Tại Hội thảo công bố 10 sự kiện chứng khoán nổi bật năm 2020 của Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán (VSJC), ông Lê Hải Trà, Phụ trách HĐQT Sở GDCK TP HCM (HoSE) cho biết trong một vài phiên gần đây, việc nhập lệnh, chuyển lệnh đến sở có một số biểu hiện khác thường. Tuy nhiên, lãnh đạo HoSE nhấn mạnh diễn biến này khác hoàn toàn so với sự việc từng xảy ra trong quá khứ.
Tháng 1/2018, HoSE từng gặp lỗi khiến thị trường không thực hiện được khớp lệnh định kỳ cuối phiên và nghỉ giao dịch 2 phiên liên tiếp. Sở áp dụng đến kịch bản dùng giá gần nhất trước phiên khớp lệnh định kỳ làm giá đóng cửa ngày giao dịch. Tuy nhiên, trong những phiên gần đây, tình trạng trên không xảy ra.
Ông Trà cho biết hệ thống của HoSE vẫn bình thường, không ghi nhận lỗi trên “logfile”. Sở vẫn ghi nhận lệnh giao dịch và kết nối với các công ty chứng khoán. Các hiện tượng trên thị trường gần đây vẫn đang được bộ phận công nghệ thông tin của sở theo dõi, giám sát cùng với công ty chứng khoán. Vì vậy, để giải thích hiện tượng thỏa đáng, cần thời gian, dữ liệu cụ thể để phân tích.
Từ nửa sau của tháng 11 – thời điểm VN-Index bứt phá vượt qua mốc 1.000 điểm, giá trị giao dịch khớp lệnh liên tục trên 10.000 tỷ đồng mỗi phiên. Khối lượng và giá trị giao dịch trên HoSE liên tục lập đỉnh.
 |
| Ông Lê Hải Trà cho biết năm 2021 triển khai hệ thống giao dịch là nhiệm vụ trọng tâm của HoSE. Ảnh: Quang Phúc |
Ông Lê Hải Trà chia sẻ số liệu của top 20 công ty chứng khoán hàng đầu, số lượng lệnh từ đầu năm đến nay tăng 3-12 lần so với năm trước. Trong khi đó, năng lực dự phòng của hệ thống công nghệ thông tin có giới hạn nhất định, có thể là lý do dẫn đến tình trạng không thể đáp ứng được các yêu cầu.
Lãnh đạo HoSE cho biết các lệnh chuyển đi từ CTCK không có nghĩa sẽ đến sở ngay lập tức mà di chuyển qua hệ thống đường truyền. Sở chỉ ghi nhận khi lệnh đi qua cửa hệ thống.
Ông Trà ví von đường truyền giữa HoSE và CTCK như đường ống nước. Về mặt nguyên lý, đường ống này không nở ra theo số lượng nước phát sinh tăng đột biến. Dù vậy, HoSE đang phối hợp với các nhà mạng tìm hiểu việc lệnh đến sở có dấu hiệu bị ùn ứ hoặc vấn đề khác.
Bên cạnh đó, vị lãnh đạo cũng cho biết việc một số công ty chứng khoán sử dụng phần mềm giao dịch tự động, thuật toán. Điều này có thể khiến số lượng lệnh tăng đột biến, dẫn đến không thể kiểm soát.
Chia sẻ về quá trình đổi mới hệ thống, ông Trà cho hay sở có dự án công nghệ thông tin mới sẽ thay đổi toàn bộ nền tảng thị trường chứng khoán Việt Nam. Năm nay, hệ thống dự tính được hoàn thành. Tuy nhiên, do Covid-19, các chuyên gia của nhà thầu Hàn Quốc không thể sang Việt Nam để hoàn thiện các khâu cuối cùng. Năm 2021, triển khai hệ thống giao dịch là nhiệm vụ trọng tâm của sở.
Trước mắt, sở đang đề xuất việc tăng đơn vị lô từ 10 lên 100 và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông qua. Theo ông Trà, điều này sẽ làm giảm 18% lệnh giao dịch trên thị trường, trong quá trình chờ hệ thống mới.
Hệ thống mới có năng lực gấp nhiều lần so với công nghệ cũ. Vị lãnh đạo cũng nhấn mạnh rằng hệ thống này có thể đáp ứng được thanh khoản 20.000 tỷ đồng và hơn thế, nhưng khi đột biến lên 50.000 tỷ đồng "sẽ là câu chuyện khác".
Trong quá trình xây dựng hệ thống mới, thị trường liên tục thay đổi. HoSE đã đưa ra nhiều cập nhật với quy mô tăng rất nhiều lần. Tuy nhiên, hệ thống vẫn xây dựng trên giới hạn nhất định do vấn đề ngân sách có hạn.