NHNN lưu ý việc cấp tín dụng cho khách hàng liên quan đến cổ đông lớn

Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng nhận định “cùng với sự lớn mạnh của đất nước, hệ thống các TCTD Việt Nam đang từng bước đổi mới, phát triển, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Mặc dù vậy, ngành Ngân hàng vẫn đang phải đối diện với nhiều thách thức. Công tác cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu những năm qua đã đạt được những kết quả quan trọng nhưng vẫn còn khá ngổn ngang. Hoạt động của nhiều TCTD còn tiềm ẩn rủi ro, gây áp lực lớn đến công tác quản lý, điều hành chính sách tiền tệ, hoạt động ngân hàng.

Với mục tiêu bảo đảm hoạt động an toàn, lành mạnh của hệ thống các TCTD, bảo đảm các TCTD chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật, Ban Lãnh đạo NHNN luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao và đặt ra yêu cầu cao đối với công tác TTGS; đồng thời quan tâm, thấu hiểu những khó khăn, áp lực của công tác TTGSNH; ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực, tinh thần trách nhiệm của Lãnh đạo và cán bộ, công chức Cơ quan TTGSNH, các NHNN chi nhánh trong việc triển khai các nhiệm vụ được giao.”

Trước yêu cầu công việc ngày càng cao, sự phức tạp ngày càng gia tăng trong hoạt động của các TCTD, công tác TTGS cũng đang đối mặt với rất nhiều thách thức. Dưới sự chỉ đạo của Thống đốc NHNN, Cơ quan TTGSNH đã phối hợp với các đơn vị thuộc NHNN Trung ương và NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố tổ chức Hội nghị Công tác TTGSNH năm 2024 để đánh giá những kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và thảo luận, thống nhất những công việc cần triển khai ngay cũng như những giải pháp mang tính chiến lược dài hạn để hoạt động TTGSNH được thông suốt, hiệu quả. Từ đó, làm cơ sở cho việc tiếp tục đổi mới một cách căn cơ mô hình tổ chức, hoạt động, tăng cường năng lực, hiệu lực và hiệu quả của bộ máy TTGSNH từ Trung ương đến địa phương theo hướng tiệm cận dần với các chuẩn mực, thông lệ quốc tế tốt nhất. Hội nghị cũng kết hợp tổ chức Tọa đàm đánh giá hiện trạng công tác TTGSNH trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường phát triển và lành mạnh khu vực ngân hàng Việt Nam” do Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ tài trợ ủy thác qua Ngân hàng Thế giới - Dự án BSSD. 

Báo cáo tổng kết công tác TTGSNH toàn Ngành trong năm 2023 và 9 tháng đầu năm 2024, ông Lại Hữu Phước - Phó Chánh TTGSNH phụ trách Cơ quan TTGSNH, cho biết: Công tác thanh tra tiếp tục được đổi mới theo hướng đẩy mạnh thanh tra chuyên đề, hướng tới tập trung hiệu quả nguồn lực thanh tra vào các đối tượng, lĩnh vực có tiềm ẩn rủi ro cao, dễ phát sinh tiêu cực, sai phạm, góp phần duy trì và giữ vững kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động tiền tệ, ngân hàng. Công tác GSNH tiếp tục có sự gắn kết chặt chẽ với công tác thanh tra; bám sát, tham mưu xử lý những vấn đề dư luận xã hội quan tâm. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giám sát cũng được tăng cường nhằm bảo đảm giám sát kịp thời hơn tình hình hoạt động của TCTD, nâng cao hiệu quả phát hiện, cảnh báo sớm rủi ro. 

Ông Lại Hữu Phước cũng chỉ ra những khó khăn trong hoạt động TTGSNH, quy mô các TCTD ngày càng lớn, hoạt động ngày càng phức tạp và đa dạng, khối lượng công việc phải xử lý lớn hơn, nhiều công việc có tính phức tạp cao, trong khi đó lực lượng cán bộ TTGS còn hạn chế. Chất lượng thông tin, dữ liệu phục vụ giám sát chưa hoàn thiện, phụ thuộc nhiều vào tính trung thực, chính xác của số liệu do các TCTD báo cáo, hạ tầng công nghệ, cơ sở dữ liệu, phương tiện hỗ trợ hoạt động giám sát còn hạn chế dẫn đến hiệu quả công tác giám sát một số nội dung hoạt động chưa cao, một số yếu tố rủi ro tiềm ẩn chưa phát hiện kịp thời để có biện pháp xử lý hiệu quả…

Một số sai phạm, tồn tại của các TCTD được tích tụ từ nhiều năm trước, để xử lý dứt điểm đòi hỏi phải phối hợp với nhiều cơ quan, bộ, ngành và phụ thuộc vào điều kiện thị trường, gây áp lực cho công tác TTGS. Tình hình tội phạm mạng, sử dụng công nghệ cao trong hoạt động ngân hàng có diễn biến phức tạp, gây tổn thất cho TCTD, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn hệ thống. Bên cạnh đó, số lượng cán bộ, công chức còn thiếu, trình độ không đồng đều, năng lực thực thi công vụ của một bộ phận cán bộ thực hiện TTGSNH còn hạn chế và chưa theo kịp với tốc độ phát triển của hệ thống tài chính, ngân hàng. Công tác đào tạo, nâng cao kiến thức cho cán bộ làm công tác TTGS đang dần được cải thiện nhưng vẫn còn khoảng cách so với yêu cầu đặt ra. Cơ sở pháp lý về TTGS cần tiếp tục được rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện để tăng cường hiệu quả, hiệu lực TTGSNH.

Trong khuôn khổ hội nghị, đại diện các đơn vị thuộc Cơ quan TTGSNH trình bày về Định hướng xử lý đối với 8 nội dung trọng tâm thanh tra chuyên ngành năm 2024; Việc xử phạt vi phạm hành chính; Nội dung cơ bản của các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn Luật các TCTD năm 2024 do Cơ quan TTGSNH tham mưu ban hành. 

Về những điều cần lưu ý trong hoạt động của các TCTD qua công tác GSNH, Phó Chánh TTGSNH Nguyễn Đức Long cho biết, thời gian qua, các TCTD đã tích cực triển khai các giải pháp nâng cao năng lực quản trị, điều hành, kiểm soát rủi ro và kiểm soát nội bộ, tập trung cơ cấu lại, xử lý nợ xấu theo các mục tiêu, nhiệm vụ nêu tại đề án/phương án đã được phê duyệt. Hệ thống các TCTD cơ bản hoạt động an toàn, lành mạnh, cung cấp các dịch vụ ngân hàng đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp, góp phần phục hồi, thúc đẩy tăng trường kinh tế. 

Bên cạnh một số kết quả đạt được, qua công tác giám sát an toàn vĩ mô, vi mô cũng như thông tin từ các cơ quan liên quan (Bộ Công an, Bộ Tài chính, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia…), Cơ quan TTGSNH nhận thấy còn một số vấn đề đáng lưu ý trong hoạt động của các TCTD cần trao đổi tại Hội nghị để các đơn vị nắm, phục vụ công tác quản lý, TTGS trong thời gian tới như: Nợ xấu của hệ thống các TCTD có xu hướng tăng; hoạt động tín dụng của một số TCTD còn chưa đi vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên; Công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ của một số TCTD còn tồn tại một số vấn đề; Tiến độ triển khai phương án cơ cấu lại của một số TCTD còn chậm; Hoạt động đại lý bảo hiểm; hoạt động thu nợ còn một số tồn tại…  

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Phó Thống đốc Phạm Quang Dũng ghi nhận sự nỗ lực của Cơ quan TTGSNH và TTGS NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố thời gian qua đã xử lý một khối lượng công việc rất lớn và cần tiếp tục phát huy trong thời gian tới. Đồng thời, ngay sau hội nghị này, Cơ quan TTGSNH cần khẩn trương giải đáp các vấn đề mà các NHNN chi nhánh kiến nghị, đề xuất.

Theo Phó Thống đốc, mặc dù tăng trưởng tín dụng đến thời điểm này khả quan hơn so với cùng kỳ năm 2023, tuy nhiên, chất lượng tín dụng có xu hướng giảm nợ xấu có nguy cơ gia tăng... Nguyên nhân được xác định là do ảnh hướng suy thoái kinh tế và thiệt hại do thiên tai gây ra tại nhiều địa phương. Cùng đó, việc hấp thụ vốn của DN vẫn còn hạn chế, chưa được cải thiện, thị trường bất động sản vẫn đối mặt với khó khăn. Do đó, Phó Thống đốc nhấn mạnh, Cơ quan TTGSNH và NHNN chi nhánh cần lưu ý việc cấp tín dụng cho các khách hàng, nhóm khách hàng liên quan tới cổ đông lớn, cổ đông chi phối; việc cấp tín dụng đối với một số khách hàng có dấu hiệu tài chính cần lưu ý, cấp tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro (gồm các lĩnh vực: bất động sản, tiêu dùng, chứng khoán)…

Thời gian tới, Phó Thống đốc yêu cầu, tiếp tục thực hiện hiệu quả Kế hoạch thanh tra năm 2024, bảo đảm tiến độ triển khai từng đoàn thanh tra tuân thủ theo quy định của pháp luật; xây dựng sớm Kế hoạch thanh tra năm 2025, có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, phù hợp với nguồn lực của đơn vị và có tính dự phòng các công việc phát sinh đột xuất...

Khẩn trương ban hành kết luận thanh tra đối với các cuộc thanh tra đã kết thúc thanh tra; Tăng cường giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra để đôn đốc, thúc đẩy đoàn thanh tra bảo đảm tiến độ theo yêu cầu, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý nghiêm đối với các vi phạm trong hoạt động thanh tra. Nâng cao chất lượng kiến nghị tại các kết luận thanh tra; kịp thời, kiến nghị cụ thể các cơ chế, chính sách còn bất cập, chưa phù hợp để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện; đẩy mạnh công tác theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, xử lý sau thanh tra đảm bảo các TCTD thực hiện nghiêm túc các kết luận, kiến nghị và quyết định xử lý.

Kịp thời lập biên bản, xử lý vi phạm hành chính hoặc chuyển hồ sơ đến cơ quan chức năng đối với các vi phạm, sai phạm của TCTD để xử lý theo quy định pháp luật... Đặc biệt, tiếp tục tăng cường, nâng cao chất lượng công tác giám sát; tập trung giám sát về chất lượng tín dụng; việc cấp tín dụng đúng đối tượng và lĩnh vực... nhằm phát hiện các rủi ro, tồn tại, vi phạm quy định để kịp thời cảnh báo rủi ro, chỉ đạo có biện pháp xử lý góp phần đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD; tăng cường giám sát chặt chẽ hoạt động của các TCTD yếu kém, có nhiều vấn đề tồn tại trong hoạt động. 

Tiếp tục triển khai quyết liệu, hiệu quả các nhiệm vụ tại Đề án 689 và Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng về triển khai thực hiện Đề án 689. Giám sát chặt chẽ và chỉ đạo các TCTD triển khai quyết liệt, hiệu quả phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu đã được phê duyệt; đẩy mạnh xử lý nợ xấu, hạn chế nợ xấu mới phát sinh.

Hoàn thiện phương pháp, công cụ giám sát của Cơ quan TTGSNH, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố theo định hướng đảm bảo đầy đủ 29 nguyên tắc theo thông lệ quốc tế về TTGS hiệu quả của Ủy ban Basel; Hoàn thiện cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin hỗ trợ hoạt động giám sát của Cơ quan TTGSNH, NHNN chi nhánh. 

Về hoàn thiện thể chế, chính sách và một số nhiệm vụ khác, Phó Thống đốc đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về an toàn hoạt động ngân hàng, quản trị, điều hành, quản lý rủi ro của TCTD... theo hướng chặt chẽ, an toàn hơn, phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn hoạt động của TCTD. Rà soát, đề xuất hoàn thiện các văn bản quy định về trình tự, thủ tục TTGS chuyên ngành ngân hàng, bảo đảm phù hợp quy định pháp luật và đặc thù triển khai công tác TTGS của TTGS ngành Ngân hàng.

Khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan sắp xếp lại tổ chức bộ máy của Cơ quan TTGSNH theo mô hình mới, bảo đảm phù hợp về chức năng, nhiệm vụ, nguồn lực và tạo động lực làm việc cho cán bộ. Tiếp tục xây dựng đội ngũ công chức TTGS ngành Ngân hàng có phẩm chất đạo đức trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực, kỹ năng nghiệp vụ, chấp hành tốt kỷ cương, kỷ luật, liêm chính, trách nhiệm trong thực thi công vụ; kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm minh những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức. Tận dụng tối đa hỗ trợ kỹ thuật của các tổ chức quốc tế liên quan đến hoạt động TTGSNH, trong đó, tiếp tục tổ chức triển khai hiệu quả Dự án BSSD.