khách hàng có thu nhập thấp và trung bình.
Duy trì tăng trưởng NIM trong 6 tháng cuối năm 2022 sẽ là một thách thức
Mặc dù lãi suất cho vay ổn định ở mức 10,3% và chi phí huy động tăng 17 bps trong quý 2/2022, tỷ lệ NIM vẫn tăng 7 bps so với quý trước lên 3,99%. Điều này chủ yếu là do Ngân hàng tập trung vào tài sản sinh lời theo hướng tăng tỷ trọng các tài sản có lợi suất cao hơn (chẳng hạn như các khoản cho vay mua nhà dài hạn) và hệ số LDR tăng liên tục lên 68,5% (tăng 270 bps so với quý trước), trong khi tiền gửi khách hàng giảm 2,3% so với đầu năm.
Bên cạnh đó, tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn tăng đáng kể lên 32% (so với 22% trong quý 4/2021).
Tuy nhiên, SSI Research kỳ vọng NIM sẽ đạt mức 3,85% cho năm tài chính 2022 do ngân hàng có thể sẽ giảm tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn xuống xấp xỉ 30% bằng cách thu hút tiền gửi ở những kỳ hạn dài hơn.
SSI Research lo ngại về biến động của thị trường tiền tệ gần đây, khi sự thiếu hụt thanh khoản của VND đã khiến lãi suất VND liên ngân hàng tăng đột biến. Ngoài ra, tỷ giá USD/VND tiếp tục có xu hướng tăng lên với mức giá chào bán được NHNN điều chỉnh là 23.700 VND vào ngày 7/9. Do đó, SSI Research cho rằng chi phí huy động vốn cho 6 tháng cuối năm 2022 có thể tăng do OCB đang phụ thuộc nhiều vào thị trường liên ngân hàng và các nguồn vốn từ nước ngoài.
Thu nhập ngoài lãi ở mức thấp
Trong 6 tháng đầu năm 2022, doanh thu từ hoạt động dịch vụ của OCB tăng 2,4% so với cùng kỳ, đạt 359 tỷ đồng. Mặc dù doanh thu bancassurance tăng 18% so với cùng kỳ lên 192 tỷ đồng, nhưng ngân hàng không đảm bảo được “tỷ lệ tái tục bảo hiểm” và vì vậy phải ghi nhận thêm chi phí quảng cáo.
Điều này khiến tổng chi phí hoạt động dịch vụ tăng 24% so với cùng kỳ lên 52,5 tỷ đồng. Trong bối cảnh lợi suất trái phiếu có xu hướng tăng lên, OCB đã ghi nhận khoản lỗ 327 tỷ đồng từ giao dịch trái phiếu. Và rõ ràng điều này đã ảnh hưởng đến lợi nhuận cốt lõi của OCB trong 6 tháng đầu năm 2022.
Để khắc phục vấn đề này, OCB đã nỗ lực hơn trong việc thu hồi nợ xấu, cụ thể đã thu hồi được 226 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2022.
Nhìn chung, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trái phiếu (vốn từng là thế mạnh của OCB) suy giảm, các khoản thu nhập ngoài lãi khác kém hiệu quả, và OCB đang phụ thuộc khá nhiều vào thu nhập lãi. Tỷ lệ thu nhập lãi thuần trên tổng thu nhập hoạt động là 94,2% trong quý 2/2022 so với mức trung bình của các công ty cùng ngành là 77%. SSI Research tin rằng điều này sẽ tiếp tục là một mối lo ngại đối với OCB, vì lợi suất trái phiếu đang có xu hướng cao hơn.
Chất lượng tài sản cần được kiểm soát tốt hơn
Tổng nợ xấu và nợ Nhóm 2 của OCB đã giảm đáng kể xuống lần lượt là 2,9 nghìn tỷ đồng (giảm 36,5% so với quý trước) và 2,1 nghìn tỷ đồng (giảm 6,5% so với quý trước).
Trong quý 2/2022, OCB cũng đã xóa 208,5 tỷ đồng nợ xấu, chiếm 0,19% tổng dư nợ cho vay khách hàng - giúp tỷ lệ nợ xấu giảm xuống 1,96% (giảm 21 bps so với quý trước), nhưng vẫn cao hơn con số 1,53% trong quý 2/2021.
Tại thời điểm quý 2/2022, dư nợ tái cơ cấu giảm 29,5% so với đầu năm xuống 2,2 nghìn tỷ đồng (chiếm 2% tổng dư nợ cho vay khách hàng), và trong đó chỉ có 28 tỷ đồng chuyển thành nợ xấu, xấp xỉ 0,9% dư nợ cho vay tái cơ cấu thời điểm quý 1/2022.
SSI Research tin rằng việc tỷ lệ hình thành nợ xấu giảm xuống còn 0,06% (so với 1,06% trong quý 1/2022) đã giúp chi phí tín dụng của ngân hàng giảm xuống 0,47% trong qúy 2/2022.
Tuy nhiên, SSI Research cho rằng ngân hàng dường như ít quan tâm đến việc củng cố bộ đệm tín dụng cho mình, với tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCR) chỉ là 61,4% (so với 70% trong quý 2/2021). Mặc dù nợ xấu phát sinh từ các khoản vay được tái cơ cấu ở mức thấp, nhưng chất lượng tài sản cần được giám sát chặt chẽ hơn do tỷ lệ nợ xấu đang tăng lên.
SSI Research điều chỉnh giảm ước tính lợi nhuận trước thuế 19,5% xuống 4,9 nghìn tỷ đồng (giảm 11% so với cùng kỳ) do nhiều nguyên nhân.
Thứ nhất, trước đây SSI Research dự báo sẽ có một khoản thưởng từ hoạt động bancassurance vào năm 2022. Tuy nhiên, với tỷ lệ tái tục bảo hiểm không đạt yêu cầu như hiện tại buộc SSI Research phải hạ dự báo tăng trưởng doanh thu phí từ mức 50% xuống 15%. SSI Research cho rằng, OCB cần nỗ lực để cải thiện tỷ lệ này trong tương lai.
Thứ hai, lợi suất trái phiếu có xu hướng tăng đã làm suy giảm lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh trái phiếu của OCB. Theo đó, SSI Research cho rằng OCB sẽ kết thúc năm tài chính 2022 với khoản lỗ từ hoạt động kinh doanh chứng khoán khoảng 150 tỷ đồng.
SSI Research cho rằng tăng trưởng tín dụng cho toàn bộ nền kinh tế sẽ quay về mức 12~13% cho năm tài chính 2023. Do đó, OCB được kỳ vọng sẽ đạt tăng trưởng tín dụng năm 2023 là 15,9% so với đầu năm. Trước áp lực của việc lãi suất liên ngân hàng và tỷ giá hối đoái (USD/VND) tăng lên, SSI Research cho rằng OCB có thể sẽ hạn chế các hoạt động huy động vốn từ nước ngoài để thúc đẩy tiền gửi của khách hàng.
Mặt khác, SSI Research cho rằng thu nhập lãi thuần sẽ chiếm tỷ trọng lớn nhất trong lợi nhuận cốt lõi của OCB do thiếu đi khoản lãi từ hoạt động kinh doanh trái phiếu, trong khi thu nhập từ phí có thể chỉ đạt mức tăng trưởng vừa phải là 25% vào năm 2023.
SSI Research dự báo chi phí huy động sẽ tăng 70 bps (so với mức tăng 65 bps của lợi suất tài sản vào năm 2023), khiến NIM giảm 3 bps. Ngoài ra, SSI Research tin rằng hệ số CIR sẽ được duy trì ở mức 30,5%, do quá trình số hóa các khoản cho vay mua nhà tiếp tục diễn ra.
Tuy nhiên, tỷ lệ nợ xấu sẽ tăng lên mức 2%, do các khoản cho vay bất động sản sẽ ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và khiến chi phí dự phòng tăng lên 1,18% khi giá trị bất động sản dự báo sẽ giảm vào năm 2023.